Το καλοκαίρι μας προσφέρει υπέροχες στιγμές χαλάρωσης αλλά ταυτόχρονα κρύβει μικρούς και μεγάλους κινδύνους. Γι αυτό δεν πρέπει να υπερτιμούμε τις δυνάμεις μας ούτε να φερόμαστε απερίσκεπτα, είτε βρισκόμαστε σε οργανωμένο live-in village hotel είτε σε απομακρυσμένο μικρό νησί με σπαρτιάτικες υποδομές.
της Αλεξίας Σβώλου
Ήλιος, θάλασσα, μικρά σοκάκια, παραθαλάσσια ταβερνάκια, πισίνες, μαγικές παραλίες, τοπικοί μεζέδες και εξωτικά κοκτέιλ συνθέτουν την συνταγή των διακοπών. Όμως τα πιο πολύτιμα συστατικά είναι η ηρεμία και η αίσθηση ασφάλειας που κερδίζονται όχι με κόπο αλλά με τρόπο.
Ο πρώτος καλοκαιρινός κίνδυνος σχετίζεται με τον ήλιο, την ηλίαση, την θερμοπληξία, το έγκαυμα και τον δερματικό καρκίνο.
Για να μην αντιμετωπίσουμε προβλήματα, χρησιμοποιούμε αντηλιακό, φοράμε καπέλο με φαρδύ μπορ και γυαλιά ηλίου, πίνουμε συχνά νερό και δεν καταναλώνουμε αλκοόλ στην ξαπλώστρα γιατι έτσι κινδυνεύουμε να κάνουμε ένα πολύ άσχημο μεθύσι.
Η κατανάλωση ποτού και φαγητού σχετίζεται με τον κίνδυνο πνιγμού, με έναν άνθρωπο να χάνει τη ζωή του καθημερινά στη θάλασσα σε ετήσια βάση απο πνιγμό. Δεν πρέπει ποτέ να κολυμπάμε πιωμένοι και φαγωμένοι ενώ τα παιδιά που δεν ξέρουν κολύμπι δεν πρέπει να μείνουν ούτε ένα δευτερόλεπτο στο νερό χωρίς σωσίβιο και επίβλεψη. Το τραγικό γεγονός με τον πνιγμό του οκτάχρονου κοριτσιού σε κατασκήνωση στην Χαλκιδική που διέφυγε της επίβλεψης μας θυμίζει ότι ειδικά τα μικρά παιδιά που δεν ξέρουν κολύμπι δεν πρέπει να βρίσκονται ποτέ μόνα δίπλα στο νερό στη θάλασσα ή σε πισίνα και να μην τα αφήνουμε από τα μάτια μας. Ο πνιγμός μπορεί να συμβεί για ένα νήπιο ακόμα και σε 20 cm νερού και είναι σιωπηλός σε αντίθεση με τις κινηματογραφικές εικόνες τυπου baywatch που όλοι έχουμε στο μυαλό μας. Γι αυτό δεν πρέπει να υποτιμούμε τον κίνδυνο, ούτε τα επικίνδυνα θαλάσσια ρεύματα που μπορούν να μας παρασύρουν μακριά απο την ακτή. Είναι σημαντικό να κολυμπάμε πάντα με παρέα, ποτέ μόνοι και πάντα παράλληλα στην ακτή και με την πρώτη εκδήλωση αδιαθεσίας να βγαίνουμε αμέσως έξω απο τη θάλασσα.
Επίσης επειδή πολλοί συμπολίτες μας αγαπούν το ψαροντούφεκο και τα τελευταία χρόνια επιδίδονται σε αυτό ώστε να πιάνουν μόνοι τους τα ψάρια που μαγειρεύουν στο σπίτι ή που δίνουν στην τοπική ταβέρνα για ψήσιμο θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το ψαροντούφεκο έχει επίσης κανόνες στη θάλασσα.
