Allianz Risk Barometer: Οι κορυφαίοι κίνδυνοι για το επιχειρείν το 2023

Οι Κυβερνο-κίνδυνοι και η Διακοπή Επιχειρησιακών Δραστηριοτήτων προβληματίζουν περισσότερο τις επιχειρήσεις, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά (και οι δύο σύμφωνα με το 34% των συμμετεχόντων). Ωστόσο, είναι οι Μακροοικονομικές Εξελίξεις, όπως ο πληθωρισμός, η μεταβλητότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών και μία επικείμενη ύφεση (άνοδος από τη θέση #10 στη θέση #3 από την προηγούμενη χρονιά), καθώς και ο αντίκτυπος της Ενεργειακής Κρίσης (νέος κίνδυνος στη θέση #4 της κατάταξης) που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη άνοδο στη φετινή κατάταξη των επιχειρησιακών κινδύνων διεθνώς, καθώς πιέζουν οι οικονομικές και πολιτικές συνέπειες της πανδημίας Covid-19 και του πολέμου στην Ουκρανία.

Οι επιχειρήσεις καλούνται να ανταποκριθούν άμεσα στις πιέσεις αυτές, γεγονός που εξηγεί γιατί κίνδυνοι όπως οι Φυσικές Καταστροφές (πτώση από τη θέση #3 στη θέση #6) αλλά και η Κλιματική Αλλαγή (πτώση από τη θέση #6 στη θέση #7) υποχωρούν στη φετινή κατάταξη, μαζί με την Πανδημία (από #4 στο #13 ) καθώς τα εμβόλια έδωσαν τέλος στα lockdown και τους περιορισμούς. Οι Πολιτικοί Κίνδυνοι και η Βία είναι ακόμη ένας κίνδυνος που προστίθεται φέτος στους 10 κορυφαίους παγκοσμίως, στη θέση #10, ενώ η Έλλειψη Ειδικευμένου Εργατικού Δυναμικού ανεβαίνει, στη θέση #8. Οι Αλλαγές στη Νομοθεσία και τους Κανονισμούς παραμένουν βασικός κίνδυνος και παραμένουν στη θέση #5, ενώ ο κίνδυνος Πυρκαγιά / Έκρηξη πέφτει κατά δύο θέσεις, στο #9. Για την πλήρη κατάταξη διεθνώς και ανά χώρα, μπορείτε να δείτε την ανάλυση εδώ.

Για την Ελλάδα, το 48% των ερωτώμενων του Allianz Risk Barometer 2023 ανέδειξαν στη θέση #1 την Ενεργειακή Κρίση αλλά και τις Μακροοικονομικές Εξελίξεις (ο συγκεκριμένος κίνδυνος σημείωσε φέτος σημαντική άνοδο, από την 6η θέση πέρυσι . Αντίστοιχα, τη θέση #3 στην κατάταξη μοιράζονται λόγω ισοψηφίας (35% των συμμετεχόντων στην Έρευνα) οι Κυβερνο-κίνδυνοι αλλά και οι Φυσικές Καταστροφές.

Το Allianz Risk Barometer είναι μια ετήσια κατάταξη επιχειρησιακών κινδύνων που καταρτίζει η εταιρεία ασφάλισης επιχειρήσεων του Ομίλου Allianz, Allianz Global Corporate & Specialty (AGCS), μαζί με άλλες εταιρείες της Allianz. Σε αυτή αποτυπώνεται η γνώμη 2.712 εμπειρογνωμόνων στη διαχείριση κινδύνων σε 94 χώρες και επικράτειες, συμπεριλαμβανομένων CEOs, διαχειριστών κινδύνου, μεσιτών και ειδικών στην ασφάλιση. Δημοσιεύεται για 12η φορά.

Ο CEO της AGCS, Joachim Mueller, σχολίασε τα ευρήματα της φετινής έρευνας: «Για δεύτερη συνεχή χρονιά το Allianz Risk Barometer δείχνει ότι οι επιχειρήσεις ανησυχούν περισσότερο για τους αυξανόμενους κινδύνους στον κυβερνοχώρο, αλλά και για την πιθανή διακοπή των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων τους. Ταυτόχρονα, βλέπουν τον πληθωρισμό, μία επικείμενη ύφεση και την ενεργειακή κρίση ως άμεσες απειλές για την δραστηριότητά τους. Οι εταιρείες – ειδικά στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ – ανησυχούν για την τρέχουσα και συνεχόμενη κρίση που προκύπτει από τις συνέπειες της πανδημίας και τις οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία. Είναι ένα τεστ αντοχής για την ανθεκτικότητα κάθε επιχείρησης.

Τα θετικά νέα είναι ότι, ως ασφαλιστές, βλέπουμε συνεχή βελτίωση σε αυτόν τον τομέα μεταξύ πολλών πελατών μας, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση της ασφάλειας των αλυσίδων εφοδιασμού, τη βελτίωση στον σχεδιασμό για την επιχειρησιακή συνέχεια και την ενίσχυση των ελέγχων στον κυβερνοχώρο. Η ανάληψη δράσης για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας και την εξάλειψη του κινδύνου είναι πλέον στο επίκεντρο της προσπάθειας των επιχειρήσεων, με δεδομένες τις εξελίξεις των τελευταίων ετών».

