Μέσα σε μια ορχήστρα ή σε μια επιχείρηση ή σε οποιοδήποτε άλλο οργανισμό, τίθεται με ενδιαφέρον το θέμα του μάνατζμεντ. Η αποστολή του είναι καθολική: πρόκειται για τον αρμονικό συνδυασμό της ενέργειας πολλών προσώπων για την εξασφάλιση μιας συλλογικής επίδοσης (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, επιχείρηση και μάνατζμεντ, εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2020).
του Καθηγητή Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη, Ακαδημαϊκού, Πολυτεχνείο Κρήτης, Επίτιμου Δρ. ΑΠΘ, Paris School of Business
Σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο, το μανατζερίστικο πλαίσιο της παραδοσιακής επιχείρησης εμφανίζεται όλο και λιγότερο προσαρμοσμένο. Δέχεται κριτική για τον παιδικό και υπερβολικά περιοριστικό χαρακτήρα του, αποδεικνύεται αντιπαραγωγικό ενόψει των σημερινών θεμάτων.
Σε λίγα χρόνια, οι μάνατζερ έχουν στραφεί προς μεθόδους μάνατζμεντ που είναι πιο οριζόντιες και σέβονται τις προσδοκίες των εργαζομένων. Η ιεραρχία, η κάθετη επικοινωνία και η αρχή της εξουσίας αφήνουν όλο και περισσότερο χώρο στο «καλοκάγαθο» και αυτόνομο μάνατζμεντ. Αυτοί οι παράγοντες καθοδηγούνται επίσης από συγκυριακά στοιχεία.
- Οι κρίσεις του covid που έχουν ξαναδώσει αυτονομία στους συνεργάτες.
- Ένταση στην απασχόληση (μείωση της ανεργίας).
- Δημογραφική εξέλιξη (είσοδος στην αγορά της Generation Z με νέες σχέσεις στην εργασία).
Προς ποια κατεύθυνση κινείται το μάνατζμεντ; Ακολουθεί μια επισκόπηση των βασικών αρχών του μάνατζμεντ στον 21ο αιώνα.
Ένας κόσμος με ρήξεις
Σήμερα, το προσωπικό είναι ευρέως εκπαιδευμένο και γνωρίζει πως να κατανοεί την πολυπλοκότητα. Δεν είναι πλέον η φυσική ικανότητα του εργατικού δυναμικού που μετράει αλλά η γνωστική του ικανότητα, η οποία δεν θα του επιτρέπει πλέον να παράγει πανομοιότυπα προϊόντα σε αλυσιδωτή βάση, αλλά να προσαρμόζει συνεχώς την προσφορά για να ανταπεξέλθει στις γρήγορες εξελίξεις της ζήτησης και του ανταγωνισμού. Όσον αφορά το επιχειρηματικό περιβάλλον, αυτό έχει γνωρίσει σημαντικές ανατροπές τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια για τις οποίες οι GAFAM (Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft), παρέχουν ένα τέλειο πλαίσιο.
Σχέση με πληροφορίες, μέσα, άτομα, χρόνο και χώρο, τόσες πολλές θεμελιώδεις αρχές που το μάνατζμεντ δεν μπορεί να αγνοήσει.
Ανάπτυξη της αυτονομίας
Ο έλεγχος δημιουργεί γραφειοκρατία και αναποτελεσματικότητα, αλλά και αποθάρρυνση των εργαζομένων των οποίων το αίσθημα ευθύνης και εντιμότητας αμφισβητείται. Ο μάνατζερ δεν πρέπει να είναι αυτός που «βάζει τα πράγματα στη θέση τους», αλλά αντίθετα, αυτός που αντιτίθεται στη διαδικαστική κλιμάκωση δείχνοντας την εμπιστοσύνη του a priori. Και σε περίπτωση που κάποιοι κάνουν κατάχρηση της εμπιστοσύνης του, θα πρέπει να έχει το θάρρος να τους ζητήσει απευθείας να λογοδοτήσουν.
Νόημα στην εργασία
Η εργασία πρέπει να είναι ελκυστική, να δίνει κίνητρα, να ανταμείβει άμεσα και να συμβάλει στην πρόοδο της κοινωνίας. Ο εργαζόμενος είναι ο πελάτης ενός εργοδότη στις αξίες του οποίου πρέπει να συμμετέχει ώστε να έχει καλές επιδόσεις. Εναπόκειται στο μάνατζερ να επεξεργαστεί ξανά και να επαναδιατυπώσει το θεωρητικό του πλαίσιο για να συμπεριλάβει την ομάδα σε αυτό το μεγαλεπήβολο σχέδιο.
Πρόσβαση σε πληροφορίες
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η κατοχή πληροφοριών ήταν θέμα εξουσίας, κάτι που την έκανε αποκλειστική. Σε πόσες επιχειρήσεις κρύβονται «στοιχεία» από τους εργαζόμενους; Το να τις μοιράζεσαι, ωστόσο, σημαίνει να επιτρέπεις σε όλους να είναι ευαίσθητοι στην επικρατούσα κατάσταση και να τους δίνεις τα μέσα για να συνεισφέρουν. Αυτή είναι μια σημαντική πολιτική αλλαγή, ιδιαίτερα για το μάνατζερ που δεν είναι πλέον ο θεματοφύλακας των πληροφοριών, αλλά αντίθετα ο κύριος φορέας της κυκλοφορίας και της χρήσης τους.
Ευελιξία και επαναληπτικές προσεγγίσεις
Η ανάπτυξη με μικρά βήματα — όπως οι μέθοδοι σχεδιαστικής σκέψης — δεν σημαίνει ότι είναι χωρίς κατεύθυνση ή αποφασιστικότητα, αλλά διευκολύνει την αποδοχή της αποτυχίας, τη συνεκτίμηση νέων ιδεών ή συνθηκών, άρα και την καινοτομία. Η ευελιξία απαιτεί μια ρεαλιστική, έξυπνη και σκεπτικιστική στάση που ο μάνατζερ πρέπει να προσπαθήσει να αναπτύξει στην ομάδα του. Πρέπει να δημιουργήσει έναν επείγοντα χαρακτήρα του συγκεκριμένου, εκτιμώντας περισσότερο τα γεγονότα και τον πειραματισμό από τις θεωρίες και τα μοντέλα.
Δικαίωμα στο λάθος
Εξ ορισμού, η καινοτομία ακολουθεί νέους δρόμους που δεν εξασφαλίζουν καμιά εγγύηση επιτυχίας, το ίδιο και η αριστεία συχνά χτίζεται από μια επανάληψη αποτυχιών που διορθώνονται ακούραστα. Το δικαίωμα να κάνεις λάθη δεν αποτελεί να έχεις δίπλωμα μετριότητας αλλά ενθάρρυνση για ανάληψη κινδύνων εφόσον επιτρέπει στην επιχείρηση να προοδεύει. Ο μάνατζερ πρέπει να είναι προσεκτικός ώστε να μην κάνει τους εργαζόμενους να αισθάνονται ένοχοι, να αισθάνονται στιγματισμένοι ή να μην παίρνουν μαθήματα. Ο ρόλος του είναι αντίθετα, να υποβαθμίσει την αποτυχία και να κάνει την απαραίτητη οπισθοχώρηση για να πάρει μαθήματα, τα θετικά σημεία και τους άξονες βελτίωση
