.gif?rand=7083)
Η ψηφιοποίηση της οικονομίας έχει κάνει την αξία των επιχειρήσεων τεχνολογίας να εκτοξεύεται στα ύψη. Μια τάση που τροφοδοτείται από την κερδοσκοπία.
του καθηγητή Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη, Ακαδημαϊκού, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμου Δρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνείου Κρήτης & Audencia Business School, France
Στη Γαλλία, οι νεοφυείς επιχειρήσεις συγκέντρωσαν 11,6 δισεκατομμύρια ευρώ πέρυσι. Ποσό πάνω από το διπλάσιο του 2020 και άλμα 39% από το 2019. Αυτή η ψηφιακή έκρηξη έχει τις ρίζες της στις ΗΠΑ, όπου οι τεχνολογικές μετοχές αποτελούν αντικείμενο άνευ προηγούμενης όρεξης από την πλευρά των επενδυτών.
Τα αστέρια του χρηματιστηρίου που ονομάζονται GAFAM έχουν ανοίξει το δρόμο και σε άλλες επιχειρήσεις όπως το Netflix, η Tesla, η Nvidia, σε σημείο που ο Nasdaq 100 αυξάνεται σχεδόν κατά 20% ετησίως από το 2010. Απόδοση πολύ υψηλότερη από παραδοσιακούς δείκτες όπως ο Dow Jones ή ο CAC 40. Αυτό δεν είναι τόσο περίεργο, δεδομένου ότι η ψηφιακή τεχνολογία εξαπλώνεται, σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Η απόδειξη είναι ότι οι GAFAM προσπαθούν να διεισδύσουν στους τομείς της υγείας, της χρηματοοικονομικής, της αυτοκινητοβιομηχανίας. Επιπλέον, η πανδημία έχει επιταχύνει τη ψηφιοποίηση της ζωής μας – από την τηλεργασία έως τις διαδικτυακές αγορές, συμπεριλαμβανομένης της ροής ταινιών ή της μετάδοσης συναυλιών στο Fortnite (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, ο νέος πόλεμος των κόσμων: τα δεδομένα, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 16.07.2021, Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Δούμπος, Μ. Εσκαντάρ, οι κορυφαίες επιδόσεις των κολοσσών της τεχνολογίας, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 20.03.2021).
Ωστόσο, υπάρχει λόγος έκπληξης ακόμη και ανησυχίας, με την ταχύτητα με την οποία οι τεχνολογικές αξίες εκτινάσσονται στα ύψη. Η χρηματιστηριακή αξία των GAFAM και του δείκτη CAC 4 στις 23 Φεβρουαρίου 2022 σε δις δολάρια είναι η ακόλουθη:
- Apple 2701
- Δείκτης CAC40 2512
- Microsoft 2181
- Alphabet (Google) 1740
- Amazon 1532
- Meta (Facebook) 559
Αγορά των ειδών τέχνης
Μιλάμε για «φούσκα» όταν η τιμή μιας οικογένειας χρηματοοικονομικών στοιχείων εκτινάσσεται στα ύψη χωρίς η οικονομική πραγματικότητα των επιχειρήσεων να το δικαιολογεί. Προκύπτει λοιπόν μια μη-συσχέτιση μεταξύ της χρηματοοικονομικής σφαίρας, που τροφοδοτείται από την κερδοσκοπία, και της οικονομικής σφαίρας. Ο δείκτης τιμών είναι παραμορφωμένος: δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική αξία του αγαθού. Μέσω της μελέτης των «φουσκών» ο Αμερικάνος Οικονομολόγος, με το Νομπελ Οικονομίας το 2017, ο Richard Thaler, τόνισε την πληθωρικότητα των χρηματοοικονομικών αγορών και την αδυναμία τους να οργανώσουν μια δίκαιη κατανομή κεφαλαίων μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων.
Ήταν το ξεφούσκωμα μιας φούσκας χρηματοοικονομικών προϊόντων που σχετίζονται με δάνεια ακινήτων στις ΗΠΑ που πυροδότησε την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2008.
Το μακροοικονομικό πλαίσιο πρέπει να ληφθεί υπόψη για να κατανοηθεί η τρέχουσα έκρηξη γύρω από τις μετοχές τεχνολογίας. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν εφαρμόσει εξαιρετικά ενεργείς νομισματικές πολιτικές από το 2007, αυξάνοντας τις εγχύσεις ρευστότητας στις αγορές. Ο ισολογισμός τους πολλαπλασιάστηκε κατά περίπου επτά φορές μεταξύ 2007 και 2020. Έτσι, ο ισολογισμός της ΕΚΤ εκτινάχθηκε κατά 2800 δισεκατομμύρια ευρώ, ήτοι 60% μεταξύ Μαρτίου 2020 και Απριλίου 2021, ενώ η FED αυξήθηκε κατά 90% σε λίγο περισσότερο από ένα χρόνο. Οι επενδυτές που αναζητούν απόδοση, αναγκάστηκαν να «αντισταθμίσουν» την απώλεια απόδοσης του κρατικού χρέους αγοράζοντας τίτλους με μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως οι εταιρικές μετοχές. Τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια σε κρατικά ομόλογα είναι ένα μεγάλο κίνητρο για να εκτεθείς σε επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, ειδικά σε μετοχές τεχνολογίας. Η τιμή των εταιρειών τεχνολογίας φαίνεται να βρίσκεται όλο και περισσότερο πιο κοντά στην αγορά τέχνης. Δεν υπάρχει λογική αξιολόγηση της τιμής ενός πίνακα. Οι αγοραστές έχουν απλώς τη βεβαιότητα ότι στη συνέχεια θα μπροούν να μεταπωλήσουν σε υψηλότερη τιμή (βλ. Ε. Grigoroudis, L. Noel, E. Galariotis, C. Zopounidis, an ordinal regression approach, for analyzing consumer preferences in the art market, European Journal of Operational Research, vol. 290, no2, 718-733).
