Ο υπουργός οικονομικών της Ελλάδας στη συνάντηση του Eurogroup την προηγούμενη Παρασκευή χρησιμοποίησε – όπως αναφέρουν συνεργάτες του – έντονους τόνους αναφερόμενος στον τραπεζικό κλάδο της Ελλάδας. Φέρεται να είπε ότι οι τράπεζες είναι στα όριά τους, δεν έχουν λεφτά και χρειάζονται τα χρήματα της ανακεφαλαιοποίησης για να προχωρήσουν οι συγχωνεύσεις και η αναδιάρθρωση του κλάδου. Την ίδια στιγμή οι ομόλογοί του έκαναν σαφές ότι πρώτα θα δουν «έργα» και μετά – ίσως – αποφασίσουν τον Οκτώβριο στη Σύνοδο Κορυφής (18/10) τη δόση. Ίσως και όχι. Σε κάθε περίπτωση, με αυτό το χρονοδιάγραμμα τα 31 δισ. ευρώ ή όποια είναι τελικά η επόμενη δόση μεταφέρεται χρονικά για τον Νοέμβριο, το νωρίτερο…
Η κυβέρνηση καλείται στο μεσοδιάστημα να κάνει τις υποσχέσεις… πράξεις. Να συμφωνήσει στα μέτρα των 11,5 δισ. ευρώ αλλά και να ολοκληρώσει δεκάδες μνημονιακών υποχρεώσεων, μεταξύ των οποίων και τους όρους ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού κλάδου. Όλα αυτά… περιμένοντας τη δόση και τη «λύτρωση» η οποία μεταφέρεται χρονικά στην περίοδο των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ… Ενώ λοιπόν την Παρασκευή οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης άφησαν την Ελλάδα να δίνει μάχη με το χρόνο, την επόμενη ημέρα, ασχολήθηκαν με το Ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Επί τάπητος τέθηκαν οι λεπτομέρειες του σχεδίου δημιουργίας μιας τραπεζικής ένωσης με ενιαίο επόπτη εντός της ΕΕ. Δεν υπάρχει τελική απόφαση, αφού – για μία ακόμη φορά – Γερμανία και Γαλλία διαφωνούν κυρίως για το χρόνο (σύσταση της νέας εποπτικής αρχής από τον Ιανουάριο του 2013) αλλά και για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Το σχέδιο προβλέπει από το 2013 ενιαία εποπτεία κάθε μίας από τις 6.000 μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρωζώνης σε ημερήσια βάση. Το ζήτημα είναι αν η ΕΚΤ θα έχει τον τελικό λόγο στην εποπτεία, αν δηλαδή οι τελικές αποφάσεις σε θέματα εποπτείας θα λαμβάνονται από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ ή αν θα υπάρξει διαχωρισμός των ρόλων νομισματικής πολιτικής και τραπεζικής εποπτείας της ΕΚΤ. Η συζήτηση βασίστηκε στην πρόταση της Κομισιόν. Αναλυτικά προβλέπει:
· Ο ενιαίος εποπτικός μηχανισμός να βασίζεται στη μεταφορά, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συγκεκριμένων σημαντικών εποπτικών καθηκόντων για τράπεζες εγκατεστημένες στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ.
· Η ΕΚΤ, ενώ θα διατηρεί την τελική ευθύνη, θα ασκεί τις αρμοδιότητές της στο πλαίσιο του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού που συγκροτείται από την ΕΚΤ και τις εθνικές εποπτικές αρχές.
· Η Επιτροπή προτείνει επίσης έναν μηχανισμό ο οποίος θα επιτρέπει τα κράτη μέλη που δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ, αλλά θα ήθελαν να συμμετάσχουν στο ενιαίο εποπτικό μηχανισμό, να συνεργάζονται στενά με την ΕΚΤ.
· Στο πλαίσιο του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού, η ΕΚΤ θα καταστεί υπεύθυνη για την εποπτεία όλων των τραπεζών εντός της τραπεζικής ένωσης, όπου θα εφαρμόζει το ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων που θα είναι εφαρμοστέο σε όλη την ενιαία αγορά.
