Εγκρίθηκε χθες και αναμένεται από σήμερα σε ΦΕΚ ο Κώδικας Δεοντολογίας για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ιδιωτικών οφειλών. Θα αποτελέσει το εργαλείο διευθέτησης των κόκκινων δανείων από το 2015, όταν θα αρχίσουν να «ξεπαγώνουν» σταδιακά οι πλειστηριασμοί και περιλαμβάνει σειρά διαφορετικών «λύσεων» που στα ακραία σενάρια φτάνουν στο «κούρεμα» οφειλών αλλά και στη μεταβίβαση της κυριότητας του ακινήτου στην τράπεζα.
Παραμένει πάντως το θέμα των κόκκινων δανείων καθώς η προγραμματισμένη για σήμερα συνάντηση του ΠΑΣΟΚ με τον υπουργό Ανάπτυξης Νίκο Δένδια αναβλήθηκε. Πάντως, το σχέδιο που έχει δει το φως της δημοσιότητας, φέρεται από αρμόδια κυβερνητικά στελέχη ότι χρήζει μεγάλων παρεμβάσεων έως ότου πάρει το δρόμο προς τη Βουλή.
Στο πεδίο του Κώδικα Δεοντολογίας η Επιτροπή Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων της Τράπεζας της Ελλάδος ενέκρινε το τελικό σχέδιο. Καταγράφει κάποιες από τις δυνατές ή επιτρεπτές λύσεις ρύθμισης ή οριστικής διευθέτησης. Σύμφωνα με το προσχέδιο του κώδικα στις Βραχυπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης περιλαμβάνονταν:
- (α) Τόκοι μόνο κατά τη διάρκεια βραχυπρόθεσμης περιόδου.
- (β) Μειωμένες τοκοχρεωλυτικές δόσεις κατά τη διάρκεια βραχυπρόθεσμης περιόδου.
- (γ) Περίοδος χάριτος.
- (δ) Αναβολή Πληρωμής Δόσης/Δόσεων.
- (ε) Τακτοποίηση Καθυστερούμενου Υπολοίπου.
- (στ) Κεφαλαιοποίηση καθυστερήσεων.
Τμήμα ΙΙ – Μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης
Ως μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης κατατάσσονται τύποι λύσεων ρύθμισης, η διάρκεια της χρονικής περιόδου μεταβολής του σχεδίου αποπληρωμής των οποίων ισούται με ή υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη:
- (α) Μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου.
- (β) Αλλαγή Τύπου Επιτοκίου (π.χ. από κυμαινόμενο σε σταθερό).
- (γ) Παράταση της διάρκειας.
- (δ) Διαχωρισμός ενυπόθηκου δανείου σε ένα βιώσιμο δάνειο με εμπράγματη εξασφάλιση, το οποίο ο δανειολήπτης αποπληρώνει, με βάση την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής και υπόλοιπο του δανείου, στο οποίο δεν λογίζονται τόκοι έως μια μεταγενέστερη ημερομηνία αποπληρωμής. Κατά τη μεταγενέστερη αυτή ημερομηνία ή πριν από αυτήν, διενεργείται επαναξιολόγηση της ικανότητας αποπληρωμής. Η οποία προσδιορίζεται είτε από την εκτιμώμενη βελτίωση της δυνατότητας αποπληρωμής του δανειολήπτη είτε από τα εκτιμώμενα έσοδα ρευστοποίησης εμπράγματης εξασφάλισης ή άλλου περιουσιακού στοιχείου με συντηρητικές παραδοχές.
- (ε) Πρόσθετη εξασφάλιση από τον δανειολήπτη, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης λύσης ρύθμισης.
- (στ) Λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης.
- (ζ) Συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο.
Στις Λύσεις Οριστικής Διευθέτησης περιλαμβάνεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους της συμβατικής σχέσης μεταξύ ιδρύματος και δανειολήπτη ή ο τερματισμός αυτής:
- (α) Εθελοντική Παράδοση Ενυπόθηκου Ακινήτου στο πλαίσιο ευρύτερης ρύθμισης.
