Σ.Σ. Ιnsurancedaily.gr: Διαβάζοντας το άρθρο, θα διαπιστώσετε, πως σε πολλές χώρες της Ευρώπης, είναι ελεύθερο το δικαίωμα της ασφαλιστικής κάλυψης. Ιδιωτική ή δημόσια ασφάλιση υγείας ή σύνταξης, είναι δικαίωμα του πολίτη τι θέλει να επιλέξει και να απολαύσει τις παροχές που επιθυμεί να πληρώνει! Ενώ στην Ελλάδα, το δικαίωμα αυτό, καταστρατηγήθηκε με την αφαίρεση του περίφημου άρθρου 166 της κοινοτικής οδηγίας “Solvency II” που ενσωματώθηκε στο νέο νομοσχέδιο ιδιωτικής ασφάλισης υγείας!
Την ώρα που μηχανικοί, δικηγόροι, υγειονομικοί, ελεύθεροι επαγγελματίες και χιλιάδες άλλοι εργαζόμενοι κατακλύζουν το κέντρο της Αθήνας διαμαρτυρόμενοι ενάντια στο νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το οποίο φέρεται να καταβαραθρώνει το δικαίωμα της κοινωνικής ασφάλισης, κάποιοι συνάδελφοί τους που έβγαλαν εισιτήριο χωρίς επιστροφή για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μας μιλούν για το ασφαλιστικό σύστημα που απολαμβάνουν στις νέες τους πατρίδες και εξηγούν γιατί νιώθουν να «αναβαθμίστηκαν» ως πολίτες και εργαζόμενοι, ζώντας σε συστήματα που χαρακτηρίζουν πιο δίκαια και λειτουργικά.
Όλα τα ραντεβού μας δίνονται σε «ώρα Ελλάδας» παρόλο που κανένας δεν ζει πια μόνιμα στη χώρα. «Μάλλον επειδή κατά βάθος όλοι θέλουμε να γυρίσουμε κι ας μην πάρουμε ποτέ σύνταξη», χαμογελάει ο Λευτέρης, ο οποίος εργάζεται ως μηχανικός στη Γερμανία, ένας από τους πάνω από 200.000 Έλληνες που μετανάστευσαν εν μέσω της οικονομικής κρίσης αναζητώντας εύφορο έδαφος για επαγγελματική αποκατάσταση και πιο αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Με το κάθε κράτος της Ευρώπης να διαθέτει το δικό του ξεχωριστό ασφαλιστικό μοντέλο, η κοινωνική ασφάλιση, ένας από τους σημαντικότερους θεσμούς κοινωνικής αλληλεγγύης, θεμελιώθηκε στη Γηραιά Ήπειρο το 19ο αιώνα μετά τη βιομηχανική επανάσταση ως ασπίδα προστασίας των εργατών.
Σήμερα, στην Ελλάδα του τρίτου Μνημονίου, η σημασία της φαίνεται να κλονίζεται και να υποχωρεί καθημερινά, εντείνοντας τις επισφαλείς εργασιακές συνθήκες και κάνοντας –ποιος ξέρει πόσους ακόμα;– να φτιάχνουν βαλίτσες για το Βορρά.
Μαντώ Μπουκουβάλα, 31 χρονών, Μεταφράστρια και Κοινωνική Λειτουργός, Ιταλία
Αφού τελείωσα τις σπουδές μου στην Ελλάδα, ήμουν άνεργη και ανασφάλιστη ή έβρισκα μόνο δουλειές «του ποδαριού», όπως σερβιτόρα και ταμίας σε σουβλατζίδικο, και τις περισσότερες φορές δούλευα «μαύρα» και ανασφάλιστα. Ευτυχώς όλο αυτό το διάστημα δεν χρειάστηκε ποτέ να πάω σε νοσοκομείο. Επίσης, ως άνεργη, δεν δικαιούμουν επίδομα ανεργίας αφού δεν είχα συμπληρώσει στα χαρτιά τον προαπαιτούμενο χρόνο εργασίας.
