Παρηγορούμαι, επειδή η φυσική έξοδος από τη ζωή του Μίκη Θεοδωράκη πέρυσι τέτοιον καιρό -στις 2 Σεπτεμβρίου- έγινε αφορμή να γνωρίσουν το έργο και την ιστορία του περισσότεροι άνθρωποι.
Γράφει ο Γιάννης Ρούντος*
Κυρίως, από τις νεώτερες γενιές, που δεν τον πρόλαβαν ενεργό στα πιο παραγωγικά χρόνια του, με τα τεράστια, απλωμένα χέρια του να ανοίγουν μουσικούς ορίζοντες έμπνευσης και ονείρων.
Φροντίζουν γι’ αυτό και σήμερα, ευτυχώς, αρκετοί. Πρώτη απ’ όλους, η κόρη του και καλή μου φίλη Μαργαρίτα, οργώνοντας ασταμάτητα την Ελλάδα με τη Λαϊκή Ορχήστρα της.
Φέτος, μάλιστα, έδεσε τις συναυλίες και με το αποκαλυπτικό για άγνωστες πτυχές, θαυμάσιο κέντημα πλήθους στιγμών από μια ολόκληρη ζωή με τον πατέρα της.
«Οι αναμνήσεις ενός κοριτσιού» είναι ένα βιβλίο κατάθεση για τη διάρκεια της μνήμης.
Αλλά και οι αμέτρητοι φίλοι του Μίκη όλων των Ελλήνων. Αξίζει να δείτε το βίντεο «Η Έξοδος» που συνοδεύει αυτό το κείμενο και δημιούργησε ο φίλος, εξαίρετος σκηνοθέτης Γιάννης Κατωμερής (διαθέτει απίστευτα πλούσιο αρχείο για τον Μ. Θ.), συμπυκνώνοντας τόσες αναφορές, τόσες μουσικές στον χρόνο λίγων λεπτών. Μια ταινία για τη μετάβαση του Μίκη στην αιωνιότητα.
Ο Μίκης κατάφερε να φθάσει σε έναν διαχρονικής αξίας στόχο ζωής:
«Ίσως να είναι αυτό το τελικό συμπέρασμα της ζωής. Να πρέπει να τα ζήσεις όλα. Μια τέχνη η οποία φιλοδοξεί να συνεγείρει τον άνθρωπο, να τον σκάψει και όχι να τον χαϊδέψει: αυτά είναι τα όπλα της μουσικής μου», είχε πει.
Αισθάνομαι πραγματικά ευνοημένος, που η ακτινοβολία της πολυσχιδούς προσωπικότητας και των τραγουδιών του Μίκη διαπότισε και τη δική μου ζωή από τα παιδικά μου χρόνια. Έγινε εντός μου ένα ιδιαίτερο και διαφωτιστικό μετείκασμα της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας αποτυπωμένο στην οικουμενικότητά του, με δηλωμένες βιωματικά-αγωνιστικά και αδιαπραγμάτευτες αξίες για την Κοινωνία και τον Πολιτισμό, για την ευγένεια της Μουσικής και της Ποίησης που εξημερώνει και τρέφει ψυχή και συνείδηση.
Συνοπτικά, θα έλεγα, ως ένα ανεπανάληπτο «γλυκύ έαρ» αλλά και ως ένα «Άξιον Εστί».
Και ακόμη, πιο πλήρης αισθάνομαι που είχα την τύχη να συνδεθώ πιο προσωπικά με το περιβάλλον του κατά την τελευταία 15ετία.
Αντί μνημοσύνου, από την αυτοβιογραφία του «Οι δρόμοι του Αρχάγγελου» (τόμος Β’, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) αντιγράφω ένα απόσπασμα που ορίζει ουσιαστικά την Ευθύνη των πιο ώριμων γενεών για τη δημιουργική συνέχεια στην Ελλάδα. Πιστεύω πως η συνήθης αποποίηση της ευθύνης στην εποχή μας συντρέχει με μια βαθειά πνευματική κρίση, ενισχύοντας και την κρίση κοινωνικής προόδου και συνοχής που διερχόμαστε. Γράφει ο Μίκης Θεοδωράκης, αναφερόμενος στα παιδιά μας, που σαν αποδημητικά πουλιά αναζητούν αλλού δρόμους προκοπής και δημιουργίας:
«Αν τα παιδιά σας ξεραθούν, τελικά θα φταίτε εσείς, που η τύχη σας ευδόκησε να ζήσετε ανάμεσα σε πηγές και καταρράκτες και σεις ανοίξατε μπροστά στα πόδια τους μεγάλες καταβόθρες, που οδηγούν τα κρυστάλλινα νερά σε ξένους τόπους για να δροσίσουν ξένους λαούς και ανθρώπους».
Άλλωστε, η τελευταία συναυλία με τον ίδιο παρόντα ήταν εστιασμένη, θεματικά, σε αυτή την ευθύνη για τη συνέχεια του Γένους μέσα από την ενότητα των Ελλήνων: «Είσαι Έλληνας! Αυτό που ήσουν κάποτε, θα γίνεις ξανά!».
Έγραφε στον χαιρετισμό του: «ΕΝΩΘΕΙΤΕ! Βάλτε την αμαξοστοιχία “Ελλάς” πάνω στις ράγες της συνεργασίας, της δημιουργίας και της προόδου. Φέρτε ξανά την ανοχή και την ευγένεια στην πολιτική, αλλά και στην καθημερινότητά μας. Βοηθήστε τον Λαό μας να ξαναγίνει αυτός που με τη λάμψη του κάποτε κέρδισε τον παγκόσμιο θαυμασμό. Ξαναφέρτε πίσω τα φωτεινά μυαλά της νέας γενιάς».
Κάποιες φωτογραφίες αυτού του In Memoriam άρθρου προέρχονται από την πολύ αντιπροσωπευτική έκθεση του αρχείου-κληρονομιάς που ανήκει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τον Αύγουστο του 2021 στα 96 χρόνια του. Περιλαμβάνονται και στο βίντεο αυτής της έκθεσης «Ο γαλαξίας μου: Μίκης Θεοδωράκης». Το βίντεο, με το οποίο τίμησε πέρυσι τα γενέθλιά του το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, είναι ένα πανόραμα της ζωής του, όπου ο ίδιος «τα έζησε όλα».
Αξίζει να το δείτε στο YouTube:
.gif?rand=3436)