- (β) Μετατροπή σε Χρηματοδοτική Μίσθωση.
- (γ) Πώληση και ενοικίαση.
- (δ) Μεταβίβαση του δανείου σε άλλο ίδρυμα.
- (ε) Αντικατάσταση παλαιού δανείου με νέο μικρότερου υπολοίπου..
- (στ) Διαχείριση σε εκκαθάριση στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας.
- (ζ) Ρευστοποίηση Εξασφαλίσεων για την ικανοποίηση της απαίτησης του ιδρύματος.
- (η) Δικαστικές/Νομικές Ενέργειες πέραν της ρευστοποίησης εξασφαλίσεων.
Με τον Κώδικα Δεοντολογίας θεσπίζονται οι γενικές αρχές συμπεριφοράς τόσο για τις δανείστριες τράπεζες όσο και για τους δανειολήπτες, με στόχο την εξεύρεση εναλλακτικών τρόπων εξυπηρέτησης ή οριστικού διακανονισμού οφειλών σε καθυστέρηση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε δανειολήπτη, αναφέρει η ΤτΕ.
Προβλέπονται τα βήματα, οι προθεσμίες και το ελάχιστο περιεχόμενο ενημέρωσης που οφείλουν να παρέχουν οι τράπεζες στους δανειολήπτες και αντίστροφα. Οι διαδικασίες αυτές είναι μάλιστα πιο απαιτητικές για τις περιπτώσεις δανειοληπτών, των οποίων ο αποχαρακτηρισμός ως συνεργάσιμων μπορεί να έχει ως συνέπεια τον εκπλειστηριασμό της κατοικίας που οι ίδιοι διαμένουν.
Επίσης, καθιερώνονται υποχρέωση κατάλληλης εκπαίδευσης του προσωπικού των τραπεζών και οργανωτικές απαιτήσεις, ώστε κάθε πιστωτικό ίδρυμα να μπορεί να διαχειριστεί ξεχωριστά κάθε δανειολήπτη με προβλήματα καθυστερήσεων.
Στον Κώδικα αξιοποιούνται οι έννοιες του «συνεργάσιμου» δανειολήπτη και των «εύλογων δαπανών διαβίωσης» για δανειολήπτες που είναι φυσικά πρόσωπα, όπως αυτές καθορίστηκαν με την απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου του παραπάνω νόμου.
Ο Κώδικας είχε τεθεί σε διαβούλευση με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών και με ενώσεις καταναλωτών. Η ΤτΕ γνωστοποίησε στο Κυβερνητικό Συμβούλιο του Ν. 4224/2013 όσες παρατηρήσεις απαιτούσαν νομοθετική ρύθμιση. Ως αποτέλεσμα, το άρθρο 1 του Ν. 4224/2013 τροποποιήθηκε ήδη με το Ν. 4281/8.8.2014 (ΦΕΚ Α’ 160/8.8.2014), προβλέποντας ότι:
- (α) οι οφειλέτες δεν επιβαρύνονται από τους δανειστές με οποιαδήποτε χρέωση σε σχέση με την εφαρμογή του Κώδικα,
- (β) ο Κώδικας Δεοντολογίας θα εφαρμόζεται και από τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ιδρυμάτων και από τα χρηματοδοτικά ιδρύματα,
- (γ) η Τράπεζα της Ελλάδος δεν θα επιλαμβάνεται μεν της επίλυσης των διαφορών που προκύπτουν μεταξύ δανειστών και οφειλετών από την εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας, θα παρακολουθεί όμως και θα ελέγχει τον τρόπο εφαρμογής του, απαιτώντας διορθωτικά μέτρα ή επιβάλλοντας κυρώσεις σε περίπτωση διαπίστωσης αδυναμιών στα συστήματα των τραπεζών και σε περίπτωση συστηματικής μη εφαρμογής του.