Στην Ιταλία μετακόμισα πριν τέσσερα χρόνια. Το είχα ψάξει και γνώριζα ότι ως μεταφράστρια, μπορούσα να κάνω έναρξη επαγγέλματος με ένα ευνοϊκότερο καθεστώς σε σχέση με το τι ίσχυε στην Ελλάδα όπου έπρεπε να πληρώνω ένα συγκεκριμένο, προκαθορισμένο ποσό ανεξαρτήτως του αν θα είχα όντως δουλειές και εισπράξεις. Στην Ιταλία, όταν κάνεις πρώτη φορά έναρξη επαγγέλματος και είσαι κάτω από 35, πληρώνεις το 5% του εισοδήματός σου σε φόρους και το 20% για ασφαλιστικές εισφορές. Ήταν πολύ πιο εύκολο και ελκυστικό. Τώρα είμαι ασφαλισμένη και μετράω συντάξιμα χρόνια και ως ελεύθερος επαγγελματίας μεταφράστρια και παράλληλα ως κοινωνική λειτουργός με σύμβαση εργασίας.
Εφόσον έχεις μόνιμη κατοικία στην Ιταλία, έχεις και τον λεγόμενο οικογενειακό γιατρό και αν σε παραπέμψει να κάνεις κάποιες εξετάσεις, τότε στο δημόσιο νοσοκομείο θα πληρώσεις μια μικρή συμμετοχή, όπως ισχύει και για τα φάρμακά σου. Ως άνεργος δικαιούσαι δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Γίνονται και εδώ μεταρρυθμίσεις λόγω της οικονομικής κρίσης και «κόβουν» από τη δημόσια υγεία, παιδεία κλπ. Το 2011, επί κυβερνήσεως Μόντι, ψηφίστηκε ένα σχέδιο διάσωσης της Ιταλίας και πέρασε η μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό που αύξησε τα όρια ηλικίας από τα 62 στα 66 χρόνια και τροποποίησε τον υπολογισμό της σύνταξης εις βάρος των εργαζομένων. Παρόλα αυτά, στην Ιταλία αισθάνομαι μεγαλύτερη ασφάλεια γιατί από την πρώτη μου κιόλας δουλειά ως σερβιτόρα μερικής απασχόλησης, είχα ασφάλιση και ένσημα. Αισθάνθηκα ότι άρχισα να υπάρχω ως πολίτης.
Δεν πιστεύω ότι όποια αλλαγή γίνεται είναι για το καλύτερο στην Ελλάδα και όχι, δεν το σκέφτομαι να γυρίσω. Όμως κι εδώ, όταν συζητάμε για σύνταξη, αστειευόμαστε μεταξύ μας. Κανένας δεν πιστεύει ότι θα την πάρει, ειδικά εφόσον όσο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, θα αυξάνονται και τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Με προβληματίζει το πώς θα εξασφαλίσω κάποιο μικρό εισόδημα σε μεγάλη ηλικία και μου περνάει από το μυαλό και η ιδιωτική ασφάλιση.
Λευτέρης Αραμπατζής, 38 χρονών, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Γερμανία
Η φωτογραφία είναι ευγενική παραχώρηση του Yermi Brenner.
Στην Ελλάδα δούλευα έξι χρόνια σε μια μεγάλη κατασκευαστική εταιρεία και όπως οι περισσότεροι μηχανικοί, ήμουν με «μπλοκάκι» οπότε πλήρωνα μόνος μου τις ασφαλιστικές εισφορές, αν και η εταιρία είχε μεριμνήσει για αυτό. Το 2012 παραιτήθηκα νομίζοντας ότι θα μπορέσω να βρω κάτι άλλο αλλά κατέληξα ενάμιση χρόνο άνεργος. Δε δικαιούμουν ταμείο ανεργίας και προκειμένου να έχω ιατροφαρμακευτική κάλυψη έπρεπε να συνεχίσω να πληρώνω τις εισφορές μου και ως άνεργος, κάτι το οποίο ήταν παράλογο. Αν μάλιστα καθυστερούσες τις εισφορές σου, τότε υπήρχαν προσαυξήσεις ως ποινές. Αν πάλι σταματούσες να πληρώνεις το ταμείο, τότε σου στερούσαν την άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος.
