.gif?rand=5207)
The New York Times, 5 Φεβρουαρίου 2013. Η Λύση στην Πραγματική Ελληνική Κρίση. Των Edward P. Joseph και Άννας Τριανταφυλλίδου. Για τους Έλληνες που υποφέρουν από την οδύνη μιας μακράς οικονομικής κρίσης, έχει εμφανιστεί ένας νεαρός σωτήρας. Ο Αλέξης Τσίπρας, ο ηγέτης του δεύτερου ισχυρότερου κόμματος στο Κοινοβούλιο, του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς ή ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι ακόμη 40 χρονών αλλά η αδυσώπητη κριτική που ασκεί στα μέτρα λιτότητας τον έχει καταστήσει φαβορί για να ηγηθεί της νέας κυβέρνησης. Ο Τσίπρας πραγματοποίησε επισκέψεις στα κέντρα εξουσίας στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ για να ενισχύσει τα διαπιστευτήριά του και να προωθήσει τις θέσεις του για ελάφρυνση του χρέους. Υποστηρίζει ότι η απειλή της Ευρώπης να αποπέμψει την Ελλάδα από την Eυρωζώνη αν δεν υλοποιήσει σκληρές περικοπές, είναι μπλόφα. Όμως ακόμη κι αν ο Τσίπρας κερδίσει τις επόμενες εκλογές, η πρότασή του για μία διεθνή συνδιάσκεψη που θα εξασφάλιζε τη δραματική ελάφρυνση του χρέους, έχει ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας. Ο λόγος είναι ότι οι κύριοι δανειστές της Ελλάδας, ειδικότερα η Γερμανία, εκτιμούν ότι και ο Τσίπρας μπλοφάρει. Γνωρίζουν ότι η Ελληνική οικονομία κρέμεται από μια κλωστή και ότι αν δεν επιτευχθεί ελάφρυνση του χρέους η Ελλάδα θα βυθιστεί σε οικονομική ελεύθερη πτώση. (Διαβάστε τη συνέχεια. Είναι η πιο σύντομη, αλλά και πιο ουσιαστική περιγραφή της Οικονομικής Κατάστασης που επικρατεί στη χώρας, και δυστυχώς, η τρικομματική Κυβέρνηση συνεχίζει να ακολουθεί έναν δρόμο που όχι μόνον δεν οδηγεί πουθενά, αλλά συνεχίζει να σπέρνει δυστυχία στους Έλληνες Πολίτες. Και οι τρεις, είναι δέσμιοι των Πολιτικών Εξαρτήσεων και κανένας τους δεν έχει τα κότσια να κτυπήσει το χέρι στο Τραπέζι και να φέρει τα πάνω κάτω. Ακόμα, και αν χρειαστεί να επικαλεστεί το καθεστώς της Έκτακτης Ανάγκης που προβλέπεται από το Σύνταγμα σε καιρό Πολέμου και να επιβάλλει όλες τις Ριζοσπαστικές Μεταρρυθμίσεις που ξεριζώσουν το σημερινό Σύστημα Εξουσίας και θα διαχωρίσουν πλήρως της τρεις Εξουσίες)!
Για το λόγο αυτό κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχιστεί το Ελληνικό αδιέξοδο που λειτουργεί σαν τροχοπέδη στην ανάκαμψη της Ευρώπης και έχει αφήσει άνεργους το ένα τέταρτο των Ελλήνων – εκτός και αν ο Τσίπρας διευρύνει το μήνυμά του. Θα μπορούσε να αποσπάσει με κόπο ουσιαστικές παραχωρήσεις από τη Γερμανία και άλλους πιστωτές αν επιχειρήσει αυτό που κανείς άλλος Έλληνας ηγέτης δεν κατόρθωσε: να κάνει τους Έλληνες να αποδεχτούν την ανάγκη για πανεθνική μεταρρύθμιση, όχι απλά λιτότητα ούτε απλά ελάφρυνση του χρέους.
Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο χρεοκοπημένη, είναι και διαλυμένη. Ο όρος «μη ανταγωνιστική» δεν περιγράφει την παθολογία της Ελληνικής οικονομίας. Αναρίθμητες μικρές επιχειρήσεις, μη παραγωγικές επιδοτήσεις, διογκωμένες κρατικές συμβάσεις και βυζαντινοί νόμοι και ρυθμίσεις που μοιάζουν να φτιάχτηκαν για να εμποδίσουν την παραγωγικότητα. Κατά το παρελθόν, η οικονομία της στηρίχθηκε στον τουρισμό, τις ελιές και άλλες μικρής κλίμακας γεωργικό προϊόντα και, φυσικά, στον δανεισμό – ο οποίος έχει εξανεμιστεί. Η πραγματική ανακούφιση για τους Έλληνες μπορεί να έρθει μόνο από τις ξένες επενδύσεις, όχι από δάνεια ούτε από την ελάφρυνση του χρέους. Όμως ελάχιστοι είναι αυτοί που θα επενδύσουν στην Ελλάδα χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική μεταρρύθμιση. Πράγματι, κάποιες από τις περισσότερο επιτυχημένες εταιρείες της Ελλάδας εγκαταλείπουν την χώρα.
