Για να λειτουργήσει ο κύκλος εκμετάλλευσης μιας βιομηχανικής επιχείρησης και να πραγματοποιήσει πωλήσεις, χρειάζονται περιουσιακά στοιχεία (βλ. Κεφάλαιο 1, Ζοπουνίδης, Κ., Βασικές Αρχές Χρηματοοικονομικού Μάνατζμεντ, Εκδ. Κλειδάριθμος, 2013). Η περαιτέρω αύξηση των πωλήσεων των επιχειρήσεων, θα απαιτήσει πρόσθετα περιουσιακά στοιχεία. Οι αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις χρειάζονται νέες επενδύσεις σε πάγια και κυκλοφορούντα στοιχεία.
Γράφει ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France
Η χρηματοδότηση των νέων επενδύσεων δημιουργεί υποχρεώσεις και δεσμεύσεις για την επιχείρηση που πρέπει να «ικανοποιήσει» τα κεφάλαια που θα αποκτηθούν (οφείλει να πληρώσει τους τόκους και τα χρεολύσια των δανείων και να διανέμει τα μερίσματα στους μετόχους). Μια κερδοφόρα επιχείρηση που αναπτύσσεται γρήγορα είναι πιθανό να οδηγηθεί σε ταμειακό πρόβλημα, εκτός αν η απαιτούμενη ανάγκη για χρηματοδότηση επισημανθεί έγκαιρα.
Είναι λοιπόν αναγκαίο και χρήσιμο να εξεταστούν οι μέθοδοι πρόβλεψης των αναγκών της επιχείρησης σε κεφάλαια για την ανάπτυξή της. Η πρόβλεψη των αναγκών σε κεφάλαια συνδέεται στενά με τη χρηματοοικονομική ισορροπία της επιχείρησης, διότι σε περίπτωση μη κάλυψης των αναγκών θα προκύψει ταμειακό πρόβλημα (διάσπαση της ισορροπίας). Η ταχεία εξέλιξη της πληροφορικής βοήθησε πολύ στην ανάπτυξη πολύπλοκων υποδειγμάτων πρόβλεψης των επενδυτικών αγαθών. Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται μια από τις δύο βασικές μεθόδους πρόβλεψης: η μέθοδος του Ποσοστού των Πωλήσεων (percent-of-sales method).
Ορισμός – παραδείγματα
Η καλή πρόβλεψη των πωλήσεων αποτελεί απαραίτητη βάση για την εκτίμηση των χρηματοδοτικών αναγκών της επιχείρησης. Για τη συνέχεια του άρθρου η πρόβλεψη των πωλήσεων θα θεωρηθεί ως δεδομένη παρά τη μεγάλη σημασία της (βλ. Ζοπουνίδης, 2013).
Δίδεται ο ισολογισμός της επιχείρησης ΑΒΓ της 31ης Δεκεμβρίου 2019. Οι πωλήσεις της επιχείρησης φθάνουν το 1.000.000 ευρώ το χρόνο. Το περιθώριο καθαρού κέρδους μετά από φόρους είναι 8%. Το 2019 η επιχείρηση πραγματοποίησε κέρδη μετά από φόρους 80.000€ από τα οποία διανεμήθηκαν σε μερίσματα 40.000€. Η επιχείρηση σχεδιάζει να συνεχίσει την πολιτική διανομής του μισού των καθαρών κερδών της για μερίσματα. Αν οι πωλήσεις της ΑΒΓ το 2020 προβλέπεται να φθάσουν στο ύψος των 1.600.000€, πόση πρόσθετη χρηματοδότηση θα απαιτηθεί;
Λύση
| Ισολογισμός της ΑΒΓ της 31-12-2019 | |||
| Ενεργητικό | Παθητικό | ||
| Καθαρό Πάγιο Ενεργητικό | 300.000 | Μετοχικό Κεφάλαιο | 200.000 |
| Αποθέματα | 200.000 | Αποθεματικά Κεφάλαια | 200.000 |
| Εισπρακτέοι Λογαριασμοί | 170.000 | Ομολογιακά Δάνεια | 140.000 |
| Πληρωτέοι Λογαριασμοί | 100.000 | ||
| Ταμείο | 20.000 | Φόροι και Μισθοί Πληρωτέοι | 50.000 |
| 690.000 | 690.000 | ||
Στην αρχή απομονώνονται εκείνα τα στοιχεία του ισολογισμοί που αναμένεται να μεταβληθούν άμεσα με τις πωλήσεις. Σε ότι αφορά το ενεργητικό, υψηλότερο μέγεθος πωλήσεων απαιτεί πρόσθετη δυναμικότητα πάγιων εγκαταστάσεων, μεγαλύτερα αποθέματα, υψηλότερους εισπρακτέους λογαριασμούς και περισσότερα ρευστά διαθέσιμα για συναλλαγές. Σε ότι αφορά το παθητικό, το μετοχικό κεφάλαιο και τα ομολογιακά δάνεια δεν αυξάνουν αυτόματα με μια αύξηση των πωλήσεων. Τα αποθεματικά κεφάλαια αυξάνονται εφόσον η επιχείρηση πραγματοποιεί κέρδη και δεn διανέμει το σύνολο των κερδών της σε μερίσματα, η ποσοστιαία αύξησή τους, όμως δεν είναι σταθερή.