Η έλλειψη προοπτικής στην Ελλάδα με έφερε στη Γερμανία στα τέλη του 2013. Μέσα σε ενάμιση μήνα βρήκα δουλειά πάνω στο αντικείμενό μου. Με το που έρχεσαι στη Γερμανία δικαιούσαι να πας στον αντίστοιχο ΟΑΕΔ για να δηλώσεις ότι ψάχνεις δουλειά. Το επόμενο πράγμα είναι να λάβεις το χαρτί με το νούμερό σου από τον τομέα συντάξεων για να ενημερωθείς ότι καταχωρήθηκες. Μόλις έπιασα δουλειά, όλα έγιναν σχεδόν αυτόματα. Υπάρχουν διάφορα ασφαλιστικά ταμεία που λειτουργούν εν μέρει με λογική εταιρείας, διαλέγεις όποιο θες και έχεις ιατροφαρμακευτική κάλυψη μέσω των ασφαλιστικών εισφορών σου. Σε σχέση με την Ελλάδα είναι πιο απλά και εύκολα.
Για τέσσερις μήνες βρέθηκα άνεργος στη Γερμανία και για εκείνο το διάστημα έπαιρνα επίδομα και παρέμεινα ασφαλισμένος. Κάθε μήνα χρειάζομαι μια συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή και είχα πλήρη ιατροφαρμακευτική κάλυψη οπότε αυτό ήταν σημαντικό. «Είσαι μεν άνεργος αλλά θεωρητικά είναι σαν να είσαι υπάλληλός μας. Αν αρρωστήσεις, θα πας στο γιατρό και θα μας φέρεις χαρτί» θυμάμαι να μου λένε χαρακτηριστικά στο Υπουργείο Εργασίας.
Θα ήθελα να γυρίσω στην Ελλάδα αλλά με αποτρέπουν οι συνθήκες εργασίας και διαβίωσης. Οι αλλαγές στο ασφαλιστικό, ενταγμένες στην πολιτική των τελευταίων χρόνων, θα ρίξουν κι άλλο το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων κι αυτό δε φαίνεται να αλλάζει. Στη Γερμανία τα πράγματα είναι ασύγκριτα καλύτερα αλλά κι εδώ οι μισθοί και οι συντάξεις «πέφτουν» και τα δικαιώματα συρρικνώνονται. Δεδομένης της παγκόσμιας οικονομικής αστάθειας, πουθενά τίποτα δεν είναι σίγουρο.
Παναγιώτης Τσαγανός, 53 χρονών, Οδηγός ταξί, Αγγλία
Ο πατέρας μου ήταν τσαγκάρης και με τον αδερφό μου επεκτείναμε τη μικρή επιχείρηση σε βιοτεχνία με παντόφλες αλλά εν μέσω κρίσης ήταν αδύνατον να συντηρηθούμε δύο οικογένειες. Ένας φίλος μού έστειλε δώρο τους χάρτες του Λονδίνου και το 2011 πήρα την απόφαση να φύγω λόγω της κρίσης και για να μπορέσω να σπουδάσω τα δυο μου παιδιά.
Πριν να φύγω από την Ελλάδα, ζήτησα να πάρω την Ευρωπαϊκή Κάρτα Υγείας αλλά στον ΟΑΕΔ μου είπαν ότι υπήρχε κενό νόμου αφού ως πρώην ιδιοκτήτης επιχείρησης δε θεωρούμουν άνεργος. Βρέθηκα ανασφάλιστος μετά από 22 χρόνια που πλήρωνα ασφαλιστικές εισφορές. Μόλις έφτασα στην Αγγλία, την πρώτη βδομάδα γράφτηκα στον αντίστοιχο ΟΑΕΔ εκεί (job centre) και μου έβγαλαν απευθείας την Ευρωπαϊκή Κάρτα Υγείας ενώ μου έδωσαν αμέσως και επίδομα ανεργίας, το οποίο ήταν μικρό αλλά ουσιαστικό μέχρι να βρω δουλειά.
