Λέγεται πως οι αποστάσεις πλέον έχουν “εκμηδενισθεί”. Και αυτό λόγω της ταχύτητας και της ευκολίας των μεταφορών και των συναλλαγών. Το ίδιο θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς και για τις κοινωνικές εξελίξεις.
(Περιοδικό Ασφαλιστικό Marketing, τεύχος Μάϊου 2023)
Αίφνης, ειδικά για εκείνες που αφορούν το ασφαλιστικό. Έτσι η Γαλλία δεν είναι και πολύ “μακρυά” από την Ελλάδα.
Επίκειται μια αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης στην Ελλάδα; Και “ναι” και “όχι”. “Ναι” γιατί ο ασφαλιστικός μνημονιακός νόμος του 2010, ο οποίος ουδέποτε έκτοτε αναιρέθηκε (δηλαδή ούτε το 2016 με το νόμο Κατρούγκαλου, ούτε το 2020 με το νόμο Βρούτση), προβλέπει πως δέκα χρόνια μετά, δηλαδή το 2021, θα πρέπει να αυξηθούν τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης σε περίπτωση επιδείνωσης των δημογραφικών δεικτών, δηλαδή λόγω αύξησης του προσδόκιμου ορίου ζωής.
Φυσικά, το 2021, καμία αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης δεν συνέβη. Πολιτικά θα ήταν αδιανόητο να συμβεί κάτι τέτοιο εν μέσω πανδημίας και περιοριστικών μέτρων κατά της εξάπλωσης του κορονοϊού.
By the book, όμως, τι ισχύει; Δηλαδή με βάση το νόμο, θα έπρεπε να αυξηθούν τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης; Κανείς από την κυβέρνηση δεν δίνει σαφή απάντηση.
Ωστόσο, αναλυτές με γνώση του ασφαλιστικού, δεν αποκλείουν ότι ίσως θα “έπρεπε” βάσει νόμου να αυξηθούν, γιατί το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε την περασμένη δεκαετία, αν και η αύξηση αυτή μετριάστηκε από την αύξηση των θανάτων των ηλικιωμένων λόγω του κορονοϊού.
Το επόμενο “ραντεβού” με το νόμο δεν αργεί. Έρχεται το 2024. Τότε πρέπει να γίνει επαναξιολόγηση του ασφαλιστικού με βάση το προσδόκιμο ζωής.
Το αν η επόμενη κυβέρνηση, θα αναλάβει, την επαύριον αυτών και πριν τις ευρω – κάλπες στα μέσα του 2024 να τολμήσει να αυξήσει τα όρια ηλικίας ουδείς μπορεί να το προβλέψει.
Πάντως αν το τολμήσει (αν και πολύ δύσκολο), θα πρέπει να αυξήσει τα όρια ηλικίας κατά 3 μήνες. Δηλαδή αντί να βγει κανείς στη σύνταξη στα 62 έτη του με 40 χρόνια ασφάλισης, θα πρέπει να βγει στα 62 έτη και 3 μήνες. Επίσης αντί να βγει κανείς στη σύνταξη στα 67 έτη με τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης, θα πρέπει να βγει στα 67 έτη και 3 μήνες.
Και πάλι, όμως, μάλλον δύσκολα, μία κυβέρνηση θα ρίσκαρει μία μεγάλη πολιτική ταραχή για μία τόση μικρή αύξηση. Εξάλλου, το δεύτερο όριο συνταξιοδότησης, δηλαδή τα 67 έτη αποτελεί μία σημαντική γραμμή “άμυνας”, η οποία δεν υπάρχει στα ασφαλιστικά συστήματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά από την κυβέρνηση λένε πως τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων βαίνουν μειούμενα ως ποσοστό του ΑΕΠ. Συνεπώς, δεν υπάρχει για την ώρα, καμία επιτακτική ανάγκη για αυξήσεις στα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης.
Από την άλλη μεριά, όμως, οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως κάτι τέτοιο σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποκλειστεί στο μέλλον. Ειδικά καθώς το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, με εξαίρεση το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) είναι αναδιανεμητικό. Δηλαδή με τις εισφορές των νυν εργαζομένων πληρώνονται οι νυν συνταξιούχοι.
Πάντως, αν δεν αυξηθούν τα όρια συνταξιοδότησης, θα πρέπει να βρεθούν άλλοι πόροι για την αύξηση των χρηματοδοτικών πόρων των ταμείων. Πως; Είτε μέσω αύξησης των εισφορών, είτε μέσω μείωσης των συντάξεων.
Το δεύτερο σενάριο είναι προφανές, για πολιτικούς λόγους, πως πρακτικά αποκλείεται, εκτός σοβαρού δημοσιονομικού απροόπτου, τουλάχιστον. Το πρώτο σενάριο ήδη…υλοποιείται.
Υπενθυμίζεται πως φέτος αυξήθηκαν 9,6% οι εισφορές των επαγγελματιών. Αύξηση αναμένεται και το 2024 βάσει του φετινού πληθωρισμού.
Αύξηση πάντως στις εισφορές σύνταξης των μισθωτών (ως ποσοστό επί των μικτών αποδοχών) δεν αναμένεται.
Ωστόσο, αναμένεται αύξηση των εσόδων από τις εισφορές σύνταξης, λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού και γενικότερα των αποδοχών στον ιδιωτικό τομέα και από το 2024 και στο δημόσιο, αλλά και λόγω της αύξησης του πλήθους των απασχολούμενων.
Αίνιγμα, πάντως παραμένει η αύξηση των εσόδων από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές. Αυτές εκτοξεύτηκαν σε επίπεδο πάνω από 45 δις. ευρώ το 2022 έναντι 35 δις. το 2019. Μένει να δει κανείς αν οι νέες ρυθμίσεις (δηλαδή η αναβίωση των 72 – 120 δόσεων, η πάγια ρύθμιση των 24 – 48 δόσεων κλπ) θα οδηγήσουν σε αποφασιστική ανάκαμψη των σχετικών εσόδων και έτσι το συνολική αύξηση των εσόδων από εισφορές.
Και αυτό ειδικά καθώς το 2024 αναμένεται νέα οριζόντια αύξηση -γύρω στο 4% σύμφωνα με τις υφιστάμενες εκτιμήσεις – σε όλες τις κύριες συντάξεις.