Υπερβολική εκτίμηση
Οι δείκτες που χρησιμοποιούνται συνήθως για την ανάλυση της χρηματιστηριακής τιμής μιας εταιρείας δεν ισχύουν για τις επιχειρήσεις της τεχνολογίας. Ο δείκτης κεφαλαιοποίηση ως προς κέρδη είναι μη χρήσιμος όταν η επιχείρηση δεν είναι ακόμη κερδοφόρα, κάτι που ισχύει για πολλές ψηφιακές νεοφυείς επιχειρήσεις. Η αποτίμηση ανά πελάτη δίνει εξωπραγματικά ποσά. Η άνοδος των χρηματιστηριακών τιμών στο ψηφιακό τομέα αντανακλάται και στην αποτίμηση των μη εισηγμένων νεοφυών επιχειρήσεων. Οι επενδυτές επιταχύνουν τις αποφάσεις αγοράς τους με βάση μια βιαστική έρευνα αγοράς. Τα επενδυτικά κεφάλαια ή οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν όλο και λιγότερο χρόνο για να πραγματοποιήσουν τις αναλύσεις τους. Υπάρχει λοιπόν μια φούσκα, αλλά πότε θα ξεφουσκώσει; Η αρχή της χρονιάς αποδεικνύεται δύσκολη για τους τεχνολογικούς κολοσσούς και μπορεί να προαναγγέλλει μια αλλαγή τάσης. Η FED αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό, τον οποίο δεν θεωρεί πλέον απλώς προσωρινό. Έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα αυξήσει τα επιτόκια αρκετές φορές φέτος. Ως εκ τούτου, οι ασφαλείς τίτλοι θα πρέπει να ανακτήσουν την ελκυστικότητά τους, εις βάρος των επικίνδυνων μετοχών όπως αυτές της τεχνολογίας.
Σε αυτά προστίθενται άσχημα νέα, όπως τα απογοητευτικά αποτελέσματα του Netflix ή η πρωτοφανής στην ιστορία του πτώση του αριθμού των χρηστών του Facebook το τελευταίο τρίμηνο. Και οι δύο μετοχές έχουν υποχωρήσει περισσότερο από 30% από την αρχή του έτους. Η νευρικότητα κερδίζει τις αγορές. Ορισμένοι επενδυτές απομακρύνονται από εταιρείες που δεν είναι κερδοφόρες, αλλά κρίνονται πολλά υποσχόμενες, όπως το λογισμικό τηλεδιάσκεψης Zoom ή η λύση τηλεϊατρικής Teladoc. To αμερικανικό επενδυτικό ταμείο ARK Innovation, το οποίο ειδικεύεται σε επιχειρήσεις πολύ νεαρές για να αποφέρει κέρδη, έχασε τη μισή αξία του μέσα σε ένα χρόνο.
Συμπερασματικά, εάν απαιτείται επαγρύπνηση, οι επενδυτές δεν ενδίδουν στον πανικό. Οι τομείς υψηλής ανάπτυξης βιώνουν τακτικά περιόδους αναταράξεων. Αυτό συνέβη για την τεχνολογία τον Ιανουάριο του 2016 και το τελευταίο τρίμηνο του 2018. Αλλά τα θεμελιώδη μεγέθη παραμένουν καλά.
Με την επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης και την αβεβαιότητα σχετικά με τις συνέπειες των αυξήσεων των επιτοκίων που εφαρμόζει η FED, αυξάνεται η πιθανότητα να υπάρξουν ολοένα και ισχυρότερες διορθώσεις. Ευτυχώς, η εικόνα δεν φαίνεται τόσο ανησυχητική όσο το 2000. Από τη μια πλευρά, η τεχνολογία έχει επεκταθεί σε πολύ πιο διαφοροποιημένες χρήσεις από απλές ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο: η τεχνητή νοημοσύνη, το cloud ή ακόμα και η ρομποτική έχουν περάσει από εκεί. Από την άλλη, εάν, όπως το 2000, πολλές ψηφιακές εταιρείες δεν είναι κερδοφόρες, οι κολοσσοί του κλάδου καθησυχάζουν με τη σταθερότητα των ισολογισμών τους. Η Microsoft, η Apple ή η Google έχουν βουνά από μετρητά και επίπεδα κέρδους που τις τοποθετούν ως ασφαλή καταφύγια (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Δούμπος, Μ. Εσκαντάρ, οι κορυφαίες επιδόσεις των κολοσσών της τεχνολογίας, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 20.03.2022). Αλλά υπάρχει μια άλλη όψη του νομίσματος. Οι κεφαλαιοποιήσεις των μεγάλων ψηφιακών εταιρειών έχουν λάβει τόση σημασία στο χρηματιστήριο που σε περίπτωση που σκάσει η τεχνολογική φούσκα, οι επιπτώσεις στο χρηματοοικονομικό σύστημα θα ήταν πολύ μεγαλύτερες από αυτές του 2000.