Πρώτα απ’ όλα ορίζουμε την θέση μας μέσα στο νερό χρησιμοποιώντας μία καλαθούνα για να μην κινδυνέψουμε από διερχόμενα σκάφη. Επίσης δεν ακολουθούμε ποτέ και δεν καταδιώκουμε ποτέ ένα ψάρι μέσα σε σπηλιές γιατί καταυτόν τον τρόπο έχουν χάσει τη ζωή μας πολλοί άνθρωποι οι οποίοι δε βρήκαν ποτέ την έξοδο. Γενικά όταν κάνουμε ψαροντούφεκο ή scuba diving καλό είναι να έχουμε παρέα, να μην είμαστε μόνοι, όπως και όταν κολυμπάμε. Ειδικά όταν κολυμπούν οι ηλικιωμένοι, γιατί το κολύμπι είναι μία εξαιρετική άσκηση για τους ηλικιωμένους, αλλά δεν πρέπει ποτέ να βρίσκονται μόνοι στη θάλασσα.
Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τους απίστευτους περιπάτους και τις πεζοπορίες που κάνουνε μικροί και μεγάλοι στα νησιά. Υπάρχουν νησιά όπως η Αμοργός, η Ικαρία, η Μήλος, οι Φούρνοι Κορσεών και άλλα που έχουν απίθανα Μονοπάτια τα οποία προσφέρονται για πρωινή η απογευματινή πεζοπορία και τα οποία κρύβουν κι αυτά κινδύνους.
Να μην ξεχάσουμε το τραγικό ατύχημα του διάσημου Βρετανού δημοσιογράφου στην Σύμη όπως και πριν από μερικά χρόνια την Γερμανίδα τουρίστρια που σκοτώθηκε στην Ικαρία, επειδή άνθρωποι νέοι ή ηλικιωμένοι περπάτησαν κάτω από τον καυτό ήλιο, ζαλίστηκαν, γλιστρήσαν και σε κάποιες περιπτώσεις όπως είχε συμβεί παλιά με ατυχήματα τουριστών, είχαν καταναλώσει το προηγούμενο βράδυ μεγάλες ποσότητες αλκοόλ σε τοπικά πανηγύρια και είχαν σηκωθεί από το κρεβάτι ζαλισμένοι.
Το περπάτημα στην εξοχή -επειδή υπάρχουν και φίδια όπως για παράδειγμα η κόκκινη οχιά στη Μήλο- πρέπει να γίνεται όταν το άτομο είναι νηφάλιο με σωστό εξοπλισμό, σωστά ορειβατικά υποδήματα, οπωσδήποτε καπέλο και προμήθειες όπως νερό και ξηρά τροφή (μπισκότα, ξηροί καρποί, αποξηραμένα φρούτα) και οι απογευματινές βόλτες για ορειβάτες και περιπατητές θα πρέπει να γίνονται με παρέα και με εξοπλισμό. Επίσης να μην ξεχνούν οι τουρίστες που έρχονται από βόρεια κλίματα ότι εδώ κάνει πάρα πολύ ζέστη κατά τη διάρκεια της ημέρας ενώ το βράδυ η θερμοκρασία μπορεί να πέφτει απότομα πάρα πολύ και να πάθουν υποθερμία αν εγκλωβιστούν σε ένα βουνό. Καλό είναι να ενημερώνονται από τους τοπικούς ξενοδόχους και τις δημοτικές αρχές για τις συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα γιατί για παράδειγμα ένας Νορβηγός ή ένας Σουηδός δεν αντιμετωπίζει την ζέστη σε καθημερινή βάση που μπορεί να έχει σε ένα βράχο του Αιγαίου τον Αύγουστο και όταν βρεθεί σε τέτοιες συνθήκες είναι απολύτως φυσιολογικό να υποστεί θερμική εξάντληση πολύ πιο γρήγορα από έναν ντόπιο, συνηθισμένο σε αυτό το κλίμα.
Ένας άλλος κίνδυνος των διακοπών αφορά τα τροχαία ατυχήματα ειδικά με δικυκλιστές.
Πρέπει να οδηγούμε νηφάλιοι και προσεκτικά, ειδικά το βράδυ σε στενούς νησιώτικους δρόμους, χωρίς φωτισμό και με αγριοκάτσικα να προχωρούν αμέριμνα στη μέση του δρόμου γυρνώντας προς το μαντρί τους, τα οποία πολύ συχνά συμπεριφέρονται σαν να τους ανήκει ο τόπος πράγμα που δεν απέχει από την αλήθεια. Η οδήγηση στην εξοχή και ειδικά στα πανέμορφα νησιά τόσο του Ιουνίου όσο και του Αιγαίου στους βράχους στα Δωδεκάνησα και στις Κυκλάδες απαιτεί άψογα αντανακλαστικά ψυχραιμία και δεν συγχωρεί τις μαγκιές το μεθύσι και την απερισκεψία.
