Δικαιούχος χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης είναι και το άτομο που δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον του, ευρισκόμενο σε κατάσταση άγρυπνου κώματος, χαρακτηριζόμενο ως “φυτό”. Δεν μπορεί να αποτελέσει κριτήριο ότι το άτομο αυτό (παθών – ζημιωθείς) είναι υποκειμενικά σε θέση να αισθανθεί ψυχικό πόνο ή συγκίνηση από την προσβολή. Σε κάθε περίπτωση τα άτομα αυτά, υφίστανται βλάβη στην προσωπικότητά τους (άρθρα 57 & 59 ΑΚ). Για την επιδίκαση της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, αρκεί η αντικειμενική αντίληψη της εν λόγω χρηματικής ικανοποίησης, ανεξάρτητα από υποκειμενικά στοιχεία και χωρίς διείσδυση του δικαστή στον ψυχικό κόσμο του παθόντος, προκειμένου να κρίνει αν αυτός αισθάνθηκε, πράγματι, πόνο, λύπη κ.λπ.
Η ηθική βλάβη πρέπει να αποκαθίσταται δεδομένου ότι η προσβολή της προσωπικότητας, για την οποία επικρατούν αντικειμενικά κριτήρια, έχει συντελεστεί, έστω και αν ο παθών δεν μπορεί, προς το παρόν, να αντιληφθεί τη βλάβη που υπέστη. Αν ο δικαιούχος – παθών έχει υποβληθεί σε καθεστώς πλήρους δικαστικής συμπαράστασης, αντί γι’ αυτόν ενεργεί και διεξάγει τη δίκη ο νόμιμος αντιπρόσωπός του – δικαστικός συμπαραστάτης. Εν προκειμένω κρίθηκε ότι η επιδίκαση από το Εφετείο ποσού 90.000 ευρώ, για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, στον αναιρεσίβλητο – παθόντα, που βρίσκεται σε αφασία (άγρυπνο κώμα) και δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον, δεν παραβιάζει ευθέως, με εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή, την ουσιαστικού δικαίου διάταξη του άρθρου 932 ΑΚ, ούτε τα διδάγματα της κοινής πείρας, με την περαιτέρω επισήμανση ότι, εν πάση περιπτώσει, στην απόφαση αυτή δεν περιέχεται παραδοχή ότι αποκλείεται μελλοντικά η βελτίωση της υγείας του παθόντος ώστε να μην μπορέσει ποτέ να συναισθανθεί τη σημασία της σε βάρος του αδικοπραξία. Κατά συνέπεια, απορρίπτεται ως αβάσιμος ο εκ του άρθρου 559 αρ.1 ΚΠολΔ λόγος αναίρεσης.
Τόκοι Επιδικίας
Ο περιορισμός του καταψηφιστικού αιτήματος της αγωγής σε αναγνωριστικό δεν συνιστά, σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση, του άρθρου 2 του Ν. 4055/2012, που ισχύει από 2.4.2012 λόγω για την κατ’ εξαίρεση επιδίκαση του τόκου υπερημερίας, ο οποίος, κατά τη σαφή πρόθεση του νομοθέτη, πρέπει να επιδικάζεται μόνο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο οφειλέτης χρηματικής απαίτησης ευλόγως αντιδικεί, δεδομένου ότι μοναδικό κριτήριο για την εξαίρεση από την επιδίκαση τόκου επιδικίας είναι το εύλογο ή όχι της αντιδικίας. Εν προκειμένω κρίθηκε ότι το Εφετείο δεν υπέπεσε στην πλημμέλεια του αριθμού 1 του άρθρου 559 ΚΠολΔ με το να επιδικάσει (αυξημένους) τόκους επιδικίας, κατά το άρθρ. 346 ΑΚ, όπως ισχύει μετά την εν λόγω αντικατάστασή του, που ορθά εφάρμοσε, καθόσον τέτοιοι τόκοι οφείλονται και στην προκείμενη περίπτωση που το καταψηφιστικό αίτημα της αγωγής περιορίστηκε σε αναγνωριστικό, δεχόμενο, κατά τα λοιπά, ότι ο σχετικός λόγος της έφεσης των αναιρεσειόντων πρέπει ν’ απορριφθεί ως αβάσιμος, κατά την ανέλεγκτη αναιρετικά κρίση του, δεν υπάρχει εύλογη αντιδικία που να δικαιολογεί, κατά τη δυνητική ευχέρειά του, την εφαρμογή του άρθρου 346 εδάφ. δ’ και ε’ του ΑΚ, ενώ δεν παραβίασε, ευθέως, τις λοιπές, διατάξεις ουσιαστικού δικαίου, των άρθρων 340 και 345 ΑΚ που επικαλούνται οι αναιρεσείοντες, τις οποίες ορθά δεν εφάρμοσε, γιατί δεν ήταν εφαρμοστέες.
Σχόλια – Παρατηρήσεις
Ηθική Βλάβη σε άτομο που βρίσκεται σε κατάσταση άγρυπνου κώματος – Φυτό Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης επιδικάζεται ακόμα και στην περίπτωση που ο δικαιούχος δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον και χαρακτηρίζεται ως “φυτό”, διότι είναι δυνατόν η κατάσταση της υγείας του παθόντος – δικαιούχου να βελτιωθεί στο μέλλον και να μπορεί να συναισθανθεί τη σημασία του ατυχήματος και της βλάβης που υπέστη. Στην περίπτωση δε, που ο δικαιούχος – παθών έχει υποβληθεί σε καθεστώς πλήρους δικαστικής συμπαράστασης, αντ’ αυτού ενεργεί και διεξάγει τη δίκη ο νόμιμος αντιπρόσωπός του – δικαστικός συμπαραστάτης. Εφ.Αθ. 147/2004, ΣΕΣυγκΔ 2004/355