Εργάζομαι σε εταιρία ως οδηγός ταξί και δουλεύω 60-70 ώρες την εβδομάδα. Δουλεύω ως ελεύθερος επαγγελματίας, όχι με μισθωτή σχέση και έτσι η ασφάλιση δεν παρέχεται μέσω της εταιρίας αλλά πληρώνω εγώ ένα αντίτιμο, όχι μεγάλο, για τη σύνταξή μου. Ως προς την ιατρική περίθαλψη, το κράτος την παρέχει δωρεάν από την πρώτη μέρα σε όποιον διαμένει στην Αγγλία ακόμα κι αν είναι άνεργος.
Η Αγγλία δεν είναι η γη της επαγγελίας αλλά έχεις δικαιώματα και μπορείς να τα διεκδικήσεις. Η καθημερινότητά σου γίνεται πιο απλή και αναβαθμίζεσαι ως άνθρωπος, μπορείς να ζήσεις αξιοπρεπώς.
Θέλω να γυρίσω στην Ελλάδα για συναισθηματικούς λόγους αλλά η ερώτηση «σύνταξη στην Ελλάδα;» ακούγεται σαν ανέκδοτο. Το έχω διαγράψει από το μυαλό μου το να πάρω σύνταξη στην Ελλάδα. Αν γυρίσω, θα προσπαθήσω να κάνω κάτι δικό μου για να βασίζομαι στα πόδια μου. Για τα παιδιά μου νομίζω το καλύτερο είναι να φύγουν από την Ελλάδα. Οι νέοι που ξεκινούν να δουλεύουν και να ασφαλίζονται τώρα, τι τύχη θα έχουν;
Δήμητρα Χάσκου, 36 χρονών, Νοσηλεύτρια Εντατικής, Ελβετία
Από το 2013 ζω και εργάζομαι ως νοσηλεύτρια σε νοσοκομείο στη Βέρνη. Επειδή έχω μια κόρη 5 χρονών και ήρθαμε οικογενειακώς, δεν αφήσαμε τα πράγματα στην τύχη. Ο ελληνικός ΟΑΕΔ είχε κάνει μια συνεργασία με τον ευρωπαϊκό EURES και ζητούσαν ιατρονοσηλευτικό προσωπικό σε χώρες της Ευρώπης. Βλέπαμε ότι τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά και αποφασίσαμε να φύγουμε.
Στην Ελλάδα δούλευα σε δημόσιο νοσοκομείο στην Εντατική, σε Αθήνα και Καλαμάτα. Είχα ασφάλιση στο Δημόσιο και θεωρώ ότι ήταν καλό ταμείο σε σχέση με τα υπόλοιπα αλλά όταν πήγαινα την κόρη μου σε εξωτερικό παιδίατρο πληρώναμε γιατί στην Καλαμάτα δε βρίσκαμε γιατρό συμβεβλημένο με το Δημόσιο.
Στην Ελβετία όλα τα νοσοκομεία λειτουργούν με καθεστώς ιδιωτικού δικαίου. Το κράτος δε σου προσφέρει δημόσια ασφάλιση, όλες είναι ιδιωτικές, αλλά σε υποχρεώνει να έχεις ασφάλιση και υγειονομική περίθαλψη. Διαλέγεις τη βαθμίδα της ασφάλισης που θες και πληρώνεις το αντίστοιχο ποσό αλλά αν προκύψει κάτι σοβαρό και κοστοβόρο, τότε θα συμβάλει και το κράτος. Έχω πάντα στο νου μου να έχουμε κάποια χρήματα στην άκρη για την περίπτωση που συμβεί κάτι και δεν καλύπτεται από την ασφάλιση που πληρώνουμε. Για την κόρη μου έχω ξεχωριστή ασφάλιση αλλά για τα παιδιά είναι πολύ πιο φτηνές και τα εμβόλια, για παράδειγμα, είναι δωρεάν.