Το 2023, οι τέσσερις κορυφαίοι κίνδυνοι στο Allianz Risk Barometer αφορούν επιχειρήσεις όλων των μεγεθών διεθνώς – μεγάλες, μεσαίες και μικρές– καθώς και όλες τις σημαντικές ευρωπαϊκές οικονομίες, αλλά και την οικονομία των ΗΠΑ (με εξαίρεση τον κίνδυνο της ενεργειακής κρίσης). Οι ανησυχίες για τους κινδύνους που διατρέχουν επιχειρήσεις στις περιοχές της Ασίας, του Ειρηνικού αλλά και της Αφρικής παρουσιάζουν αποκλίσεις, αντανακλώντας τον διαφορετικό αντίκτυπο του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία και τις οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις του.

Ψηφιακοί κίνδυνοι και κίνδυνος διακοπής επιχειρησιακών δραστηριοτήτων

Τα περιστατικά που αφορούν στον κυβερνοχώρο, όπως διακοπές λειτουργίας στα δίκτυα IT, επιθέσεις ransomware ή παραβιάσεις δεδομένων, κατατάσσονται ως ο σημαντικότερος κίνδυνος για τις επιχειρήσεις παγκοσμίως, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά – πρόκειται για την πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό. Ο συγκεκριμένος κίνδυνος έχει την κορυφαία θέση σε 19 διαφορετικές χώρες, μεταξύ των οποίων ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ιαπωνία, η Ινδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι ο κίνδυνος για τον οποίο ανησυχούν περισσότερο οι μικρές επιχειρήσεις (με έσοδα μικρότερα των <250 εκατ. ετησίως).
Σύμφωνα με το Allianz Cyber Center of Competence, η συχνότητα των επιθέσεων ransomware παραμένει αυξημένη το 2023, ενώ το μέσο κόστος μιας παραβίασης δεδομένων αγγίζει το ιστορικό υψηλό των 4,35 εκατομμυρίων δολαρίων και αναμένεται να ξεπεράσει τα 5 εκατομμύρια δολάρια το 2023. Η σύγκρουση στην Ουκρανία και οι ευρύτερες γεωπολιτικές εντάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο μιας κυβερνοεπίθεσης μεγάλης κλίμακας από κρατικούς φορείς. Επιπλέον, παρατηρείται αυξανόμενη έλλειψη επαγγελματιών στον τομέα της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο γεγονός που δημιουργεί προκλήσεις στην προσπάθεια βελτίωσης της ασφάλειας.

Για τις επιχειρήσεις σε πολλές χώρες, το 2023 πιθανά θα αποτελέσει ακόμη μια χρονιά αυξημένου κινδύνου για τη Διακοπή Επιχειρησιακών Δραστηριοτήτων (Business Interruption – BI), επειδή πολλά επιχειρηματικά μοντέλα είναι ευάλωτα σε ξαφνικούς κλυδωνισμούς και αλλαγές, που με τη σειρά τους επηρεάζουν τα κέρδη και τα έσοδα. Κατέχοντας τη θέση #2 παγκοσμίως, η Διακοπή Επιχειρησιακών Δραστηριοτήτων είναι ο νούμερο ένα κίνδυνος σε χώρες όπως η Βραζιλία, η Γερμανία, το Μεξικό, η Ολλανδία, η Σιγκαπούρη, η Νότια Κορέα, η Σουηδία και οι ΗΠΑ.

Το εύρος των παραγόντων που τροφοδοτούν την ανησυχία των επιχειρήσεων για πιθανή διακοπή των δραστηριοτήτων τους είναι μεγάλο. Ο κυβερνοχώρος είναι η μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας για τις επιχειρήσεις σε σχέση με Διακοπή Επιχειρησιακών Δραστηριοτήτων (45% των απαντήσεων). Η δεύτερη πιο σημαντική πηγή ανησυχίας είναι η Ενεργειακή Κρίση (35%) και ακολουθούν οι Φυσικές Καταστροφές (31%). Το αυξανόμενο κόστος της ενέργειας ανάγκασε ορισμένες βιομηχανίες υψηλής έντασης ενέργειας να αξιοποιήσουν την ενέργεια με πιο αποτελεσματικό και συνετό τρόπο, να μεταφέρουν την παραγωγή σε εναλλακτικές τοποθεσίες ή ακόμη και να εξετάσουν το ενδεχόμενο προσωρινής διακοπής λειτουργίας. Οι ελλείψεις που προκύπτουν απειλούν να προκαλέσουν διακοπή του εφοδιασμού σε μια σειρά από κρίσιμες βιομηχανίες στην Ευρώπη, όπως τους τομείς των τροφίμων, της γεωργίας, των χημικών προϊόντων, των φαρμακευτικών προϊόντων, των κατασκευών και της μεταποίησης , αν και ο θερμότερος χειμώνας στην Ευρώπη και η σταθεροποίηση της τιμής του φυσικού αερίου συμβάλλουν στη χαλάρωση της κατάστασης στον τομέα της ενέργειας.

