Το ερώτημα που πλανάται είναι αν η ανθρωπότητα δεν θα μπορέσει να επιβιώσει. Αν αποτύγχανε να σώσει τον πλανήτη και συνέχιζε μια διαδρομή καταστροφική.
Τα σενάρια των επιστημών μέχρι σήμερα είναι προειδοποιητικά. Αύξηση της στάθμης των υδάτων, τυφώνες, εξάντληση των πηγών ενέργειας, καταστροφή των οικοσυστημάτων, ερημοποίηση, συνεχείς καύσωνες. Βέβαια, τελευταία έγινε μια σημαντική αλλαγή και από το «υπό όρους» περάσαμε στο μέλλον. Η θερμοκρασία θα αυξηθεί. Η τήξη των πάγων θα αρχίσει.
Γράφουν οι Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France, CIHEAM – International Center for Advanced Mediterranean Agronomic Studies, France, Greece – Υποψήφια Δρ. Μαριάννα Εσκαντάρ, Μέλος του Εργαστηρίου Financial Engineering, Πολυτεχνείο Κρήτης & Msc Αγγελική Λιαδάκη, Μέλος του Εργαστηρίου Financial Engineering, Πολυτεχνείο Κρήτης
Αντιμέτωποι με την κλιματική αλλαγή και με βάση την αρχή ότι μόνο τα «πράσινα» έργα έχουν νόημα μακροπρόθεσμα, τα επενδυτικά κεφάλαια ωθούν τις μεγάλες επιχειρήσεις να εντείνουν τις προσπάθειές τους υπέρ του κλίματος και να επικοινωνούν με διαφανή τρόπο. Κάποιες δεν περίμεναν αυτή την πίεση για να πάρουν πρωτοβουλίες, αλλά είναι επιφαινόμενο ή πραγματικό κίνημα.
Ενάρετη ανάπτυξη
Το 2021 ήταν το έτος ρεκόρ για τον αριθμό των επιχειρήσεων που επισημάνθηκαν από την πρωτοβουλία Science Based Targets initiative (SBTi), ένα διεθνές αναγνωρισμένο σύστημα για επιχειρήσεις που υιοθετούν μια προσέγγιση ευθυγραμμισμένη με την επιστήμη και τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών τους σύμφωνα με τις συμφωνίες του Παρισιού.
Η πρωτοβουλία STIBi καθορίζει και προωθεί τις βέλτιστες πρακτικές για τη μείωση των εκπομπών και τους καθαρούς μηδενικούς στόχους σύμφωνα με την επιστήμη του κλίματος.
Παρέχει μεθόδους προσδιορισμού στόχων και καθοδήγηση στις επιχειρήσεις για να θέσουν στόχους που βασίζονται στην πιο πρόσφατη επιστήμη του κλίματος. Περιλαμβάνει μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για να παρέχει στις επιχειρήσεις ανεξάρτητη αξιολόγηση και επικύρωση των στόχων. Χρησιμεύει ως ο κύριος εταίρος της εκστρατείας Business Ambition για 1,5C, μια επείγουσα έκκληση για δράση από έναν παγκόσμιο συνασπισμό υπηρεσιών του ΟΗΕ, επιχειρήσεων και ηγετών του κλάδου που κινητοποιεί τις εταιρείες να θέσουν καθαρούς μηδενικούς στόχους βασισμένους στην επιστήμη σύμφωνα με τους 1,5 βαθμούς C στο μέλλον.
Πέρυσι, ο αριθμός των επιχειρήσεων που πληρούν αυτά τα κριτήρια διπλασιάστηκε στον κόσμο, για να ξεπεράσει το όριο του 2000. Η χρηματιστηριακή τους αξία αντιπροσωπεύει 38000 δισεκατομμύρια δολάρια. Μεγάλες μάρκες υπηρεσιών εντάχθηκαν στην πρωτοβουλία πέρυσι, συμπεριλαμβανομένων των Microsoft, Mastercard και Adobe. Ο βιομηχανικός κλάδος εκπροσωπείται από τις Apple, Unilever, Mercedes Benz, Ford, General Motors, Nestle, Coca-Cola, Pepsi Co.
