Σε πρόσφατη έρευνα της McKinsey παρατηρείται η ταχύτερη δημογραφική συρρίκνωση στον κόσμο της “ανάπτυξης” και του καταναλωτικού “πολιτισμού”. Στον κόσμο μιας εξατομικευμένης ζωής σε στιγμιότυπα selfie αυταρέσκειας και αυτάρκειας -ο σώζων εαυτόν σωθήτω και η αφεντιά μας να περνάει καλά- η δημιουργία οικογένειας και η τεκνοποίηση δεν αποτελεί προτεραιότητα.
Του Γιάννη Ρούντου*
Στα γραφήματα, η ποσοστιαία εξέλιξη αντικατάστασης του πληθυσμού παγκοσμίως, από το 1950 στο 2023. Η έρευνα “Confronting the consequences of a new demographic reality”, εδώ: https://www.mckinsey.com/mgi/our-research/dependency-and-depopulation-confronting-the-consequences-of-a-new-demographic-reality
Η Ευρώπη δικαιώνει και εν τοις πράγμασι δημογραφικά, ως ταχύτερα γηράσκουσα, τον τίτλο της “γηραιάς ηπείρου”. Σε μεγάλες “αναπτυγμένες” χώρες, οι ανάγκες σε “ταπεινή” απασχόληση εργατικών χεριών και υπηρεσιών σώζονται όπως όπως από μετανάστες (σπάνιο να δει κανείς στη Γαλλία, στη Γερμανία και αλλού γηγενείς χειρώνακτες σε έργα, στην καθαριότητα, στην εστίαση κ.ά.). Στη χώρα μας, όπου κοπτόμεθα για την προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητάς μας, η πληθυσμιακή και παραγωγική ερημοποίηση παραμεθορίων περιοχών και ακριτικών νήσων προχωρεί σαν ένα αξιοθαύμαστα οργανωμένο μεγάλο project σε αυτόματο πιλότο.
Γενικότερα μάλιστα στην Ελλάδα, κατά τα χαρακτηριστικά μιας ενεργού καθημερινότητας των τοπικών κοινωνιών, η πληθυσμιακή συρρίκνωση αντανακλάται ως ανισορροπία σε βασικά χαρακτηριστικά κοινωνικής συνοχής και συνέχειας (αλληλεγγύη γενεών, διαγενεακή μετάβαση κ.λπ.) και βέβαια, παραγωγικής ανάπτυξης: στον πρωτογενή τομέα, στη μεταποίηση, στην εικόνα της αποβιομηχάνισης.
Πώς θα μπορούσε να στηριχθεί σε βάθος χρόνου, για παράδειγμα, ένα κοινωνικό σύστημα κρατικής ασφάλισης και μέριμνας με τέτοιες αναλογίες στη σκυταλοδρομία εργαζομένων προς συνταξιούχους αλλά και ιδιωτικής ασφάλισης ακόμη, όπου η ανάγκη χρήσης έρχεται σε μη ασφαλίσιμες ηλικίες και προϋποθέτει ανέφικτα υψηλό εισόδημα; Διερωτάται μετά η ελληνική αγορά ιδιωτικής ασφάλισης γιατί παραμένει κολλημένη στο 2-2,5% επί του ΑΕΠ για δεκαετίες, ψάχνοντας λύσεις βιωσιμότητας (!) σε εξακοντισμένες ετήσιες αναπροσαρμογές ασφαλίστρων βάσει δεικτών ΙΟΒΕ, ΕΛΣΤΑΤ, αναλογιστικών μελετών και εκτιμήσεων για κινδύνους. Ναι, αλλά για πόσους και ποιούς ασφαλισμένους;
Φαίνεται πως η προβολή στις επόμενες γενιές της ευγενούς ανθρώπινης επιθυμίας για τη διαιώνιση του είδους -δηλαδή, για το σημαντικότερο διακύβευμα βιωσιμότητας σε κάθε επίπεδο- εξασθενεί δραματικά, καθώς αντιστοίχως και η υπεύθυνη και σε βάθος ορίζοντα, απαιτούμενη εργώδης κοινωνική μέριμνα για τον θύλακα της ολοκληρωμένης οικογένειας, από τον οποίο θεμελιωδώς ξεκινά η κοινωνική ειρήνη και ευημερία.
(*) Ο Γιάννης Ρούντος διετέλεσε στέλεχος επί 40ετία στην επιχειρηματική κοινότητα σε θέσεις διευθυντικής ευθύνης, με αξιοσημείωτο διοικητικό και δημιουργικό έργο στους τομείς για τις Εταιρικές Υποθέσεις, την Επικοινωνία & Δημόσια Εικόνα και την Εταιρική Ευθύνη & Βιώσιμη Ανάπτυξη (1994-2021 στην Interamerican). Μετά την ολοκλήρωση της επαγγελματικής διαδρομής του δραστηριοποιείται σε θέματα για τον Πολιτισμό και τη Βιωσιμότητα.