Οι κίνδυνοι βέβαια δεν εξαντλούνται τα προαναφερθέντα.
Υπάρχει ο κίνδυνος γαστρεντερίτιδας κυρίως από αλλοιωμένα τρόφιμα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε αρκετές περιοχές είναι έντονο και το πρόβλημα με πολλές μύγες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που μεταφέρουν μικρόβια ενώ υπάρχει πάντα και η αμελής συντήρηση των τροφίμων είτε από την πλευρά κάποιων κακών επιχειρηματιών είτε από εμάς τους ίδιους που μπορεί να αφήνουμε πράγματα στο αυτοκίνητο το οποίο μετατρέπεται σε φούρνο ή να παίρνουμε πράγματα μαζί μας στην παραλία θεωρώντας ότι θα διατηρηθούν, ενώ αλλοιώνονται.
Υπάρχουν βέβαια και οι ιογενείς γαστρεντερίτιδες όταν πολλά παιδάκια μαζεύονται κάπου σε πάρτυ, άλλες εκδηλώσεις ή πανηγύρια ενώ παρουσιάζει και μία αρκετά ανησυχητική κορύφωση το κύμα του κορονοϊού, ωστόσο το γεγονός αυτό αφορά κυρίως ανθρώπους ανοσοκατασταλμένους και με πολλά υποκείμενα νοσήματα και όχι τους υγιείς συμπολίτες μας. Επίσης έχουμε τους κινδύνους διαστρεμμάτων από τα παιχνίδια στην άμμο, να πατήσουμε έναν αχινό ειδικά όταν μπαινοβγαίνουμε σε βραχώδεις περιοχές στο νερό, να τραυματιστούμε πατώντας σε κομμένα γυαλιά ή άλλα αιχμηρά αντικείμενα.
Θα επικεντρωθώ σε δύο περιπτώσεις.
- Η μία είναι στις βουτιές όπου πρέπει να ξέρουμε σε τι νερό βουτάμε, να μην υπάρχουν από κάτω βράχια για να μην τραυματιστούμε σοβαρά γιατί ο τραυματισμός σε αυτή την περίπτωση μπορεί να αφορά και στο κεφάλι και να μην ξεχνάμε ότι ειδικά στα μικρά νησιά οι δομές υγείας είναι πολύ σπαρτιάτικες δεν έχουν ακτινολογικά μηχανήματα για να δουν ένα κάταγμα, θα χρειαστεί να μεταφερθεί ο ασθενής σε μεγαλύτερο νησί ή στον Πειραιά και δεν υπάρχει κανένας λόγος να ζήσουμε αυτή την περιπέτεια και να χαλάσουμε τις διακοπές μας.
Ανάλογος είναι ο κίνδυνος όταν σε μικρά νησιά παιδιά παίζοντας το απόγευμα ή το βράδυ μετά τη θάλασσα κάνουν κάποιο είδος αυτοσχέδιου Παρκούρ. Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος των γονιών να ξέρουν που βρίσκονται τα παιδιά τους ειδικά στα μικρά νησιά όπου υπάρχει η ελευθερία κινήσεων γιατί δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα όπως είναι η Αντίπαρος, οι Σπέτσες, η Ύδρα κι άλλα νησιά, να ξέρουν όμως οι γονείς που βρίσκονται τα παιδιά και να έχουν πάει να δούνε κάνοντας μία διακριτική αυτοψία που ακριβώς παίζουν τα βλαστάρια τους.
- Ο δεύτερος κίνδυνος στον οποίο θα ήθελα να επικεντρωθώ είναι η κατανάλωση αλκοόλ από παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες ως ένδειξη μαγκιάς. Το αλκοόλ μεθά, μπορεί να προκαλέσει πολύ σοβαρά προβλήματα ειδικά αν είναι νοθευμένο με μεθανόλη (σε αυτή την περίπτωση μπορεί ακόμα και να σκοτώσει ή να προκαλέσει τύφλωση) και ένας άλλος ύπουλος κίνδυνος αφορά τις πτώσεις του μεθυσμένου ατόμου το οποίο μπορεί να χτυπήσει το κεφάλι του, να πέσει στη θάλασσα αναίσθητο και να πνιγεί, να πάθει διάσειση και εσωτερική αιμορραγία ή κατάγματα.
