Το τρίπτυχο ESG & η Νέα Προσέγγιση Εκτίμησης Κινδύνων

Γράφουν οι Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών &Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France & Υπ. Διδάκτορας Μαριάννα Εσκαντάρ, Εργαστήριο Financial Engineering, Πολυτεχνείο Κρήτης

Σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών στην οικονομία, κοινωνία, τεχνολογία, οι επενδυτές αναζητούν όλο και περισσότερο σαφείς πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και επιπτώσεις της διακυβέρνησης

Οι επενδυτές γίνονται επομένως «πράσινοι»: σήμερα, η έμφαση δίνεται στις κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις, δηλαδή σε ένα νέο τρόπο επένδυσης σε επιχειρήσεις σύμφωνα με τις νέες προκλήσεις σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και επίπεδο διακυβέρνησης. Ωστόσο, τίθενται οι ακόλουθες ερωτήσεις:

1. Πώς γνωρίζετε εάν η επιχείρηση στην οποία θέλετε να επενδύσετε πληροί αυτό το τρίπτυχο;
2. Πώς μπορεί ένας επενδυτής να συγκρίνει πολλά κοινωνικά υπεύθυνα επενδυτικά κεφάλαια και να προχωρήσει έτσι σε μια επιλογή;
3. Πώς γίνεται η μέτρηση των κριτηρίων ESG για μια επιχείρηση ή για ένα επενδυτικό κεφάλαιο;

Πολλές επιχειρήσεις, εταιρείες διαχείρισης και οργανισμοί προσφέρουν σήμερα ένα δείκτη ή μια μεθοδολογία μέτρησης του αντίκτυπου του ESG, αλλά πώς μπορούν να διαφοροποιηθούν; Ποια αξιοπιστία πρέπει να δοθεί σε αυτούς τους δείκτες;

Η πρόκληση των δεικτών

Η δημιουργία μελλοντικών δεικτών είναι μια από τις προκλήσεις του ESG για επενδυτές που επιθυμούν να λάβουν υπόψη αυτά τα κριτήρια και τις προσδοκίες τους.

Το έτος 2020 έδειξε ότι οι επενδύσεις ESG είναι πιο ανθεκτικές, όσον αφορά τη μεταβλητότητα και την απόδοση, από άλλες. Κανείς δεν ανησυχεί ότι η επιλογή ESG θα σημαίνει χαμηλότερες αποδόσεις. Αντιθέτως, είναι μια πηγή δημιουργίας αξίας, η οποία λαμβάνει υπόψη τις βαθυστόχαστες προσδοκίες των επενδυτών. Η επένδυση στη βιώσιμη ανάπτυξη δεν αφορά χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα. Αν υπάρχει πραγματική επιθυμία να υποστηρίξουμε την ενεργειακή μετάβαση, είναι σημαντικό να επενδύσουμε και σε επιχειρήσεις που χρειάζονται κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν τη μετάβαση τους και να είναι πιο ενάρετοι παράγοντες, ειδικά στο βιομηχανικό κλάδο.

Εναρμόνιση κριτηρίων ESG: Η επόμενη πρόκληση για την υπεύθυνη χρηματοοικονομική

Σήμερα όλο και περισσότεροι νομικοί περιορισμοί υποχρεώνουν τις μεγάλες επιχειρήσεις και εταιρείες διαχείρισης να δημοσιεύουν επιπλέον στοιχεία  μη χρηματοοικονομικά. Στην Ευρώπη, για την ενεργειακή μετάβαση και την πράσινη ανάπτυξη, η οδηγία 2014/95/EU απαιτεί από τις επιχειρήσεις με περισσότερους από 500 εργαζόμενους να το πράξουν.

Ο στόχος εδώ είναι απλός και παρόμοιος, είναι να παρέχουμε στους επενδυτές σαφείς πληροφορίες για να τους επιτρέψουν να κάνουν επιλογές: σύμφωνα με αυτό που αναζητούν: τα κριτήρια ESG τους επιτρέπουν να διακρίνουν τις επιχειρήσεις που είναι ανώτερες από αυτές με βάση τη διαχείριση του ρίσκου και τη διακυβέρνηση.