| Επιχείρηση ΑΒΓ
Στοιχεία Ισολογισμού της 31-12-2019 εκφρασμένα ως % των πωλήσεων |
|||
| Ενεργητικό | Παθητικό | ||
| Καθαρό Πάγιο Ενεργητικό | 30,0 | Μετοχικό Κεφάλαιο | Δεν έχει εφαρμογή |
| Αποθέματα | 20,0 | Αποθεματικά κεφάλαια | Δεν έχει εφαρμογή |
| Εισπρακτέοι Λογαριασμοί | 17,0 | Ομολογιακά δάνεια | Δεν έχει εφαρμογή |
| Ταμείο | 2,0 | Πληρωτέοι λογαριασμοί | 10,0 |
| Φόροι και μισθοί πληρωτέοι | 5,0 | ||
| Σύνολο ενεργητικού | 69,0 | Σύνολο Παθητικού | 15,0 |
Ενεργητικό ως ποσοστό των πωλήσεων 69.0
Μείον: αυτόματη αύξηση του παθητικού 15,0
Ποσοστό κάθε πρόσθετης αύξησης των πωλήσεων που πρέπει να χρηματοδοτηθεί 54,0
Είναι δυνατό τώρα να αποδοθεί η παραπάνω διαδικασία με ένα μαθηματικό τύπο.
Όπου: EFR (External Financing Required) = Απαιτούμενα Εξωτερικά Κεφάλαια
Ac/S = περιουσιακά στοιχεία που αυξάνονται αυτόματα με το σύνολο των πωλήσεων, ως ποσοστό των πωλήσεων
Af/S = περιουσιακά στοιχεία που αυξάνονται κατά ανόμοια εφάπαξ ποσά και που απαιτούν τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων από την επιχείρηση, ως ποσοστό των πωλήσεων
Bs/S = υποχρεώσεις που αυξάνονται αυτόματα με το σύνολο των πωλήσεων, ως ποσοστό των πωλήσεων
S1 = σύνολο προβλεπόμενων πωλήσεων για την επόμενη περίοδο
ΔS = μεταβολή των συνολικών πωλήσεων = (S1 – S)
m = περιθώριο καθαρών κερδών επί των πωλήσεων
b = ποσοστό παρακρατηθέντων κερδών (αποθεματικά κεφάλαια)
Εφαρμογή του τύπου στα δεδομένα της επιχείρησης ΑΒΓ:
EFR = 0,39(600.000) + 0,30(600.000) – 0,15(600.000) – 0,08 (0,5) (1.600.000) = 234.000 + 1.800.000 – 90.000 -64.000 = 260.000€
Το ποσό των 260.000€ που βρέθηκε με τη βοήθεια του μαθηματικού τύπου είναι η απαιτούμενη εξωτερική χρηματοδότηση που απαιτείται για τη χρηματοδότηση νέων περιουσιακών στοιχείων. Η παραπάνω εξίσωση μπορεί να απλοποιηθεί αν θεωρηθεί ότι η σχέση μεταξύ παγίων στοιχείων και πωλήσεων είναι γραμμική. Ακριβείς εμπειρικές μετρήσεις που έγιναν για μεμονωμένες επιχειρήσεις δείχνουν ότι η σχέση αυτή είναι συνήθως γραμμική και στατιστικά σημαντική. Έτσι έχουμε:
Όπου Α = το σύνολο του ενεργητικού.
Αξιοσημείωτη παρατήρηση
Αν οι προβλεπόμενες πωλήσεις της ΑΒΓ για το 2020 ήταν μόνο 1.060.000€, αντιπροσώπευαν δηλαδή αύξηση κατά 6%, εφαρμόζοντας την παραπάνω εξίσωση οι ανάγκες σε εξωτερικά κεφάλαια θα είναι:
EFR = 0,54(60.000) – 0,04(1.060.000) = 32.400 – 42.400 = -10.000€
Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτούνται εξωτερικά κεφάλαια. Η επιχείρηση παρουσιάζει πλεόνασμα 10.000€ και θα πρέπει συνεπώς να προγραμματίσει κάποια αύξηση των μερισμάτων και την εξόφληση κάποιου δανείου ή να αναζητήσει πρόσθετες επενδυτικές ευκαιρίες.
Το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι οι χαμηλοί ρυθμοί αύξησης των πωλήσεων μπορούν να χρηματοδοτηθούν από εσωτερικές πηγές κεφαλαίων, ενώ οι ψηλότεροι ρυθμοί αύξησης απαιτούν εξωτερική χρηματοδότηση.
Σε επόμενο άρθρο μας, θα παρουσιάσουμε τη γραμμική παλινδρόμηση για την πρόβλεψη των περιουσιακών στοιχείων.
