Το άγχος της Πρωτιάς

Το να είναι κάποιος πρώτος αποτελεί τις περισσότερες φορές επιβράβευση και δικαίωση των προσπαθειών του και κάποιες φορές ίσως, εύνοια της τύχης ή αποτέλεσμα συγκυριών. Όπου και αν οφείλεται όμως, ο πρώτος είναι πρώτος! Ποιος μπορεί να τον κατηγορήσει; Μόνο να τον θαυμάσει μπορεί.

Πρώτος όμως σε τι; Πρώτος γιατί; Πρώτος με προσφορά; Πρώτος με κανόνες; Πρώτος πάση θυσία; Πρώτος με ποια κριτήρια; Πρώτος προς μίμηση ή προς αποφυγή; Πρώτος για ποιον σκοπό; Πρώτος πρόσκαιρα ή με διάρκεια;

Δύσκολες απαντήσεις και γι αυτό ερωτήσεις που κανείς δεν θέτει! Αρκεί να είσαι πρώτος και πιθανότατα, πολλοί να εισπράττουν από την πρωτιά σου. Η σύγχρονη κοινωνία και η σύγχρονη “μεθοδολογία αξιολόγησης και αναγνώρισης” βρίσκει, προβάλλει και επιβραβεύει τους πρώτους, χωρίς συνήθως να ενδιαφέρεται για τη διαδρομή προς την πρωτιά. Αν κατακτήσεις την πρωτιά, συνήθως έχει δικαιωθεί (ή έχει ξεχαστεί) και η διαδρομή. Αν δεν την κατακτήσεις, ανακαλύπτονται και τα… αδύναμα σημεία της διαδρομής, τα λάθη σου.

Τι σχέση όμως μπορεί να έχει η κατάκτηση της πρωτιάς από την επιβολή της πρωτιάς; Πόσο αρρωστημένη κατάσταση μπορεί να είναι η μονομερής, η αυθαίρετη, η υπεροπτική απόφαση κάποιου ότι “εγώ είμαι πρώτος και θα επιβάλω να με δεχθούν ως πρώτο, ως μοναδικό αδιαμφισβήτητο πρώτο!”

Πόση ανασφάλεια εκπέμπει μια τέτοια συμπεριφορά; Πόση μικρότητα και πόση αδυναμία συνύπαρξης με όσους μάχονται καθημερινά για την επίτευξη του σκοπού τους; Ή εγώ ή αυτοί! Χωρίς λόγο, χωρίς αιτία, μια στάση μεγαλομανίας με εξασφαλισμένη την αυτοαπομόνωση, την αυτοκαταστροφή, τον χλευασμό.

Φαινόμενα που δύσκολα συναντάς στα πρώτα στάδια μιας καριέρας, συνηθέστερα όμως στη δύση μιας καριέρας. Φόβος, ζήλεια από την επιτυχία και άλλων; Αν “τα στερνά τιμούν τα πρώτα”, όπως λέει η σοφή παροιμία, τότε θα πρέπει να έχει χάσει κάποιος τελείως τον έλεγχο του μέτρου για να συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο.

Ή εγώ ή οι άλλοι! Αλήθεια, ποια μεγάλη προσωπικότητα, ποια επιτυχημένη μορφή, έμεινε στην ιστορία (του τόπου του, του κλάδου του, της επιστήμης του) μη αναγνωρίζοντας την αξία και των υπολοίπων, φίλων ή εχθρών, συνοδοιπόρων ή αντιπάλων; Ουδείς!

Και στη συνέχεια, ο αυτοεγκλωβισμός. Επιβλήθηκα (νομίζω δηλαδή…) ως ο πρώτος, ο καλύτερος, ο μοναδικός! Τώρα πρέπει καθημερινά να υπερασπίζομαι τη μεγαλομανία μου, να δηλώνω ότι μόνο εγώ κατέχω την απόλυτη γνώση, την απόλυτη αλήθεια, τη λύση των προβλημάτων! Να δηλώνω επίσης ότι γνωρίζω τα πάντα για τους πάντες αλλά ως… θεός (μικρός ή μεγάλος, ανάλογα με το πώς αισθάνομαι καθημερινά!) απλώς στέλνω κάποια μηνύματα, κάποια σημάδια, δεν τους καταστρέφω… ακόμα. Εκτός βέβαια κι αν ζητήσουν συγχώρεση! Από ποιον; Από εμένα βέβαια!

Σε μια εποχή που η πιο συνηθισμένη προτροπή που ακούγεται είναι το να “εγκαταλείψουμε το εγώ και να στραφούμε, να επενδύσουμε στο εμείς”, όταν σε πρώτη διάταξη της καθημερινότητας είναι οι συνεργασίες, οι συνέργειες, οι συσπειρώσεις, η συντροφικότητα, τότε οι συμπεριφορές του “εγώ και μόνο εγώ” δεν πρέπει απλώς να απομονώνονται, πρέπει να στηλιτεύονται.

Γιατί, όποιος δηλώνει συνεχώς την αποκλειστικότητα της δύναμής του και της σοφίας του, απλώς έχει ανάγκη να το κάνει. Γιατί δεν είναι και δεν αισθάνεται, ούτε δυνατός, ούτε σοφός. Το μόνο που μπορεί να είναι, είναι επικίνδυνος… για τον εαυτό του και για τους άλλους.