Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος αναφέρει ότι τα τελευταία 40 έτη οι συνολικές οικονομικές απώλειες από γεγονότα που σχετίζονται με το κλίμα ανήλθαν σε 450-520 δισ. ευρώ, ενώ το κόστος των πλημμυρών αναμένεται να ανέλθει σε 48 δισ. ευρώ έως το 2100.
Παναγιώτης Ξένος, επίκουρος καθηγητής Ασφαλιστικής Επιστήμης, Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Πειραιώς (Αναδημοσίευση από τον ΟΔΗΓΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ που κυκλοφόρησε στις 24/11/2024)
Στην Ελλάδα, μεταξύ 1993 και 2023, σε 51 φυσικές καταστροφές, η ιδιωτική ασφαλιστική αγορά έχει πληρώσει αποζημιώσεις ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ. Ωστόσο, παρά τις μεγάλες απώλειες, τα άτομα και οι επιχειρήσεις δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμα να αγοράσουν ασφαλιστική κάλυψη. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η χώρα μας έχει ένα από τα μεγαλύτερα ασφαλιστικά κενά στην προστασία των πολιτών μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
8% των νοικοκυριών είχε ασφαλιστική κάλυψη από πλημμύρες και σεισμούς και το 9% από πυρκαγιές. Στη σχετική έκθεση της EIOPA (2023) αποτυπώνεται η σημαντική διακύμανση των κενών προστασίας μεταξύ των μελών της ΕΕ, καθώς και μεταξύ των διαφορετικών κινδύνων. Οι φυσικοί κίνδυνοι όπως οι πλημμύρες έχουν το υψηλότερο κενό προστασίας.
Για παράδειγμα, η Δανία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία και η Σουηδία έχουν υψηλότερη ασφαλιστική διείσδυση, με δείκτη άνω του 75%. Αντίθετα, η Ελλάδα και η Ολλανδία σημειώνουν τη χαμηλότερη ασφαλιστική διείσδυση. Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα και η Ιταλία είναι οι χώρες που έχουν το υψηλότερο κενό ασφαλιστικής προστασίας, ιδίως για τον κίνδυνο του σεισμού.
Σε πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου Πειραιώς (2024), αποτυπώνεται η επίδραση της πληροφορίας και της προηγούμενης εμπειρίας στην τάση των νοικοκυριών να αποκτήσουν ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών, και γίνονται εκτιμήσεις σχετικά με τη ζήτηση ασφαλιστικής κάλυψης αναλύοντας τις προτιμήσεις των ατόμων και την προθυμία τους για πληρωμή (willingness to pay / WTP).
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι άτομα που είχαν προηγούμενη εμπειρία φυσικού κινδύνου και έκαναν προληπτικές ενέργειες για τη μείωση του κινδύνου είναι πιο πιθανό να αποκτήσουν ασφάλιση. Οι κυβερνητικές ενέργειες, όπως οι προειδοποιητικές εκστρατείες και οι δημόσιες επενδύσεις, επηρεάζουν επίσης την απόφαση των πολιτών να αγοράσουν ασφαλιστική κάλυψη. Εξετάζοντας την προθυμία τους να πληρώσουν, τα άτομα που είχαν βιώσει φυσικούς κινδύνους και απώλειες της περιουσίας τους είχαν μεγαλύτερη ικανότητα να αναγνωρίσουν τη σημασία της ασφάλισης και είναι πρόθυμα να πληρώσουν 18% περισσότερο σε σύγκριση με εκείνα που δεν είχαν. Η μέση εκτιμώμενη WTP για ασφαλιστική κάλυψη κυμαίνεται από 25 έως 27 ευρώ τον μήνα.
Η ελληνική κυβέρνηση θέσπισε νόμο που προσφέρει έκπτωση 10% στον ΕΝΦΙΑ για όσους έχουν κάλυψη για σεισμό, πυρκαγιά ή πλημμύρα. Περαιτέρω αύξηση σε έκπτωση 20% εφαρμόζεται το 2025. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να παρακινήσει τα άτομα να αποκτήσουν ασφαλιστική κάλυψη, κάτι που θα αποτυπωθεί τελικώς σε εύλογο διάστημα. Τέλος, η εφαρμογή ενός εθνικού ασφαλιστικού προγράμματος θα μπορούσε να επεκτείνει με άμεσο τρόπο την κάλυψη είτε ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη της ιδιωτικής ασφαλιστικής και αλληλασφαλιστικής αγοράς με κρατική επιδότηση είτε δημιουργώντας (αντα) ασφαλιστικούς εθνικούς οργανισμούς. Η αξιοποίηση των βέλτιστων διεθνών πρακτικών μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω αυτές τις στρατηγικές, συμβάλλοντας στην οικοδόμηση μιας πιο ανθεκτικής οικονομίας και κοινωνίας
