Ο Μεγάλος φιλόσοφος Αριστοτέλης είχε πει ότι «το σχεδιάζειν και το προοράν αποτελούν βασικά στοιχεία διαχωρισμού μεταξύ των ελεύθερων ανθρώπων και των φύσει δούλων…» δηλαδή όποιος δεν σχεδιάζει και δεν προβλέπει θα χάσει την ελευθερία του και θα καταντήσει δούλος.
Ο Ηράκλειτος πριν 2500 χρόνια είχε πει την περίφημη φράση «τα πάντα ρέουν» δηλαδή τα πάντα αλλάζουν.
Γράφει ο Γιώργος Ατσαλάκης, Οικονομολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης
Οι αλλαγές στις κοινωνίες και στις οικονομίες επέρχονται εξαιτίας των αλλαγών στις τεχνολογίες. Εάν θέλουμε να προβλέψουμε πώς θα εξελιχθούν οι κοινωνίες, μας θα πρέπει να προβλέψουμε τι τεχνολογίες θα εμφανιστούν στο μέλλον πώς θα διαχυθούν και τι ευκαιρίες και απειλές θα δημιουργήσουν.
«Η Τεχνολογία περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, δημιουργεί τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε. Δημιουργεί τον πλούτο, την οικονομία, τον ίδιο τον τρόπο ύπαρξης μας», αναφέρει ο W.Brian Arthur, διακεκριμένος Οικονομολόγος Καθηγητής. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, η Τεχνολογία, με τις συνακόλουθες Τεχνολογικές Εξελίξεις, τα Τεχνολογικά Επιτεύγματα και τις Καινοτομίες, πρέπει πάντα να ενθαρρύνεται.
Τα οφέλη της Τεχνολογίας
Δεν πρέπει να ξεχνάμε τα οφέλη τα οποία προσφέρει η τεχνολογία σε κάθε τομέα της ζωής του ανθρώπου, και τους στόχους τους οποίους εξυπηρετεί.
Σε Κοινωνιολογικό Επίπεδο Θεώρησης, απώτερος στόχος της Τεχνολογίας, είναι η βελτίωση της ζωής και της εργασίας του ανθρώπου, και ταυτόχρονα η αύξηση του ελεύθερου χρόνου του.
Σε Οικονομικό Επίπεδο Θεώρησης, απώτερος στόχος της Τεχνολογίας είναι η Βελτιστοποίηση της λειτουργίας των Βιομηχανιών και των Επιχειρήσεων. Στόχος είναι η Μεγιστοποίηση του Κέρδους και, η ταυτόχρονη Ελαχιστοποίηση της Ζημίας.
Σε Περιβαλλοντολογικό Επίπεδο Θεώρησης, απώτερος στόχος της Τεχνολογίας είναι η Διασφάλιση της Προστασίας του Περιβάλλοντος.
Τέλος, απώτερος στόχος της Τεχνολογίας αποτελεί και η Διασφάλιση της Ειρήνης μεταξύ των Εθνών.
Η ανάγκη της αλλαγής
Η οργάνωση, η ικανότητα και τα προϊόντα μιας επιχείρησης σε μια δεδομένη χρονική στιγμή μπορεί να μην έχουν καμιά σημασία σε μια επόμενη χρονική στιγμή. Για να επιβιώσει μια επιχείρηση πρέπει να αλλάζει συνεχώς και να υιοθετεί τις νέες τεχνολογίες. Αλλά οι αλλαγές που σχεδιάζει πρέπει να είναι οι κατάλληλες και στην κατάλληλη χρονική στιγμή για να είναι αποτελεσματικές.
Η αναγκαιότητα της πρόβλεψης
Σε όλες τις επιχειρήσεις οι απαιτήσεις για προϊόντα, πρώτες ύλες, εργασία και άλλους πόρους πρέπει να εκτιμηθούν με μεθόδους πρόβλεψης. Η πρόβλεψη συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση κινδύνων και ευκαιριών που θα αντιμετωπίσουν αγορές και προϊόντα. Συνεπώς βοηθά στην εκτίμηση του είδους και του μεγέθους των απαιτούμενων αλλαγών.
Η σημασία της πρόβλεψης
Οι προβλέψεις των τεχνολογικών εξελίξεων είναι καθοριστικές στη διαμόρφωση επιχειρηματικής στρατηγικής και στον προγραμματισμό των επενδύσεων των τιμημάτων έρευνας και ανάπτυξης. Οι δραστικές (disruptive) τεχνολογικές αλλαγές μπορούν να οδηγήσουν σε ριζική αναδιάρθρωση την αγορά ενός βιομηχανικού κλάδου. Η τεχνολογία ωθείται από τις ανάγκες της αγοράς ή από την εκτίμηση ποιες θα είναι αυτές οι ανάγκες στο μέλλον. Συνεπώς, οποιαδήποτε δραστηριότητα πρόβλεψης πρέπει να βασίζεται στην κατανόηση των δυνάμεων της αγοράς που είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών, περιβαλλοντικών και τεχνολογικών παραμέτρων.
