Τεράστιο οικονομικό αντίκτυπο έχουν οι φυσικές καταστροφές στην Ελλάδα, στις τοπικές κοινωνίες που σημειώνονται. Τα νούμερα που καταγράφονται αποτυπώνουν αφενός το έλλειμμα στην πρόληψη και αφετέρου, το υπέρογκο κόστος που επιβαρύνονται οι τοπικές κοινωνίες μετά από καταστροφικά συμβάντα.
Στην Ελλάδα μέσα σε τέσσερις δεκαετίες (1980-2020) ακραία φυσικά φαινόμενα όπως οι σεισμοί, οι πυρκαγιές, πλημμύρες κ.οκ. έχουν οδηγήσει σε συνολικές οικονομικές απώλειες 10,3 δις ευρώ, με μόλις το 1,6 δις ευρώ να αφορά ασφαλισμένη περιουσία.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που καταγράφονται στην Ευρώπη η Ελλάδα είναι 14η στην κατάταξη όσον αφορά τις χώρες με μεγαλύτερο ποσοστό ασφαλισμένων ζημιών από ακραία φυσικά φαινόμενα. Ειδικότερα υπολογίζεται ότι περίπου το 15% των κατοικιών είναι ασφαλισμένες για ζημιές από γεγονότα όπως ένας σεισμός ή ένα ακραίο κλιματικό γεγονός.
Από το 1980 μέχρι σήμερα τα ελληνικά νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις και το κράτος κλήθηκαν να καλύψουν “κενό” 8,73 δις ευρώ στις οικονομικές απώλειες.
Στα 40 χρόνια που καταγράφει στην έρευνα της η eurostat οι μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες σημειώθηκαν στη Γερμανία, ξεπερνώντας τα 107,5 δις ευρώ, ενώ εν συνεχεία ακολουθούν η Γαλλία με ζημιές 98,9 δις ευρώ, η Ιταλία με 90 δις, η Ισπανία με 60,9 δις ευρώ, η Ελβετία με 16,3 δις, η Ρουμανία με 13,9 δις, η Τσεχία με 13,8 δις ευρώ, η Πορτογαλία με 13,4 δις και η Αυστρία με 11,3 δις ευρώ. Η Ελλάδα είναι 11η στη λίστα με τις μεγαλύτερες απώλειες από φυσικές καταστροφές.
Το 23% των ζημιών ασφαλισμένο στην Ευρώπη, το 15% στην Ελλάδα
Περίπου το 23% των συνολικών ζημιών ήταν ασφαλισμένο, αν και αυτό διέφερε επίσης σημαντικά μεταξύ των χωρών, από 1% στη Ρουμανία και τη Λιθουανία, που έχουν και τα μικρότερα ποσοστά έως το 56% στη Δανία, το 55% στην Ολλανδία, το 48% στη Νορβηγία και το 46% στο Βέλγιο.
Εντύπωση προκαλεί το ποσοστό ασφάλισης της Τουρκίας, που ανέρχεται στο 8%, ωστόσο επειδή το ποσοστό αφορά τις απώλειες από το 1980 και μετά, προσμετρώνται είκοσι χρόνια που δεν υπήρχε το Pool για τους σεισμούς και αφετέρου ακόμα και στον πρόσφατο φονικό σεισμό που έγινε αποδείχτηκε οτι η κάλυψη δεν ήταν καθολική, μάλιστα στις περιοχές του σεισμού πολλά κτίσματα φέρονται ανασφάλιστα.
Ελλάδα: 91 ευρώ η κατά κεφαλήν οικονομική επίπτωση των καταστροφών το 2020
Οι υψηλότερες συνολικές απώλειες σε όλη την Ευρώπη μεταξύ 2010 και 2020 σημειώθηκαν το 2017 και έφτασαν στα 27,9 δις ευρώ, καθώς εκείνη τη χρονιά σημειώθηκαν πολλές πυρκαγιές. Για την Ελλάδα η πιο δαπανηρή χρονιά λόγω φυσικών καταστροφών ήταν το 2020, όπου η κατα κεφαλήν απώλεια φτάνει στα 91 ευρώ και είναι σχεδόν τριπλάσια από τον αντίστοιχο μέσο όρο της ΕΕ (27 ευρώ).
Οι φυσικές καταστροφές πιέζουν και τον κρατικό προϋπολογισμό. Στα τέλη του 2021 μετά από απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, Θ. Σκυλακάκη και του υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γ. Τσακίρη αυξήθηκαν τα αποθεματικά ΕΠΑ 2021-2025 με επιπλέον 650 εκατ. ευρώ, λόγω ανάγκης επιπλέον πόρων για την κάλυωη αναγκών που προέκυψαν το 2020-2021 από ακραία φυσικά φαινόμενα.
Θυμίζουμε ότι το 2020 σε πολλές περιοχές της Ελλάδας σημειώθηκαν μεγάλες καταστροφές από την επέλαση της κακοκαιρίας Ιανός. Οι ασφαλισμένες απώλειες τότε είχαν ξεπεράσει τα 30 εκατομμύρια ευρώ. Το ίδιο έτος ζημιές, σε μικρότερη κλίμακα, προκάλεσε και η κακοκαιρία Θάλεια που οδήγησε σε ασφαλιστικές αποζημιώσεις 4,4 εκατ. ευρώ.
Η ασφάλιση για σεισμό και φυσικές καταστροφές
Στην χώρα μας η ΕΑΕΕ έχει καταθέσει πρόταση για την ασφάλιση των κατοικιών έναντι των φυσικών καταστροφών που βασίζεται στην καθολική ασφάλιση και την ελαχιστοποίηση του κόστους μέσω της διασποράς του κινδύνου.
Σε αρχική φάση η ΕΑΕΕ είχε προτείνει να υπάρξει κάλυψη για σεισμό και εν συνεχεία να επεκταθεί σε ακραία καιρικά φαινόμενα, καθώς και να υπάρξει εξασφάλιση μέριμνας για την υποστήριξη των ιδιαίτερα αυξημένων κινδύνων (π.χ. παλιές κατασκευές χωρίς αντισεισμική θωράκιση σε επικίνδυνες γεωγραφικές περιοχές). Είχε επίσης προταθεί και η διερεύνηση ενδεχόμενης συγχρηματοδότησης σε ένα ποσοστό, από έναν φορέα, κρατικό ή μη (κατ’ επιλογή), η οποία θα μπορούσε να μεγιστοποιήσει την πρόσβαση και αξιοποίηση μηχανισμών χρηματοδότησης και πέραν της αντασφάλισης (π.χ. καταστροφικά ομόλογα, κλπ.)
