Μια νέα ανησυχητική έκθεση από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) έρχεται να επιβεβαιώσει τους χειρότερους φόβους της επιστημονικής κοινότητας: τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα CO2 στην ατμόσφαιρα έφτασαν στα υψηλότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ. Το γεγονός αυτό δεν είναι απλώς μια στατιστική ανωμαλία, αλλά ένα ηχηρό «καμπανάκι κινδύνου» που προαναγγέλλει κλιματική επιτάχυνση και, ως εκ τούτου, πιο ακραίες και καταστροφικά φυσικά φαινόμενα.
Η Μεγαλύτερη Άνοδος από το 1957
Σύμφωνα με την έκθεση, που δημοσιεύθηκε λίγο πριν την Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή στη Βραζιλία, η παγκόσμια μέση συγκέντρωση του CO2 σημείωσε αύξηση 3,5 μερών ανά εκατομμύριο (ppm) από το 2023 έως το 2024. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση από το 1957, όταν ξεκίνησαν οι σύγχρονες μετρήσεις.
Η κύρια αιτία αυτής της εκρηκτικής ανόδου είναι η συνεχιζόμενη καύση ορυκτών καυσίμων, ενισχυμένη δραματικά από την αύξηση των πυρκαγιών, ιδιαίτερα στη Νότια Αμερική. Όπως δήλωσε η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας του WMO, Ko Barrett, «Η θερμότητα που παγιδεύεται από το και άλλα αέρια του θερμοκηπίου επιταχύνει (turbo-charging) το κλίμα μας και οδηγεί σε πιο ακραία καιρικά φαινόμενα».
Μεθάνιο και Υποξείδιο του Αζώτου σε Επίπεδα Ρεκόρ
Η ανησυχία δεν περιορίζεται στο διοξείδιο του άνθρακα του οποίου η συγκέντρωση έχει αυξηθεί κατά 52% σε σχέση με τα προ-βιομηχανικά επίπεδα. Στην έκθεση επισημαίνεται ότι και άλλα βασικά αέρια του θερμοκηπίου, όπως το μεθάνιο και το υποξείδιο του αζώτου, έφτασαν επίσης σε συγκεντρώσεις ρεκόρ, αυξημένα κατά 16% και 25% αντίστοιχα.
Η Oksana Tarasova, ανώτερη επιστημονική λειτουργός του WMO, υπογράμμισε τη μακροπρόθεσμη φύση του προβλήματος: «Αυτό το αέριο ($\text{CO}_2$) συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα. Έχει πολύ μεγάλη διάρκεια ζωής… κάθε μόριο που εκπέμπεται θα έχει παγκόσμιο αντίκτυπο».
Η Κόπωση των “Απορροφητήρων Άνθρακα”
Το πιο κρίσιμο, ίσως, εύρημα της έκθεσης αφορά την μειούμενη ικανότητα των φυσικών συστημάτων να μας προστατεύουν. Ενώ περίπου το 50% των εκπομπών άνθρακα απορροφάται παραδοσιακά από τα δάση, τη γη και τους ωκεανούς (τους αποκαλούμενους «απορροφητήρες άνθρακα»), αυτή η φυσική άμυνα εξασθενεί.
«Βασιζόμαστε στα φυσικά συστήματα για να μας βοηθήσουν να αντισταθμίσουμε τις επιπτώσεις μας, και αυτά τα συστήματα είναι τόσο στρεσαρισμένα που αρχίζουν να μειώνουν τη βοήθειά τους», εξήγησε η Tarasova.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Αμαζόνιος. Τα δέντρα εκεί υπέστησαν κλιματικό στρες λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας και των χαμηλών βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια του Ελ Νίνιο το 2023, με την ξηρασία να συνεχίζεται και το 2024. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, όταν ένα δέντρο είναι στρεσαρισμένο, δεν φωτοσυνθέτει αποτελεσματικά, μειώνοντας δραστικά την ικανότητά του να δεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα.
Το μήνυμα είναι σαφές: Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε έναν αγώνα δρόμου όχι μόνο για τη μείωση των εκπομπών, αλλά και για τη διατήρηση της ανθεκτικότητας των φυσικών συστημάτων που λειτουργούν ως ο βασικός μας αμυντικός μηχανισμός απέναντι στην κλιματική κρίση. Η αποτυχία θα μεταφραστεί σε μια αναπόφευκτη κλιμάκωση των ακραίων καιρικών φαινομένων, με καταστροφικές συνέπειες για όλες τις ηπείρους.