Η κατανάλωση αλκοόλ όπως και το κάπνισμα δεν είναι μαγκιά -είναι επικίνδυνες συμπεριφορές- και μάλιστα από την κατανάλωση αλκοόλ προκύπτει από έρευνες ότι ξεκινά και η πρώτη επαφή των εφήβων με τα ναρκωτικά.
Οι γονείς πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί και να μην παίρνουν αυτές τις καταστάσεις αψήφιστα, να μην θεωρούν ότι μπορεί να είναι ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά να προσέχουν και να επιτηρούν τους εφήβους, γιατί δυστυχώς από τις μαρτυρίες πολλών οικογενειών μαθαίνουμε ότι ο εθισμός σε σκληρά ναρκωτικά, ακόμα και κοκαΐνη, ηρωίνη και όλα αυτά τα φονικά μίγματα που δυστυχώς κυκλοφορούν στην πιάτσα, έχουν ξεκινήσει από παρέες που έπιναν πολύ. Ειδικά λοιπόν αν βρίσκεστε σε νησιά με πολύ έντονη νυχτερινή ζωή και πολλά μπαρ όπως η Πάρος, η Μύκονος, η Σαντορίνη η Ίος, αλλά και νησιά με τεράστια παράδοση σε πανηγύρια όπως η Ιθάκη, η Ικαρία -ποιος δε γνωρίζει τα Ικαριώτικα πανηγύρια- οι Φούρνοι Κορσεών, φροντίστε να ελέγχετε την ποσότητα του αλκοόλ που καταναλώνετε, να μην μπερδεύετε ποτά και να μην δοκιμάζουν αλκοόλ τα παιδιά. Το ίδιο ισχύει και για την Κρήτη που η ρακή ρέει άφθονη. Η ζωή δεν είναι τηλεόραση ούτε σινεμά και για να νιώσεις κρητικός στην Κρήτη δεν χρειάζεται να ξεκινάς την ημέρα σου με ατελείωτα ποτηράκια ρακής.
Τέλος θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τα ενδημικά είδη της πανίδας που ζουν σε κάθε νησί και να φροντίζουμε τα ζώα συντροφιάς αδέσποτα η δεσποζόμενα τα οποία βρίσκονται στον τόπο των διακοπών μας.
Στα νησιά υπάρχουν δηλητηριώδης αχινοί με ένα πολύ μακρύ αγκάθι, δράκαινες που κινδυνεύουμε από το αγκάθι τους αν τις πατήσουμε, ηλεκτροφόρα χέλια -για παράδειγμα στη Χάλκη, το Καστελόριζο και σε άλλα νησιά όπου οι ακτές είναι κυρίως βραχώδεις-φίδια, σκορπιοί και άλλα ερπετά. Σε περίπτωση που μας τσιμπήσει κάτι θα πρέπει να απευθυνθούμε κατευθείαν στον γιατρό και ειδικά στην περίπτωση σκορπιού σε καμία περίπτωση δεν επιχειρούμε να ρουφήξουμε το μολυσμένο με το δηλητήριο αίμα.
Τα περισσότερα δηλητηριώδη τσιμπήματα χρειάζονται αντίδοτο για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα κι αν δεν έχουμε αληθινά σωστές γνώσεις δεν προσπαθούμε να κάνουμε σε έναν βράχο στο Αιγαίο ή στο Ιόνιο τον αυτοδίδακτο Ροβινσώνα. Επίσης έχουμε το νου μας για σαρανταποδαρούσες και αράχνες, θυμόμαστε ότι τα περισσότερα φίδια δεν μας πειράζουν ποτέ αν δε νιώσουν ότι εκείνα απειλούνται αλλά δυστυχώς στην περίπτωση του σκορπιού δεν ισχύει κάτι τέτοιο, ο σκορπιός επιτίθεται και τσιμπάει και ας μην νιώσει απειλή. Επειδή ενδέχεται να αντιμετωπίσουμε τσιμπήματα και στο νερό από τσούχτρες και μέδουσες πρέπει να έχουμε πάντα μαζί μας ένα φαρμακείο με είδη πρώτης ανάγκης και φυσικά τα άτομα που είναι αλλεργικά σε μέλισσες, σφήκες και οποιοδήποτε άλλο τσίμπημα πρέπει να έχουν το σωστό εξοπλισμό μαζί τους (ενέσεις αδρεναλίνης και ότι τους έχει συμβουλέψει ο γιατρός).