· Πρότεινεται από την πρώτη ημέρα, η ΕΚΤ να εξουσιοδοτηθεί να αναλάβει την εποπτεία οποιασδήποτε τράπεζας στη ζώνη του ευρώ εφόσον το αποφασίσει, ιδίως εάν η τράπεζα λαμβάνει κρατική ενίσχυση.
· Για όλες τις άλλες τράπεζες, η εποπτεία της ΕΚΤ θα εφαρμοστεί σταδιακά αυτομάτως: Την 1η Ιουλίου 2013 για τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές συστημικά σημαντικές τράπεζες, και την 1η Ιανουαρίου 2014 για όλες τις άλλες τράπεζες. Επομένως, από την 1η Ιανουαρίου 2014, όλες οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ θα τεθούν υπό ευρωπαϊκή εποπτεία.
· Στην ΕΚΤ (βάση πάντα της πρότασης της ΕΕ) θα ανατεθούν σημαντικές εποπτικές αρμοδιότητες που είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση τού εντοπισμού κινδύνων που απειλούν τη βιωσιμότητα των τραπεζών.
· Θα εξουσιοδοτηθεί να ζητά από τις τράπεζες να λάβουν τα απαιτούμενα διορθωτικά μέτρα. Η ΕΚΤ, μεταξύ άλλων, θα είναι η αρμόδια αρχή για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικών ιδρυμάτων, την αξιολόγηση ειδικών συμμετοχών, τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις, την εξασφάλιση της επάρκειας των εσωτερικών κεφαλαίων σε σχέση με το προφίλ κινδύνου του πιστωτικού ιδρύματος («μέτρα του 2ου πυλώνα»), την άσκηση εποπτείας σε ενοποιημένη βάση και τις εποπτικές αρμοδιότητες σε σχέση με τους χρηματοοικονομικούς ομίλους ετερογενών δραστηριοτήτων.
· Η ΕΚΤ θα εξασφαλίζει επίσης τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις σχετικά με τη μόχλευση και τη ρευστότητα, θα εφαρμόζει κεφαλαιακές εφεδρείες και θα εφαρμόζει, σε συντονισμό με τις αρχές εξυγίανσης, μέτρα έγκαιρης παρέμβασης όταν μια τράπεζα παραβιάζει, ή πρόκειται να παραβιάσει, τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις.
· Η ΕΚΤ θα διαθέτει τις απαιτούμενες εξουσίες διερεύνησης και εποπτείας για την άσκηση των καθηκόντων της.
· Οι εθνικές εποπτικές αρχές διατηρούν όσες αρμοδιότητες δεν ανατίθενται ρητά στην ΕΚΤ. Για παράδειγμα, οι εθνικές εποπτικές αρχές θα παραμείνουν υπεύθυνες για την προστασία των καταναλωτών και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και για την εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων τρίτων χωρών που ιδρύσουν υποκαταστήματα ή τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών στο εσωτερικό ενός κράτους μέλους.
· Η ΕΚΤ πρέπει να είναι σε θέση να εκτελεί τα νέα εποπτικά της καθήκοντα υπό καθεστώς πλήρους ανεξαρτησίας και πλήρους λογοδοσίας για τις ενέργειές της. Η πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει διασφαλίσεις όσον αφορά την υποχρέωση λογοδοσίας, ιδίως έναντι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ώστε να εξασφαλίζεται η δημοκρατική νομιμότητα. Επίσης, η πρόταση προβλέπει μια σειρά οργανωτικών αρχών για τη διασφάλιση του σαφούς διαχωρισμού μεταξύ νομισματικής πολιτικής και εποπτείας. Με τον τρόπο αυτό, μετριάζονται οι δυνητικές συγκρούσεις μεταξύ διαφόρων πολιτικών ενώ ταυτόχρονα είναι δυνατή η πλήρης αξιοποίηση των συνεργειών.
