Κατόπιν της ψήφισης του Κανονισμού Εφαρμογής του Κανονισμού 883/2004, οι διατάξεις του Κανονισμού 883/2004 θα τεθούν σε ισχύ με άμεση εφαρμογή την 1η Μαΐου 2010.
Ο Κανονισμός 883/2004 εφαρμόζεται μόνο σε κράτη-μέλη και σε υπηκόους της Ευρωπαїκής Ένωσης. Η ασφαλιστική αντιμετώπιση των υπηκόων της Ευρωπαїκής Ένωσης που κινούνται προς/εργάζονται στον ΕΟΧ/Ελβετία και υπηκόων τρίτων χωρών που κινούνται προς/εργάζονται εντός της Ευρωπαїκής Ένωσης δεν τροποποιείται.
Κύριες διατάξεις του νέου Κανονισμού:
• Οι βασικές αρχές της αποκλειστικότητας (δηλαδή, υπαγωγή κάθε εργαζόμενου σε ένα ασφαλιστικό σύστημα) και της εφαρμογής της ασφαλιστικής νομοθεσίας του κράτους εργασίας παραμένουν σε ισχύ.
• Ομοιόμορφα προς το προϊσχύον καθεστώς, εξαίρεση από την παραπάνω αρχή του κράτους εργασίας προβλέπεται σε περίπτωση απόσπασης (δηλαδή, ο αποσπασμένος εργαζόμενος μπορεί να συνεχίσει να ασφαλίζεται στο κράτος προέλευσής του και να εξαιρεθεί από την υποχρέωση ασφάλισης στο κράτος εργασίας).
Σύμφωνα με το προϊσχύον καθεστώς, η περίοδος απόσπασης περιοριζόταν σε 12 μήνες, με δυνατότητα παράτασης για επιπλέον 12 μήνες. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, η αναμενόμενη διάρκεια της απόσπασης περιορίζεται σε 24 μήνες από την αρχή. Ωστόσο, η δυνατότητα εξαίρεσης και συνέχισης της ασφάλισης στο κράτος προέλευσης για περίοδο έως 5 έτη παραμένει σε ισχύ.
• Σε περίπτωση άσκησης μισθωτής δραστηριότητας σε δύο ή περισσότερα κράτη-μέλη, η νομοθεσία του κράτους κατοικίας θα εφαρμόζεται εάν ο εργαζόμενος ασκεί ουσιώδες μέρος της δραστηριότητάς του σε αυτό (δηλαδή, τουλάχιστον 25% του χρόνου/εισοδήματός του στο κράτος κατοικίας). Το προϊσχύον καθεστώς προέβλεπε την εφαρμογή της νομοθεσίας του κράτους κατοικίας, εφόσον ο εργαζόμενος ασκούσε απλά τμήμα της δραστηριότητάς του στο κράτος αυτό.
• Η νομοθεσία του κράτους της κατοικίας του εργαζόμενου συνεχίζει να εφαρμόζεται αν ο εργαζόμενος απασχολείται από δύο διαφορετικούς εργοδότες σε δύο διαφορετικά κράτη-μέλη.
• Σε περίπτωση άσκησης μισθωτής και μη μισθωτής δραστηριότητας σε διαφορετικά κράτη-μέλη, θα εφαρμόζεται η νομοθεσία του κράτους-μέλους στο οποίο ασκείται η μισθωτή δραστηριότητα. Εξαιρέσεις όπως εκείνες που προβλέπονταν από το προηγούμενο καθεστώς και επέτρεπαν τη διπλή ασφάλιση σε ορισμένες περιπτώσεις δεν προβλέπονται.
• Εξαιρέσεις από τους παραπάνω κανόνες είναι δυνατές με κοινή συμφωνία των ενδιαφερόμενων κρατών-μελών εάν οι εξαιρέσεις αυτές είναι προς το συμφέρον ορισμένων προσώπων ή κατηγοριών προσώπων.
• Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, αντί για τα έγγραφα Ε101 και Ε102, που δε θα εκδίδονται πλέον, εισάγεται η ηλεκτρονική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των ενδιαφερόμενων κρατών-μελών (η οποία ωστόσο δεν προβλέπεται ότι θα μπορεί να λειτουργήσει την 1 Μαΐου 2010).
• Αν, βάσει των νέων κανόνων, εφαρμόζεται νομοθεσία διαφορετική από εκείνη που θα εφαρμοζόταν υπό το προϊσχύον καθεστώς, η ασφάλιση του εργαζόμενου μπορεί να συνεχιστεί αμετάβλητη για μεταβατική περίοδο έως 10 έτη αν η κατάστασή του δε μεταβάλλεται. Ωστόσο, ο εργαζόμενος μπορεί να επιλέξει την εφαρμογή του νέου Κανονισμού στην περίπτωσή του.
