Η ΕΕ αποφάσισε χθες την επιβολή εμπάργκο στις εισαγωγές πετρελαίου από το Ιράν. Η κίνηση αυτή, η οποία ήταν αναμενόμενη, είναι μέρος των κυρώσεων που επιβάλλονται στον Ιράν λόγω των προθέσεών του για πυρηνικά προγράμματα. Ωστόσο, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι χώρες εκείνες που σήμερα χρησιμοποιούν κυρίως ιρανικό πετρέλαιο, δίνεται η δυνατότητα τα υφιστάμενα συμβόλαια να ολοκληρωθούν έως την 1η Ιουλίου, δίνοντας έτσι χρόνο στις χώρες αυτές να αναζητήσουν εναλλακτικούς προμηθευτές.
Πριν από τη χθεσινή ανακοίνωση, έξι πολεμικά πλοία από την Αμερική, τη Βρετανία και τη Γαλλία έπλευσαν στα Στενά του Ορμούζ κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου και η αγορά πλέον αναμένει αγωνιωδώς την απάντηση της Τεχεράνης. Αρκετές φορές κατά τον προηγούμενο μήνα, οι ιρανικές αρχές απείλησαν να κλείσουν αυτό το πολύ σημαντικό πέρασμα, από το οποίο μεταφέρεται ημερησίως περίπου το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου.
Οι Δυτικές κυβερνήσεις, καθοδηγούμενες από την Βρετανία και την Αμερική, έχουν δηλώσει ότι μπορούν να κρατήσουν ανοιχτά τα Στενά και ότι θα λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουν την ασφαλή διέλευση του πετρελαίου που παράγεται στις χώρες του Περσικού Κόλπου. Η Ευρώπη εισάγει περίπου 450.000 βαρέλια ημερησίως και οι βασικοί αποδέκτες τους, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία πλέον θα χρειαστεί να αναζητήσουν άλλους προμηθευτές. Όπως είναι φυσικό η προσοχή τους στρέφεται στη Λιβύη όπου οι εξαγωγές πετρελαίου αυξάνονται σταθερά έπειτα από το τέλος του εμφυλίου πολέμου.
Ο κίνδυνος για μία σύγκρουση που προσέλκυσε την προσοχή πολλών κατά το Δεκέμβριο, συνέβαλε στην αύξηση της τιμής του πετρελαίου Brent κατά 10 δολάρια μέχρι και τις αρχές του Ιανουαρίου, όταν η προσοχή στράφηκε στην εύθραυστη πρόβλεψη για τη ζήτηση του πετρελαίου κατά το Α’ Εξάμηνο του 2012.
Οι Ιρανοί αξιωματούχοι θα πρέπει πιθανόν να κινηθούν πολύ προσεκτικά τώρα, διότι οι προθέσεις της διεθνούς κοινότητας είναι ξεκάθαρες και γνωρίζουν ότι μια απόπειρα να αποκλείσουν τα Στενά του Ορμούζ πιθανότατα θα προκαλέσει επιζήμια αύξηση των τιμών, η οποία θα πλήξει όλα τα κράτη που καταναλώνουν πετρέλαιο, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας που είναι ο μεγαλύτερος πελάτης του Ιράν.
Η τιμή του πετρελαίου Brent αυξήθηκε κατά ένα δολάριο στα $111/βαρέλι, παραμένοντας ωστόσο τέσσερα δολάρια χαμηλότερα από το υψηλό που είχε αγγίξει στις αρχές του μήνα. Η περιορισμένη αντίδραση δείχνει ότι η εξέλιξη είχε ήδη προεξοφληθεί και ότι θα χρειαστεί περαιτέρω κλιμάκωση της κατάστασης για να κινηθούν υψηλότερα οι τιμές. Οι κερδοσκόποι συνεχίζουν να αυξάνουν τις καθαρές θέσεις αγοράς (long), βασιζόμενοι στον αυξημένο γεωπολιτικό κίνδυνο. Αυτό μας βοηθά να εξηγήσουμε το γιατί η αρχική ανοδική κίνηση μετά την ανακοίνωση δεν ήταν υψηλότερη.
Ωστόσο, τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, η αγορά θα περιμένει με νευρικότητα την επόμενη κίνηση του Ιράν και στην απίθανη περίπτωση που η κίνηση αυτή οδηγήσει σε στρατιωτική σύγκρουση, η τιμή του πετρελαίου μπορεί να εκτιναχθεί κατά 20 ή και 40 δολάρια, ανάλογα με την επίπτωση της κατάστασης στην ελεύθερη διέλευση από τα Στενά. Μια τέτοια αύξηση της τιμής, εάν διαρκέσει πολύ, θα ξυπνήσει ασφαλώς το φάντασμα μιας παγκόσμιας ύφεσης – όπως εκείνη από το 2008 έως το 2009 – και η ζήτηση του πετρελαίου ενδέχεται να επηρεαστεί σημαντικά, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο κατάρρευσης της τιμής, πράγμα που κανείς, και λιγότερο από όλους η Σαουδική Αραβία, δεν θα επιθυμούσε σε αυτό το στάδιο.
Δεδομένων όσων γνωρίζουμε τώρα σχετικά με την προσφορά και τη ζήτηση, θεωρούμε ότι οι τιμές του πετρελαίου διαπραγματεύονται ακριβά. Ωστόσο, η αύξηση της τιμής που οφείλεται στον γεωπολιτικό κίνδυνο θα συνεχίσει να υπάρχει στο εγγύς μέλλον, αφήνοντας μόνο τους τολμηρούς να δείχνουν ενδιαφέρον για πώληση.
.gif?rand=2473)
