Ενώ οι συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα στην Συνδιάσκεψη COP29 στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν ήταν σε εξέλιξη ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής έπληττε τις κοινότητες με αυξανόμενη αγριότητα. Η Ευρώπη αντιμετώπισε πρόσφατα πρωτόγνωρα κλιματικά γεγονότα. Ανάμεσά τους οι καταστροφικές πλημμύρες στην Ισπανία, που στοίχισαν τραγικά τη ζωή σε περισσότερους από 220 ανθρώπους και ήρθαν λίγες εβδομάδες μετά τις καταστροφικές πλημμύρες στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Αλλά και πιο πριν είχαμε παρόμοια φαινόμενα, όπως οι πυρκαγιές που κατέκαψαν τεράστιες εκτάσεις στην Ελλάδα.
του Nicolas Jeanmart, Επικεφαλής προσωπικών & γενικών ασφαλίσεων, Insurance Europe (δημοσίευση άρθρων σε συνεργασία του insurancedaily.gr με την Insurance Europe )
του Nicolas Jeanmart, Επικεφαλής προσωπικών & γενικών ασφαλίσεων, Insurance Europe
Καθώς όλα αυτά εκτυλίσσονται, οι μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες συνεχίζουν να υπερβαίνουν σταθερά το κρίσιμο όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου που ορίζει η Συμφωνία του Παρισιού και το 2024 αναμένεται να είναι η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί, ένα χρόνο μετά το 2023 που διεκδίκησε αυτόν τον τίτλο.
Τα στατιστικά στοιχεία είναι ανησυχητικά, όπως και η καταστροφή που συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη και πέρα από αυτήν, και αυτό καθιστά αναμφισβήτητη την επείγουσα ανάγκη για δράση. Για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης, απαιτείται φιλόδοξη δράση σε τρία μέτωπα: μετριασμός, προσαρμογή και προστασία, και και στα τρία, οι ασφαλιστές έχουν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο.
Η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου παραμένει προτεραιότητα
Πρώτον, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ο μετριασμός – η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) πρέπει να παραμείνει στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης. Η αποτυχία επίτευξης αυτού του στόχου θα κάνει αναπόφευκτα ολοένα και πιο περίπλοκη για τον άνθρωπο –και πολλά άλλα είδη– την προσαρμογή σε τέτοιες μεταβαλλόμενες συνθήκες. Ωστόσο, η μείωση των εκπομπών δεν είναι εύκολος στόχος, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι αυξάνονται συνεχώς. Το 2023 ήταν η χρονιά ρεκόρ για τις παγκόσμιες εκπομπές μέχρι σήμερα και, δυστυχώς, το 2024 βρίσκεται σε καλό δρόμο για να το ξεπεράσει.
Η πρόοδος στον τομέα αυτό απαιτεί τη συμμετοχή όλων, δηλαδή των πολιτών, του ιδιωτικού τομέα (συμπεριλαμβανομένων των ασφαλιστών) και των κυβερνητικών φορέων. Πράγματι, η συμμετοχή όλων είναι κρίσιμη για να ξεπεραστεί το «τρίγωνο της αδράνειας», όπου κάθε κόμμα κατηγορεί τα άλλα δύο ότι δεν κάνουν αρκετά. Οι ασφαλιστές αναγνωρίζουν ότι έχουν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο, και το κάνουν όλο και περισσότερο, ιδίως μέσω της ιδιότητάς τους ως επενδυτών.
Συγκεκριμένα, με περισσότερα από 10 τρισεκατομμύρια ευρώ υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία, ο ασφαλιστικός κλάδος αποτελεί τον μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή στην Ευρώπη. Δεν μπορούν όλα τα κεφάλαια να κατευθύνονται σε «πράσινα έργα», όπως ηλιακά πάνελ ή αιολικά πάρκα, καθώς αυτό δεν θα συνάδει με το καθήκον των ασφαλιστών να διαφοροποιούν τις επενδύσεις τους προς το συμφέρον των αντισυμβαλλομένων τους. Ωστόσο, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην απομάκρυνση της μετάβασης από μια οικονομία που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα.
Η προσαρμογή πρέπει να γίνει σε όλα τα επίπεδα
Τα αέρια του θερμοκηπίου συσσωρεύονται για μεγάλες ή πολύ μεγάλες περιόδους (ανάλογα με το αέριο) στην ατμόσφαιρα. Ως εκ τούτου, υπάρχει επίσης επείγουσα ανάγκη να επιταχυνθεί η προσαρμογή στο συνεχώς μεταβαλλόμενο κλίμα μας. Αυτό είναι δύσκολο γιατί το έργο είναι τεράστιο. Η προσαρμογή πρέπει να γίνει σε όλα τα επίπεδα (τοπικό, περιφερειακό, εθνικό) και επιπλέον απαιτεί τη λήψη πολύπλοκων και δύσκολων αποφάσεων, όπως η επιλογή κατά των κατασκευαστικών έργων υπό το φως των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα. Αυτό που είναι σαφές, ωστόσο, είναι ότι η αναβολή ορισμένων αποφάσεων θα καταστήσει την προσαρμογή ακόμη πιο δύσκολη στη συνέχεια.