Αυτές οι εκθέσεις πρέπει επομένως να βασίζονται σε μια πλήρη ανάλυση των δεδομένων, η οποία συνοψίζεται ως επί το πλείστον με τη βοήθεια των δεικτών απόδοσης ESG. Σήμερα, στην αγορά, υπάρχουν περισσότερες από 135 εταιρείες που παράγουν δείκτες, ταξινομήσεις και αξιολογήσεις επιχειρήσεων ή ενός αμοιβαίου κεφαλαίου, οι οποίες καθιστούν δυνατή τη βαθμολόγηση περισσοτέρων από 50.000 επιχειρήσεων. Επομένως, κάθε εταιρεία διαχείρισης, κάθε οργανισμός έχει το δικό του δείκτη: η μέτρηση των δεικτών μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται. Πρέπει να λάβουν υπόψη τις δεσμεύσεις των εταιρειών ή το μερίδιο των κριτηρίων ESG μέσα στα αποτελέσματα τη επιχείρησης; Αλλά μπορεί επίσης να διαφέρει ανάλογα με το γεωγραφικό εύρος που λαμβάνεται υπόψη στη μελέτη των δεδομένων. Έτσι, υπάρχει πληθώρα δεικτών, μεταξύ των οποίων: MSCI Low Carbon Leaders Index, Euro next Vigeo, Oekom Research, DJSI Index (DowJones Sustainability Index).

Ωστόσο, αυτοί οι πολυάριθμοι παράγοντες καθιστούν πιο δύσκολη τη σύγκριση των επιδόσεων ESG για τους επενδυτές ως προς τις επιχειρήσεις και επενδυτικά κεφάλαια. Η κύρια δυσκολία αφορά την εκμετάλλευση των δεδομένων της επιχείρησης, δηλαδή να βρεθούν και να είναι αξιόπιστα τα δεδομένα.

Πράγματι, από τη στιγμή που μια επιχείρηση δημοσιεύει τα δεδομένα της, χρειάζεται περίπου μια διετία για να χρησιμοποιηθούν από τα επενδυτικά κεφάλαια για την επιπλέον αναφορά τους που αφορούν μη-χρηματοοικονομικά δεδομένα. Το ερώτημα που τίθεται είναι: ποιους δείκτες για τη μέτρηση της απόδοσης των επενδύσεων ESG;

Σήμερα, ο μόνος τρόπος για έναν επενδυτή να συγκρίνει τις κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις χρησιμοποιώντας κριτήρια ESG είναι να προσδιορίσει τον ολικό στόχο αυτών των επενδύσεων: είναι μια επένδυση που στοχεύει να έχει πραγματικό αντίκτυπο στην κοινωνία ή που θέλει απλώς να χρηματοδοτήσει επιχειρήσεις που εφαρμόζουν ουσιαστικές ESG πολιτικές για καθαρότερες επενδύσεις; Έτσι, είναι δυνατόν για ένα επενδυτή να επιλέξει μια επένδυση σύμφωνα με το στόχο /  θέμα του.

Συμπερασματικά, η θέσπιση κοινών κριτηρίων ESG, αυτό είναι το επόμενο σημαντικό έργο για μια βιώσιμη υπεύθυνη χρηματοοικονομική. Η έλλειψη των κοινών κριτηρίων αντιπροσωπεύει μόνο μειονεκτήματα για τους δυναμικούς επενδυτές. Είναι απαραίτητο να βελτιωθούν οι πληροφορίες και η μέτρηση των κριτηρίων ESG, ώστε να είναι πραγματικά χρήσιμα για τους θεσμικούς επενδυτές.

Η δημιουργία ενός κοινού δείκτη θα μπορούσε επομένως να επιτρέψει την αύξηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών, την καταπολέμηση της κατάχρησης κεφαλαίων SRI (Socially Responsible Investment) που οδηγεί στο Greenwashing και τέλος, να επιτρέψει τις επιχειρήσεις να κατανοήσουν τι πραγματικά αναμένεται από τις θεσμικές αρχές (κυβερνήσεις, χρηματοοικονομικές αγορές), όταν πρόκειται για κριτήρια ESG. Ωστόσο, αυτή η εναρμόνιση δεν πρέπει μόνο να περιλαμβάνει τη θέσπιση δεικτών και κριτηρίων. Η μορφή της ετικέτας μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για μεγαλύτερη διαφάνεια στην αγορά.