Μια νέα τεχνολογία Α1 διαφαίνεται ότι θα αντικαταστήσει την υπάρχουσα τεχνολογία Α0. Τα ερωτήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η Τεχνολογική Πρόβλεψη είναι:
- Πότε η νέα τεχνολογία θα αντικαταστήσει την παλαιά;
- Τι επίδραση θα έχει η απειλή από τη νέα τεχνολογία στις επενδύσεις στην παλαιά;
- Πώς αυτή η επίδραση θα επηρεάσει το χρόνο αντικατάστασης της παλαιάς από τη νέα;
- Πόσο δραστική (disruptive) είναι η νέα τεχνολογία
Νέα ερωτήματα γεννώνται όπως:
- Πρέπει οι μελλοντικές επενδύσεις να αφορούν νέες τεχνολογίες που θα προσδώσουν επί πλέον χαρακτηριστικά στο προϊόν;
- Υπάρχουν τάσεις ή γεγονότα που μπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγή των προτιμήσεων των πελατών ως προς διάφορα χαρακτηριστικά;
- Ποια είναι η κατάλληλη κατανομή μεταξύ παραμέτρων που αλληλοεξαρτώνται;
Οι τεχνικές πρόβλεψης
Η ανάλυση ιστορικών δεδομένων από επαρκή αριθμό φαινομένων, δείχνει ότι η εξέλιξη δεν είναι τυχαία και ασυνεχής αλλά ακολουθεί ένα κανονικό πρότυπο ως προς ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό. Η εξέλιξη της συνολικής αγοράς ακολουθεί την σιγμοειδή καμπύλη παρότι το όριο περιορισμού καθορίζεται από τον κορεσμό της αγοράς και πρέπει και αυτό το ίδιο να προβλεφθεί.
Οι δυο κυριότερες κατηγορίες τεχνικών τεχνολογικής πρόβλεψης είναι:
α) Διερευνητικές τεχνικές: είναι οι τεχνικές εκείνες που βασίζονται σε μια επέκταση των δεδομένων του παρελθόντος, διαμέσου του παρόντος, στο μέλλον.
β) Δεοντολογικές τεχνικές: προσδιορίζεται μια αναδρομική σειρά βημάτων που εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν στη τρέχουσα κατάσταση και αξιολογείται η πιθανότητα πραγματοποίησης τους.
Βάσει των αρχών λειτουργίας οι τεχνικές πρόβλεψης μπορούν να ομαδοποιηθούν στις ακόλουθες κατηγορίες:
1. Ποσοτικές μέθοδοι- Χρονοσειρές
- Μέθοδος Κινητού Μέσου Όρου
- Μέθοδος Σταθμικού Μέσου Όρου
- Μέθοδος Εκθετικής Εξομάλυνσης
- Μέθοδος Κλασσικής Αποσύνθεσης
- Μέθοδος Σειρών Fourier
- Μέθοδος ARIMA (AutoRegressive Integrated Moving Average)
- Νευρωνικά δίκτυα
- Νεύρο-ασαφή συστήματα
2. Αιτιολογικές ποσοτικές μέθοδοι
- Μέθοδος Ανάλυσης Παλινδρόμησης
- Οικονομετρικές Μέθοδοι
- Κυκλική Μέθοδος
- Μέθοδος Box-Jenkins/MARIMA (Multivariate ARIMA)
- Μέθοδος εισροών/εκροών
- Νευρωνικά δίκτυα
- Ασαφή λογική
- Νεύρο-ασαφή συστήματα
3. Ποιοτικές τεχνολογικές μέθοδοι
- Μέθοδος DELPHI
- Μέθοδος Δένδρων Συνάφειας
- Μέθοδος Ποσοτικοποιημένων Ιστορικών Αναλογιών
- Μέθοδος Ανάλυσης Επιπτώσεων Τάσεων
- Μέθοδος Καμπυλών Ανάπτυξης και Καμπυλών Αντικατάστασης
- Μέθοδος Σεναρίων
- Ασαφή λογική
Με άλλα λόγια, στόχος της Τεχνολογίας είναι, η διαρκής αναβάθμιση της Ποιότητας της Ζωής του ανθρώπου.
Η Τεχνολογία είναι η Δύναμη, η οποία οδηγεί την Εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας, δημιουργώντας ολοένα και περισσότερο ευνοϊκές συνθήκες επιβίωσης, κοινωνικοποίησης, ψυχαγωγίας και ασφάλειας.
Η Τεχνολογία είναι η Δύναμη, μέσω της οποίας, ο άνθρωπος καταφέρνει να ελέγχει το Περιβάλλον του και να προσαρμόζεται όσο το δυνατόν πιο βέλτιστα μέσα σε αυτό.
Τεχνολογία είναι η Δύναμη, η οποία διαμορφώνει τον κόσμο και τον πολιτισμό πάντα προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Η Τεχνολογία δίνει λύσεις στα προβλήματα, τα οποία εγείρονται διαρκώς μέσα στην κοινωνία και κρίνεται απαραίτητη για την Διασφάλιση ενός Βιώσιμου, Αειφόρου και Ασφαλούς Μέλλοντος.
Τέλος, η Τεχνολογία είναι η Κινητήριος Δύναμη της Προόδου και της Ευημερίας. Η σωστή και έγκαιρη πρόβλεψη των νέων τεχνολογιών είναι η απαραίτητη διαδικασία για την προσαρμογή των κοινωνικό-οικονομικών συστημάτων στις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις, και η συνέχιση της ευημερίας των λαών. Η μη έγκαιρη προσαρμογή συνεπάγεται την πτώση της ευημερίας και του επιπέδου διαβίωσης.