Η ειρωνεία είναι ότι αν και τμήματα της Ελληνικής κοινωνίας συνεχίζουν να εξαπολύουν θορυβώδεις διαμαρτυρίες, ο κόσμος γνωρίζει την αλήθεια: Δεν είναι αθώα θύματα αλλά πρόθυμοι, αν και μικρής κλίμακας, συμμέτοχοι σε ένα διεφθαρμένο σύστημα.
Έτσι ερμηνεύεται γιατί οι εκδηλώσεις κοινωνικής δυσαρέσκειας έχουν υπάρξει – δεδομένου του εύρους της καταστροφής – σχετικά άτονες. Αναδύθηκε ένα κίνημα διαμαρτυρίας με το όνομα «αγανακτισμένοι» απαιτώντας λογοδοσία. Συγκαλυμμένα επί μακρόν σκάνδαλα ήρθαν στο φως και κάποια εξέχοντα μέλη της πολιτικής ελίτ βρέθηκαν στη φυλακή, ή αντιμετωπίζουν την πιθανότητα να φυλακιστούν. Όμως δεν υπάρχει κοινή ατζέντα μεταξύ των διαμαρτυρόμενων, ενώ για πολλούς από αυτούς το μόνο που τους κινητοποιεί είναι η πιθανότητα να χάσουν τα προνόμιά τους.
Επιπλέον, παρά τα δεινά τους, οι περισσότεροι Έλληνες γνωρίζουν ότι η κατάστασή τους θα μπορούσε να γίνει πολύ χειρότερη. Καταλαβαίνουν ότι έχουν να χάσουν πολλά αν οι εύθραυστες τράπεζες της χώρας καταρρεύσουν ή αν η χώρα κηρύξει πτώχευση. Η αξία των αποταμιεύσεών τους θα βουλιάξει αν τα ευρώ τους μετατραπούν σε νέες δραχμές.
Η οργή των Ελλήνων εστιάζει στο εξωτερικό, ιδιαίτερα προς τη Γερμανία, ή προς τους πλέον ευάλωτους – τους φτωχούς μετανάστες – οι οποίοι ελάχιστα επωφελήθηκαν από το διεφθαρμένο σύστημα της χώρας. Ούτως ή άλλως, η άστοχη οργή αποσπά την προσοχή των Ελλήνων από την αναγκαία ενδοσκόπηση. Όμως ακόμη και όταν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2010 υπήρξε μία περίοδος στοχασμού, η Ελλάδα ταλαιπωρήθηκε από την παράλυση της συλλογικής ευθύνης: «Εντάξει, μπορεί να μην πλήρωσα τους φόρους μου, όμως ποιος τους πλήρωσε;»
Αυτό τον καιρό η ενέργεια των Ελλήνων δεν εστιάζει στο πώς να διορθώσουν την χώρα αλλά στο πώς να επιβιώσουν εντός του υφιστάμενου συστήματος.
Βαθιά μέσα τους οι Έλληνες έχουν φρόνηση και δεν είναι καταδικασμένοι να ζουν συνέχεια μέσα στον κυνισμό και στο κατώφλι της φτώχιας. Χρειάζονται έναν ηγέτη που θα έχει το κουράγιο και το παράστημα να τους πει ότι οι τρόποι του παρελθόντος δεν θα φέρουν την ευημερία.
Οι Έλληνες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να κινηθούν προς την αξιοκρατία, όπως έδειξε το σύστημα εξετάσεων για τη δημόσια διοίκηση ή για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ελληνικής κουλτούρας έχουν τα πλεονεκτήματά τους και δεν υπάρχει λόγος να απορριφθούν. Μικρές αλλαγές, όπως για παράδειγμα η απλοποίηση του κανονιστικού πλαισίου και η δημοσίευση στο Διαδίκτυο περισσότερων πληροφοριών σχετικά με τη νομοθεσία, μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο.
Αυτά τα μέτρα μπορούν να προλειάνουν το έδαφος για την επίτευξη μίας ευρύτερης συναίνεσης για τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούν οι πιστωτές στον τομέα των εργασιακών, οδηγώντας πιθανόν στην εξασφάλιση των σημαντικότερων παραχωρήσεων και διευκολύνσεων που ζητά ο Τσίπρας. Σύντομα, με την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η προσπάθεια για πανεθνική ανανέωση θα μπορούσε να φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο όπου το όφελος της συμμόρφωσης προς τους κανόνες να είναι μεγαλύτερο από αυτό της περιφρόνησής τους.
Με δύο λόγια, οι Έλληνες δεν χρειάζεται να «γίνουν Γερμανοί». Το μόνο που πρέπει να συνειδητοποιήσουν είναι ότι δεν μπορείς να παίρνεις συνεχώς χωρίς να δίνεις. Ένας πολιτικός που θα έχει το κουράγιο να αρθρώσει αυτή την αλήθεια και να ζητήσει ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα συνδυάζει την ατομική και την εταιρική ευθύνη με συγκεκριμένα βήματα για την επίτευξη διαφάνειας στη κρατική διοίκηση, μπορεί να κερδίσει τις εκλογές, την ελάφρυνση του χρέους και πραγματική ελπίδα για έναν ρημαγμένο λαό.
Ο Edward P. Joseph είναι καθηγητής στο Johns Hopkins Center for trans-Atlantic Relations. Η Άννα Τριανταφυλλίδου είναι καθηγήτρια στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο.