Πέρα από τις εκπομπές που παράγονται για τις δικές τους ανάγκες, σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις με εγκεκριμένους στόχους STBi (96%) έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τις εκπομπές τους σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας τους, συμπεριλαμβανομένων των προμηθευτών και των πελατών τους. Αυτό το σημείο είναι κεντρικό για την επιτυχία της αποανθρακοποίησης της οικονομίας, καθώς οι μεγάλοι όμιλοι επιχειρήσεων έχουν την αποστολή να οδηγήσουν ολόκληρο το οικοσύστημά τους σε μια ενάρετη ανάπτυξη. Το 2021 ήταν επίσης έτος μεγαλύτερης εταιρικής δέσμευσης για την υιοθέτηση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και πολιτικών χρηστής διακυβέρνησης (ESG, βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, Κοινωνικά υπεύθυνη επένδυση: μέθοδοι και κριτήρια ESG, εκδ. Κλειδάριθμος, 2022).
Η θεώρηση των κριτηρίων ESG στη μεταβαλλόμενη αμοιβή των CEO αυξάνεται και συμβάλλει στην αξιοπιστία των δεσμεύσεων που ανακοινώθηκαν.
Έλεγχος των επιδόσεων
Η διαδικασία, με βάση την οποία η κάθε επιχείρηση δηλώνει ότι ακολουθεί τις αρχές του SBTi, δεν διαθέτει εργαλεία επαλήθευσης και συγκρισιμότητας για να είναι αξιόπιστη, γεγονός που οδηγεί σε υποψία greenwashing (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Π. Χούρλιας, greenwashing και τρόποι εντοπισμού, Πολυτεχνείο Κρήτης, 21.02.2021).
Ως απάντηση, η SBTi σχεδιάζει να εισαγάγει απαιτήσεις μέτρησης της διαφάνειας, του ελέγχου και λογοδοσίας στις αρχές του 2023. Οι ρυθμιστικές αρχές θα διαδραματίσουν βασικό ρόλο σε αυτόν τον τομέα, όπως φάνηκε πρόσφατα στις ΗΠΑ με την πρόταση της SEC να απαιτεί την υποβολή εκθέσεων για τον κλιματικό κίνδυνο και τους κλιματικούς στόχους που ξεκινούν το 2023. Επιπλέον, η ομάδα εργασίας της SEC για το κλίμα και το τρίπτυχο ESG – που δημιουργήθηκε πέρυσι – μόλις ανακοίνωσε τις πρώτες νομικές ενέργειες για την επιβολή κυρώσεων για παραλείψεις σε ορισμένα από τα κεφάλαιά της που φέρουν την ετικέτα ESG. Είναι επείγον. Στα τέλη του 2021, καθώς η οικονομία άρχισε να επιστρέψει σε κανονικούς ρυθμούς μετά την Covid-19, οι παγκόσμιες εκπομπές ανέκαμψαν πάνω από το ήδη επίπεδο ρεκόρ του 2019. Ο κόσμος σίγουρα δεν βρίσκεται σε καλό δρόμο να μειώσει στο μισό τις εκπομπές του έως το 2030, απαραίτητη προϋπόθεση για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5C. Για να έχουν πιθανότητες να επιτύχουν αυτόν το στόχο, όλες οι επιχειρήσεις πρέπει τώρα να θέσουν στόχους επικυρωμένους από το SBTi βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Ο ρυθμός των προσπαθειών για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να είναι 3 έως 5 φορές υψηλότερος έως το 2030 σε σύγκριση με προηγούμενες δεσμεύσεις.
Συμπερασματικά, οι επιχειρήσεις πρέπει επειγόντως να αξιοποιήσουν εργαλεία όπως το πλαίσιο SBTi ή τις πολιτικές ESG, ενώ αυξάνουν και ευθυγραμμίζουν τις ερευνητικές τους προσπάθειες για να φέρουν στην αγορά λύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
