Ενώ σήμερα βιώνουμε δραματικές ώρες για την πορεία της οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο, μόλις 15 μήνες πριν στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης οι σαμπάνιες έρεαν… ποτάμι, καθώς οι τιμές των μετοχών είχαν φτάσει στο υψηλότερο σημείο όλων των εποχών.
Κι επειδή ως συνήθως την απόλυτη άνοδο διαδέχεται η μεγάλη πτώση, το κουβάρι της κρίσης των subprime δανείων μόλις είχε αρχίσει να ξετυλίγεται, με τις τιμές των ακινήτων σε κάθετη πτώση.
Στις αρχές του 2008 οι μεγάλες τράπεζες άρχισαν να ανακοινώνουν σημαντικές διαγραφές αξιών από τα χαρτοφυλάκιά τους, καθώς οι τίτλοι που σχετίζονταν με την αγορά δανείων subprime αποδεικνύονταν «τοξικοί». Στα μέσα Μαρτίου η έκτη μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα των ΗΠΑ, η Bear Sterns, αναγκάστηκε να αποδεχθεί την απορρόφησή της από την JP Morgan με σημαντικό μέρος της εξαγοράς να χρηματοδοτείται από τη Fed, καθώς η μόνη εναλλακτική της Bear Sterns ήταν η… χρεοκοπία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την ανάκαμψη για τους επόμενους 2-3 μήνες, καθώς η παρέμβαση της Fed σε συνδυασμό με τις «ενέσεις» ρευστότητας βοήθησαν να βελτιωθεί το κλίμα στα χρηματιστήρια, αλλά έφεραν στην επιφάνεια πολλούς «τοξικούς» τίτλους στα περισσότερα χαρτοφυλάκια…
Ωστόσο, το πρόβλημα μόλις είχε ξεκινήσει. Στις αρχές του καλοκαιριού η παγκόσμια αγορά πονοκεφάλιαζε με την αλματώδη αύξηση των τιμών του πετρελαίου και των υπόλοιπων πρώτων υλών. Στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός έφτασε το 4% τον Ιούλιο και στις ΗΠΑ ξεπέρασε το 5%. Στις 11 Ιουλίου ένα βαρέλι πετρέλαιο έφτασε να πωλείται 147,27 δολάρια στην αγορά της Ν. Υόρκης και το ευρώ κόστιζε περισσότερο από 1,6 δολάρια. Το κλίμα στα χρηματιστήρια ήταν ιδιαίτερα αρνητικό και ο Dow Jones υποχώρησε από τις 13.000 μονάδες στα μέσα Μαΐου στις 11.000 μονάδες τον Ιούλιο.
Ακολούθησε η ισχυρή δόνηση των δύο πυλώνων της αμερικανικής αγοράς στεγαστικών δανείων: της Fannie Mae και Freddie Mac, όπου ενώ αρχικά είχε δοθεί το «πράσινο φως» για την οικονομική ενίσχυσή τους, στη συνέχεια και οι δύο κρατικοποιήθηκαν…
Σειρά είχαν οι μεγαλύτερες μειώσεις επιτοκίων στην Ιστορία. Σε Αμερική και Ιαπωνία τα επιτόκια σχεδόν μηδενίστηκαν, ενώ τα πρώτα σημάδια δυστοκίας της αγοράς εμφανίστηκαν στα μέσα Οκτωβρίου όταν η μία τράπεζα αρνούνταν να χρηματοδοτήσει την άλλη προκαλώντας «ασφυξία» στην αγορά.
Στις 15 Σεπτεμβρίου είχαν ήδη εξαφανιστεί από το χάρτη η τέταρτη και η πέμπτη μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα των ΗΠΑ: η Lehman Brothers χρεοκόπησε και η Bank of America εξαγόρασε τη Merill Lynch. Επόμενο «θύμα» φάνταζε η ασφαλιστική AIG, η οποία όμως σώθηκε με δάνειο 85 δισ. δολαρίων με εγγύηση το 80% των μετοχών της.
Ακολούθησε το περίφημο «σχέδιο Πόλσον», με τον Χένρι Πόλσον να ενημερώνει τους επικεφαλής του Κογκρέσου για σχέδιο συνολικής διάσωσης των τραπεζών με το Δημόσιο να αγοράζει τα «τοξικά» χρεόγραφα. Μετά από σκληρό παζάρι μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών και μάλιστα ενόψει των εκλογών στις ΗΠΑ το σχέδιο διάσωσης των τραπεζών καταψηφίστηκε στις 29/9 από τη Βουλή των Αντιπροσώπων προκαλώντας στη Wall Street κύμα πωλήσεων μεγαλύτερο και από την 11η Σεπτεμβρίου. Τελικά, το Κογκρέσο έδωσε το «πράσινο φως» στις αρχές Οκτωβρίου.
Στις αρχές Οκτωβρίου η κατάσταση ήταν πλέον ανεξέλεγκτη. Στα χρηματιστήρια οι τιμές των μετοχών ήταν σε ελεύθερη πτώση. Ο Dow Jones υποχώρησε κάτω από τις 8.500 μονάδες. Στη διατραπεζική αγορά τα επιτόκια απέκλιναν σχεδόν κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες από τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών και παρά τις «ενέσεις» ρευστότητας. Η κρίση χτύπησε και νομίσματα αναπτυσσόμενων χωρών, που πλέον προσέφυγαν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για κεφάλαια.
ΗΠΑ, Ευρώπη και Ασία εξήγγειλαν μέτρα για την τόνωση της οικονομίας. Η Κομισιόν παρουσίασε «πακέτο» ύψους 200 δισ. ευρώ, το οποίο ενέκρινε η Σύνοδος Κορυφής του Δεκεμβρίου. Το Πεκίνο ανακοίνωσε μέτρα τόνωσης της οικονομίας ύψους 586 δισ. δολ. Μέχρι σήμερα η κρίση δε φαίνεται, δυστυχώς, να έχει εκτονωθεί και όλο μιλάνε για μια μακρά περίοδο ύφεσης…