Ενώ οι δημόσιες αρχές φέρουν την πρωταρχική ευθύνη για τα μέτρα προσαρμογής, όπως αυτά που αφορούν τον χωροταξικό σχεδιασμό και τους κώδικες δόμησης, οι ασφαλιστές ακινήτων έχουν επίσης να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή καθοδήγησης σε δημόσιους φορείς, για παράδειγμα σχετικά με στρατηγικές αποφάσεις σχετικά με τοποθεσίες κατασκευής ή σε σχέση με λύσεις που βασίζονται στη φύση. Σε πολλές αγορές, οι ασφαλιστές έχουν δημιουργήσει χάρτες που υποδεικνύουν ποιες ιδιότητες κινδυνεύουν σε ποιες περιοχές λόγω ενός συγκεκριμένου κινδύνου που σχετίζεται με το κλίμα. Οι ασφαλιστές συμβουλεύουν επίσης τους ασφαλισμένους τους όσον αφορά τα πιθανά μέτρα μείωσης του κινδύνου που θα μπορούσαν να λάβουν για να περιορίσουν την έκθεσή τους σε κίνδυνο, βελτιώνοντας έτσι την ασφαλιστικότητά τους.
Επείγουσα ανάγκη για εξασφάλιση επαρκούς ασφαλιστικής κάλυψης
Εκτός από τον μετριασμό και την προσαρμογή, είναι ζωτικής σημασίας να εξετάσουμε την προστασία και να αυξήσουμε το ποσοστό των ασφαλισμένων με επαρκή ασφαλιστική κάλυψη, έτσι ώστε οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις να μπορούν να ανακάμψουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα και ομαλά μετά από ένα δραματικό γεγονός. Ο ειδικός ρόλος των ασφαλιστών ως παρόχων προστασίας εξαρτάται συχνά από τον τύπο του συστήματος, τις παραδόσεις και τις πρακτικές που ισχύουν σε μια δεδομένη αγορά, αλλά και από το είδος της έκθεσης σε κίνδυνο. Διαφορετικές χώρες εκτίθενται σε διαφορετικούς κινδύνους και, κατά συνέπεια, υπάρχουν και διαφορετικά επίπεδα ασφαλιστικής διείσδυσης, από πολύ υψηλό έως πολύ χαμηλό. Και ενώ η διείσδυση των ασφαλίσεων ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και περιοχών, κατά μέσο όρο, η διείσδυση των ασφαλίσεων παραμένει πολύ χαμηλή. Πράγματι, μόνο το 31% των συνολικών ζημιών – 92 δισ. GBP – καλύφθηκε από ασφάλιση το 2023, από 118 δισ. GBP το 2022. Για την αντιμετώπιση αυτού του κενού, μπορούν να εφαρμοστούν συγκεκριμένες ενέργειες.
Πρώτον, υπάρχει ανάγκη να εκπαιδευτούν τα άτομα και οι επιχειρήσεις σχετικά με τα οφέλη από την αγορά ασφάλισης και να τους δοθούν κίνητρα να το κάνουν. Οι κυβερνήσεις διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην προώθηση ενός περιβάλλοντος που ευνοεί την απορρόφηση των ασφαλίσεων, μεταξύ άλλων με το να μην δίνουν παραπλανητικές υποσχέσεις για παρέμβαση σε περίπτωση δραματικού γεγονότος ή μέσω φορολογικών κινήτρων.
Από την πλευρά τους, οι ασφαλιστές πρέπει να ενισχύσουν τη διαφάνεια περιγράφοντας με σαφήνεια τους όρους κάλυψης για να κάνουν τα προϊόντα τους πιο προσιτά και κατανοητά, καθώς είναι βασικό για τους ασφαλισμένους να έχουν σαφήνεια ως προς το τι καλύπτεται και τι όχι. Ωστόσο, δεδομένης της κλίμακας της πρόκλησης, αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό και μπορεί επίσης να χρειαστεί η δημιουργία μηχανισμών επιμερισμού του κινδύνου μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, όπως ήδη γίνεται σε πολλές χώρες. Αυτή η συλλογική προσέγγιση, με την οποία μοιράζονται κίνδυνοι, εμπειρογνωμοσύνη ή δεδομένα, μπορεί να βοηθήσει στην κατανομή του βάρους και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα απέναντι στους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα. Τέτοιες προσπάθειες είναι ολοένα και πιο υψίστης σημασίας, ιδίως επειδή δεν είναι δυνατό να ασφαλιστεί ένα γεγονός που σίγουρα πρόκειται να συμβεί ή, τουλάχιστον, να γίνει σε προσιτή τιμή. Πράγματι, το γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή μετατρέπει την πιθανότητα ορισμένων κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα σε βεβαιότητες θέτει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το τι απαιτείται για να συνεχίσει ο κλάδος να προσφέρει οικονομικά προϊόντα προστασίας. Ακολουθώντας μια ολιστική προσέγγιση Η κλιματική αλλαγή έχει περιγραφεί από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) Γκουτέρες ως «το καθοριστικό ζήτημα της εποχής μας» και, μέρα με τη μέρα, τα γεγονότα τον αποδεικνύουν ότι έχει δίκιο. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο και σκόπιμο να επιταχυνθούν οι προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Μια επιπλέον πρόκληση, ωστόσο, είναι ότι άλλα περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως η απώλεια βιοποικιλότητας, το στρες στο νερό ή η χημική και πλαστική ρύπανση, απειλούν επίσης πολλές πτυχές της ζωής στον πλανήτη. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να αντιμετωπίσουμε όλα αυτά τα ζητήματα «ολιστικά». Τουλάχιστον, υπάρχει ανάγκη να διασφαλιστεί ότι η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής δεν θα διεξαχθεί σε βάρος άλλων περιβαλλοντικών προκλήσεων. Η επίτευξη αυτού του στόχου θα απαιτήσει αυξημένη συνειδητοποίηση των διακυβευόμενων προκλήσεων, συνεχή διάλογο και συμμετοχή όλων των μερών. Οι ασφαλιστές της Ευρώπης είναι πρόθυμοι να παίξουν τον ρόλο τους.
