Η ναυτιλιακή βιομηχανία, θεμέλιος λίθος του παγκόσμιου εμπορίου, βιώνει μια βαθιά ψηφιακή μεταμόρφωση. Καθώς τα πλοία, τα λιμάνια και οι αλυσίδες εφοδιασμού γίνονται ολοένα και πιο διασυνδεδεμένα, ο τομέας αντιμετωπίζει ένα άνευ προηγουμένου κύμα κυβερνοαπειλών από επιθέσεις ransomware και παραβιάσεις συστημάτων έως επιθέσεις με τεχνητή νοημοσύνη και γεωπολιτικές αναταράξεις. Το 2025, η επένδυση σε κυβερνοασφάλεια και κυβερνοασφάλιση είναι αναγκαία για τη διασφάλιση των ναυτιλιακών λειτουργιών και της επιχειρησιακής συνέχειας.
του Νίκου Γεωργόπουλου*
Cyber Risk: Μια Εξελισσόμενη Απειλή
Η ψηφιοποίηση της ναυτιλίας έχει φέρει αποτελεσματικότητα, αλλά έχει επίσης αποκαλύψει κρίσιμες ευπάθειες. Τα σύγχρονα πλοία βασίζονται σε προηγμένα συστήματα ναυσιπλοΐας, αυτοματοποιημένη διαχείριση φορτίου και επικοινωνίες μέσω cloud, καθιστώντας τα ελκυστικούς στόχους για κυβερνοεγκληματίες. Πρόσφατες αναφορές δείχνουν αύξηση των επιθέσεων: μόνο στο δεύτερο εξάμηνο του 2024 καταγράφηκαν σχεδόν 10.700 περιστατικά κακόβουλου λογισμικού και 50 σοβαρά περιστατικά κυβερνοασφάλειας σε 1.998 πλοία, με τους επιτιθέμενους να αξιοποιούν γενετική τεχνητή νοημοσύνη για βελτισοποίηση & αυτοματοποίηση phishing campaigns και εκμετάλλευση γνωστών ευπαθειών. Σχεδόν το 31% των επαγγελματιών της ναυτιλίας ανέφεραν τουλάχιστον μία κυβερνοεπίθεση τον τελευταίο χρόνο.
Οι επιτιθέμενοι δεν αρκούνται πλέον σε παραβιάσεις βάσεων δεδομένων. Επεμβαίνουν ενεργά σε συστήματα ναυσιπλοΐας, παραποιούν GPS και απειλούν τον έλεγχο του πλοίου με στόχο να δημιουργήσουν μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες και ενδεχόμενη φυσική καταστροφή του. Η παγκόσμια διασύνδεση των εφοδιαστικών αλυσίδων σημαίνει ότι ένα μόνο συμβάν μπορεί να διαταράξει εμπορικές διαδρομές και κρίσιμα σημεία, ενισχύοντας τον αντίκτυπο σε όλο τον κλάδο.
Ρυθμιστικές Αρχές και Συμμόρφωση
Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν αυστηροποιήσει τις απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας. Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) απαιτεί την ενσωμάτωση της διαχείρισης κυβερνοκινδύνων στα Συστήματα Διαχείρισης Ασφαλείας (SMS) βάσει του ISM Code, με τη συμμόρφωση να απαιτεί αυστηρές αξιολογήσεις κινδύνου και σχέδια αντίδρασης. Η οδηγία NIS2 της ΕΕ και οι κανονισμοί της Ακτοφυλακής των ΗΠΑ επεκτείνουν περαιτέρω το φάσμα των απαιτούμενων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της αναφοράς περιστατικών και της ενισχυμένης προστασίας για λιμενικές εγκαταστάσεις και πλοία.
Ωστόσο, η συμμόρφωση παραμένει πρόκληση, ειδικά για μικρότερους φορείς με περιορισμένους πόρους. Κενά στην εφαρμογή και διαφορετικά διεθνή πρότυπα μπορούν να αφήσουν τους οργανισμούς εκτεθειμένους, τονίζοντας την ανάγκη για εξατομικευμένες λύσεις και εξειδικευμένη καθοδήγηση.
Ο Ρόλος της Ασφάλισης Maritime Cyber Insurance
Καθώς οι κυβερνοαπειλές αυξάνονται, η ζήτηση για ασφάλιση κατά κυβερνοκινδύνων στη ναυτιλία έχει αυξηθεί. Υψηλού προφίλ περιστατικά, όπως η επίθεση NotPetya στη Maersk με ζημιές άνω των 300 εκατ. δολαρίων, ανέδειξαν την ευπάθεια των ναυτιλιακών λειτουργιών. Οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν ανταποκριθεί με σαφέστερους όρους στα συμβόλαια, ειδικά μετά την οδηγία “silent cyber” της Lloyd’s, που απαιτεί ρητές αναφορές για την κάλυψη ή εξαίρεση κυβερνοκινδύνων.