Επίσης δεν τρομάζουμε όταν βλέπουμε σαύρες, σε πολλά νησιά ζούνε τοπικά ήδη σαυρών που είναι και πολύ χαριτωμένα, σε πολλά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια μπορούμε να δούμε σε έναν εσωτερικό ή εξωτερικό τοίχο συμπαθέστατα σαμιαμίδια που θεωρούνται και πολύ γούρικα. Εξίσου μεγάλο γούρι θεωρείται να μπει σε ένα σπίτι μία νυχτερίδα η οποία σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να σας απειλήσει και μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα κοντάρι για να την βοηθήσετε να βγει στον καθαρό ουρανό.
Στις διακοπές είναι πάντα χρήσιμο να έχουμε έναν ελβετικό σουγιά, όχι βέβαια στα χέρια μικρών παιδιών, οπωσδήποτε κάποιες τοπικές αλοιφές για τσιμπήματα και εξανθήματα, παυσίπονο, ένα σιρόπι για το βήχα και για τον πονόλαιμο καθώς εύκολα τα παιδιά μπορούν να αρπάξουν κάποιο κρυολόγημα. Επίσης φροντίζουμε στις διακοπές τα κατοικίδια που έχουμε μαζί μας, θυμόμαστε ότι οι ανάγκες τους για νερό είναι διαρκείς δεν τα αφήνουμε ούτε για ένα κλάσμα δευτερολέπτου σε αυτοκίνητο μόνα τους Κι αν αντιληφθούμε ότι κάποιο ζώο υποφέρει είναι δεμένο σε ένα χωράφι με ήλιο χωρίς πρόσβαση σε νερό και φαγητό ειδοποιούμε αμέσως την τοπική αστυνομική αρχή και τον Δήμο. Να θυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι οι Δήμοι μέσω της περιφέρειας παίρνουν χρήματα από προγράμματα ΕΣΠΑ για να φροντίζουν τα αδέσποτα ζώα και έχουν υποχρέωση να τα φροντίζουν- δεν μας κάνουν χάρη.
Όταν βρισκόμαστε σε ένα μέρος που δεν το γνωρίζουμε πολύ καλά, το επισκεπτόμαστε για πρώτη φορά ή το ξέρουμε καλά, αλλά δεν είναι ο μόνιμος τόπος κατοικίας μας, συμπεριφερόμαστε με σεβασμό σε όλους τους κατοίκους και τους άλλους παραθεριστές. Δεν κλείνουμε δρόμους με το αυτοκίνητο μας δεν παρκάρουμε σε διάβασης πεζών, δεν εμποδίζουμε άλλα οχήματα και δεν αφήνουμε σκουπίδια πίσω μας στις παραλίες. Επισκεπτόμαστε τις μαγευτικές παραλίες του τόπου μας που είναι και η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας και τις αφήνουμε έτσι όπως τις βρήκαμε, βάζοντας τα προσωπικά μας σκουπίδια σε μία σακούλα και τα πετάμε στον κοντινότερο κάδο. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο οι υποτίθεται ευαισθητοποιημένοι «πράσινοι» οικολόγοι, εναλλακτικοί, λάτρεις του ελεύθερου κάμπινγκ να είναι αυτοί που λερώνουν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο τις παραλίες.
Στην ερώτησή σας και τι μπορούμε να κάνουμε όλοι εμείς η απάντηση είναι απλή. Να καταγγείλουμε στις αρμόδιες αρχές τα όσα βλέπουμε που είναι παράνομα και παραβατικά και να ζητήσουμε να λάβουν άμεσα μέτρα και να αποδώσουν τις ευθύνες στους υπεύθυνους.
Τα νησιά μας θα επιβιώσουν ναι τουρισμό χωρίς υπέρ τουρισμό και με κυκλική οικονομία.
Δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν από το να μετατραπούν σε σκουπιδότοπους και χαβούζες.
Και όσοι τα αγαπάνε πιο πολύ είτε μένουμε εκεί είτε τα επισκεπτόμαστε το καλοκαίρι έχουμε χρέος ως υπεύθυνοι πολίτες να τα προστατέψουμε.
Καλό υπόλοιπο διακοπών!