Για τη σύνταξη και το εφάπαξ σου κρατάνε κάθε μήνα από το μισθό σου. Το όριο ηλικίας για τις γυναίκες είναι 64 και για τους άντρες 65. Η σύνταξη είναι το 80% του τελευταίου μισθού σου.
Δεν υποστηρίζω τις μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα αλλά ήταν δεδομένο ότι οι συντάξεις θα μειωθούν εφόσον ο βασικός μισθός μειώθηκε δραματικά. Είναι άδικο για αυτούς που έχουν πληρώσει ήδη εισφορές γιατί όλα αυτά έχουν κρατηθεί από τους μισθούς αλλά δε θα τα πάρουμε ποτέ.
Ούτε στην Ελβετία θα παραμείνουν όλα όπως είναι τώρα αλλά είναι οργανωμένη χώρα και σου δίνει την αίσθηση του κοινωνικού κράτους. Υπάρχει σταθερό φορολογικό σύστημα εδώ και πολλά χρόνια κι αυτό προσφέρει ασφάλεια. Αγοράζεις ένα αυτοκίνητο και ξέρεις τι θα πληρώνεις κάθε χρόνο. Ως άνεργος, έχεις εξασφαλισμένο ταμείο ανεργίας και λαμβάνεις το 80% του τελευταίου μισθού σου, οπότε διατηρείς το βιοτικό επίπεδο που είχες. Υπάρχει σεβασμός ό,τι δουλειά και αν κάνεις.
Σίμος Πιπερίδης, 33 χρονών, Σύμβουλος Επικοινωνίας, Βρυξέλλες
Στο Βέλγιο ήρθα το 2007 προκειμένου να συνεχίσω τις σπουδές μου και να αποκτήσω περαιτέρω επαγγελματική εμπειρία ώστε να διεκδικήσω εργασία με καλύτερες συνθήκες επιστρέφοντας στην Ελλάδα. Τελικά έμεινα εδώ γιατί εν τω μεταξύ τα πράγματα άλλαξαν αρκετά προς το χειρότερο.
Στην Ελλάδα δούλεψα για λίγο ως δημοσιογράφος. Όπως οι περισσότεροι δημοσιογράφοι, στην αρχή ήμουν αμισθί και μετά με απόδειξη δαπάνης. Δεν ήθελα να κάνω έναρξη επαγγέλματος και να έχω «μπλοκάκι» γιατί ήταν μεγάλη διαδικασία. Σκόπευα να κάνω αφού θα γυρνούσα στην Ελλάδα.
Στο Βέλγιο η σύνταξη είναι συγκριτικά χαμηλή –το 60% του μέσου όρου των μισθών σου- και οι περισσότεροι τη συμπληρώνουν με μια μικρή ιδιωτική ασφάλιση, την οποία είτε την αναλαμβάνεις ατομικά είτε διαπραγματεύεσαι με τον εργοδότη σου το συνταξιοδοτικό σου πλάνο. Το κράτος σε γενικές γραμμές παρέχει φορολογικά κίνητρα για να κάνεις ιδιωτική ασφάλιση. Εγώ είμαι ασφαλισμένος στο βέλγικο δημόσιο και οι εισφορές πληρώνονται από κοινού με τον εργοδότη μου προκειμένου να εξασφαλίσω την ιατροφαρμακευτική μου περίθαλψη. Αν και εδώ συζητιέται το ενδεχόμενο να αυξηθούν τα όρια ηλικίας, δε θα γίνουν σαρωτικές αλλαγές. Το σύστημά τους είναι ξεκάθαρο και είμαι αρκετά ευχαριστημένος από αυτό. Στην Ελλάδα πόσοι τριαντάρηδες ξέρουν τι σύνταξη θα πάρουν;