Μια πιθανή παγκόσμια ύφεση είναι ακόμη ένας παράγοντας πιθανών αναταράξεων για το 2023, όπως η αδυναμία των προμηθευτών να ανταποκριθούν αλλά και η αφερεγγυότητα, κάτι που προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία σε επιχειρήσεις με μεμονωμένους ή περιορισμένους προμηθευτές. Σύμφωνα με την Allianz Trade, το ποσοστό επιχειρηματικής αφερεγγυότητας είναι πιθανό να αυξηθεί σημαντικά το 2023, με αύξηση +19%.

Μακροοικονομική δυσφορία

Οι μακροοικονομικές εξελίξεις όπως ο πληθωρισμός ή η αστάθεια της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής αγοράς κατατάσσονται ως ο τρίτος κορυφαίος κίνδυνος για τις επιχειρήσεις παγκοσμίως το 2023 (25%), από τη δέκατη θέση το 2022 – η πρώτη φορά που αυτός ο κίνδυνος εμφανίζεται στις τρεις πρώτες θέσεις εδώ και μια δεκαετία. Οι τρεις κύριες οικονομικές περιοχές –Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ), Κίνα και Ευρώπη– βρίσκονται σε κατάσταση κρίσης ταυτόχρονα, αν και για διαφορετικούς λόγους, σύμφωνα με την Allianz Research, η οποία προβλέπει ύφεση στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ το 2023. Ο πληθωρισμός αποτελεί ιδιαίτερη πηγή ανησυχίας, καθώς επηρεάζει τη διάρθρωση των τιμών και τα περιθώρια κερδοφορίας πολλών επιχειρήσεων. Όπως και η πραγματική οικονομία, οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντιμετωπίζουν μια δύσκολη χρονιά, καθώς οι κεντρικές τράπεζες αποστραγγίζουν την πλεονάζουσα ρευστότητα σε όλο το σύστημα και οι όγκοι συναλλαγών ακόμη και στις ιστορικά ρευστές αγορές, μειώνονται.

Κίνδυνοι που ανεβαίνουν και πέφτουν

Η Ενεργειακή Κρίση είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που βρίσκεται σε άνοδο στο Allianz Risk Barometer και εμφανίζεται για πρώτη φορά στη θέση #4 (22%). Ορισμένες βιομηχανίες, όπως η χημική βιομηχανία, τα λιπάσματα, η παραγωγή γυαλιού και αλουμινίου, μπορεί να εξαρτώνται από μία μόνο πηγή ενέργειας –το ρωσικό αέριο στην περίπτωση πολλών ευρωπαϊκών χωρών– και ως εκ τούτου είναι ευάλωτοι σε τυχόν «αναταράξεις» στον ενεργειακό εφοδιασμό ή σε αυξήσεις τιμών. Εάν τέτοιες σημαντικές βιομηχανίες δυσκολεύονται, οι επιπτώσεις μπορεί να γίνουν αισθητές και χαμηλότερα στην αλυσίδα αξίας σε άλλους τομείς. Σύμφωνα με την Allianz Trade, η ενεργειακή κρίση θα εξακολουθήσει να δημιουργεί σοκ στην κερδοφορία, ιδιαίτερα για τις ευρωπαϊκές χώρες. Στα σημερινά επίπεδα, οι τιμές της ενέργειας θα εξαφάνιζαν τα κέρδη των περισσότερων μη χρηματοπιστωτικών εταιρειών καθώς η ισχύς των τιμών μειώνεται εν μέσω επιβράδυνσης της ζήτησης.

Καθώς το 2022 ήταν μια ακόμη χρονιά αναταραχών με τις συγκρούσεις και τις εμφύλιες διενέξεις να κυριαρχούν στις ειδήσεις, οι Πολιτικοί Κίνδυνοι και η Βία είναι μια νέα προσθήκη στη λίστα, στη θέση #10 (13%). Εκτός από τον πόλεμο, οι επιχειρήσεις ανησυχούν επίσης για την αυξανόμενη αναστάτωση από απεργίες και ταραχές, καθώς η κρίση κόστους ζωής είναι έντονη σε πολλές χώρες.

Παρά την πτωτική τους θέση σε σχέση με την περσινή χρονιά, οι Φυσικές καταστροφές (19%) και η Κλιματική αλλαγή (17%) παραμένουν σημαντικοί παράγοντες ανησυχίας για τις επιχειρήσεις. Σε μια χρονιά που περιλάμβανε τον τυφώνα Ian, μια από τις πιο ισχυρές καταιγίδες που καταγράφηκαν στις ΗΠΑ, αλλά και ρεκόρ καύσωνα, ξηρασίες και χειμερινές καταιγίδες σε όλο τον κόσμο και ασφαλισμένες ζημιές ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εξακολουθούν να κατατάσσονται στους επτά κορυφαίους κινδύνους διεθνώς.