Ωστόσο, πολλοί ναυτιλιακοί φορείς παραμένουν εκτεθειμένοι λόγω μη επένδυσης τόσο στην κυβερνοασφάλεια όσο και στην κυβερνοασφάλιση. Τα παραδοσιακά ασφαλιστήρια δεν καλύπτουν υλικές ζημιές, καθυστερήσεις φορτίου, ευθύνες έναντι τρίτων ή κόστος περιβαλλοντικής αποκατάστασης από κυβερνοσυμβάν και απαιτείται η αναζήτηση εξειδικευμένων ασφαλιστηρίων που προσφέρουν που προσφέρουν ευρύτερη προστασία, συμπεριλαμβανομένων των διακοπών λειτουργίας, υλικών ζημιών και ευθυνών.
Κίνδυνοι & Προκλήσεις
· Ξεπερασμένα Συστήματα και Ευπάθειες Συστημάτων Operational Technology: Πολλά πλοία λειτουργούν με απαρχαιωμένα συστήματα που δεν σχεδιάστηκαν με ανθεκτικότητα σε κυβερνοαπειλές.
· Σύνθετες Εφοδιαστικές Αλυσίδες: Τα πλοία διασυνδέονται με δεκάδες τρίτα συστήματα, με διαφορετικά επίπεδα ασφάλειας.
· Χρήση ΑΙ στις κυβερνοεπιθέσεις: Η χρήση AI από τους κυβερνοεγκληματίες έχει αυξήσει την ταχύτητα και την πολυπλοκότητα των επιθέσεων.
· Ρυθμιστική Πολυπλοκότητα: Η πλοήγηση σε επικαλυπτόμενα διεθνή πρότυπα απαιτεί σημαντική τεχνογνωσία και πόρους.
Βέλτιστες Πρακτικές Διαχείρισης Κινδύνου
Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, οι ναυτιλιακοί οργανισμοί πρέπει να υιοθετήσουν μια πολυεπίπεδη, προληπτική προσέγγιση:
- Ολοκληρωμένες Αξιολογήσεις Κινδύνου: Τακτική αξιολόγηση τόσο των IT όσο και των OT συστημάτων για ευπάθειες, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε εταιρίας.
- Συνεχής Εκπαίδευση: Επένδυση σε διαρκή εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των στελεχών των γραφείων και του πληρώματος για την αντιμετώπιση πραγματικών περιστατικών.
- Χρήση Προηγμένων Τεχνολογιών: Ενσωμάτωση εργαλείων κυβερνοασφάλειας με AI και υιοθέτηση τεχνολογίας blockchain.
- Σχέδια Αντιμετώπισης Περιστατικών: Ανάπτυξη και τακτικές δοκιμές σχεδιών αντίδρασης, με σαφείς ρόλους και διαδικασίες επικοινωνίας.
- Συνεργασία μεταξύ των μερών: Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ πλοιοκτητών, τεχνολογικών παρόχων, ασφαλιστών και ρυθμιστικών αρχών για ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών.
Επανεξέταση της Ασφαλιστικής Στρατηγικής
Οι ναυτιλιακοί φορείς πρέπει να συνεργάζονται στενά με ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές για να επανεξετάσουν τα συμβόλαιά τους και να καλύψουν πιθανά κενά. Το βασικό ερώτημα δεν είναι μόνο αν το συμβόλαιο καλύπτει την αποκατάσταση δεδομένων, αλλά αν καλύπτει υλικές ζημιές, καθυστερήσεις φορτίου ή περιβαλλοντικές ευθύνες λόγω κυβερνοσυμβάντος. Καθώς η ασφάλιση εξελίσσεται, οι φορείς πρέπει να αποδεικνύουν ενεργή διαχείριση κινδύνου και ετοιμότητα για να εξασφαλίσουν πλήρη κάλυψη.
Συμπέρασμα
Η κυβερνοασφάλεια και η ασφάλιση κατά κυβερνοκινδύνων στη ναυτιλία είναι πλέον αναπόσπαστα συνδεδεμένες με την επιχειρησιακή ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα. Καθώς οι απειλές εξελίσσονται και οι ρυθμιστικές απαιτήσεις αυξάνονται, ο κλάδος πρέπει να ξεπεράσει τις αντιδραστικές λύσεις και τη λογική της «συμμόρφωσης». Ενσωματώνοντας την κυβερνοασφάλεια σε όλα τα επίπεδα και αξιοποιώντας σύγχρονες ασφαλιστικές λύσεις, οι ναυτιλιακοί φορείς μπορούν να πλεύσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια στη νέα ψηφιακή εποχή.
*O Νίκος Γεωργόπουλος, cyRM, MBA, CDPO, Cyber Risks Insurance Advisor, Cromar Coverholder at Lloyds
Πηγή: LinkedIn
