Να σπάσει ο φαύλος δεσμός μεταξύ των κρατών και των τραπεζών επιχειρούν οι υπουργοί Οικονομικών μέσω της οδηγίας για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας – ESM που τίθεται επί τάπητος και σήμερα κατά τη δεύτερη ημέρα συνόδου των υπουργών Οικονομικών.
Για την Ελλάδα υπάρχει ειδικό ενδιαφέρον καθώς προτείνεται παράθυρο για αναδρομική εφαρμογή της νομοθεσίας (που θα τεθεί σε ισχύ από το καλοκαίρι του 2014) και σε κράτη υπό μνημόνιο όπως είναι η Ελλάδα.
Προβλέπει ωστόσο η πρώτη πρόταση εκ των προτέρων περιορισμό των χρημάτων που μπορούν να διατεθούν σε ποσό μεταξύ 50-70 δισ. ευρώ, αν και το διοικητικό συμβούλιο του ESM (δηλαδή οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης), θα μπορούν να επανεξετάσουν αυτό το όριο όπου είναι απαραίτητο. Πριν από κάθε απόφαση για τη χορήγηση βοήθειας από τον ESM, θα λαμβάνει χώρα due diligence και αυστηρή οικονομική αποτίμηση, βασισμένη σε ένα επαρκώς συνετό σενάριο stress test.
Σύμφωνα με την επίσημη ατζέντα του Συμβουλίου, στόχος είναι να ληφθεί απόφαση σε μια γενική προσέγγιση όσον αφορά σχέδιο οδηγίας για τη θέσπιση πλαισίου εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων. Αν υπάρξει συμφωνία θα μπορέσει μετά η Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ να αρχίσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
“Η πρόταση αποσκοπεί στην παροχή εθνικών αρχών με κοινές εξουσίες και μέσα για να προλαμβάνονται τραπεζικές κρίσεις με παράλληλη διατήρηση των βασικών τραπεζικών εργασιών και ελαχιστοποίηση της έκθεσης των φορολογουμένων σε απώλειες”. Η οδηγία αναφέρεται ως ένα πρώτο βήμα και προαναγγέλλονται “περαιτέρω προτάσεις για ένα ενιαίο μηχανισμό επίλυσης, ως ένα βασικό μέρος των “σχεδίων για μια τραπεζική ένωση”.
Η οδηγία θα θεσπίσει μια σειρά μέσων για την αντιμετώπιση των πιθανών τραπεζικών κρίσεων σε τρία στάδια: προπαρασκευαστικά και προληπτικά, έγκαιρη παρέμβαση και “διάσωση”.
Οι αρχές “θα πρέπει να προετοιμάσουν σχέδια εξυγίανσης για κάθε τράπεζα, για τον καθορισμό των ενεργειών που θα μπορούσαν να γίνουν” εάν ένα ίδρυμα φτάσει στο σημείο της διάσωσης. Επίσης “οι αρχές θα έχουν την εξουσία να διορίζουν ειδικούς διαχειριστές σε ένα τραπεζικό ίδρυμα, εάν η οικονομική του κατάσταση επιδεινώνεται σημαντικά ή αν υπάρχουν σοβαρές παραβιάσεις του νόμου”.
Τα κύρια μέτρα εξυγίανσης θα περιλαμβάνουν:
– Η πώληση (μέρος) των εργασιών.
– Δημιουργία μίας τράπεζας γέφυρας (ή προσωρινή μεταφορά των καλών στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών σε μια δημόσια ελεγχόμενη οικονομική οντότητα).
– Διαχωρισμός περιουσιακών στοιχείων (η μεταβίβαση των απομειωμένων περιουσιακών στοιχείων σε έναν οργανισμό διαχείρισής τους.
– Bail-in με διαβάθμιση μέτρων (θα υποστούν τις ζημίες κατά προτεραιότητα μέτοχοι και μη ασφαλισμένοι πιστωτές).
Το Bail-in, δηλαδή η μεταφορά του “βάρους” διάσωσης στην ίδια την τράπεζα με “κούρεμα” της αξίας των μετοχών και των καταθέσεων σύμφωνα με μια συμβιβαστική πρόταση που πρότεινε η Προεδρία, θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τα εξής: οι επιλέξιμες καταθέσεις από φυσικά πρόσωπα και πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα έχουν προτεραιότητα έναντι των απαιτήσεων των απλών ακάλυπτων πιστωτών και των καταθετών από τις μεγάλες εταιρείες. Στο υψηλότερο σημείο της κατάταξης (αλλά όχι στο απυρόβλητο) θα βρίσκονται οι καλυπτόμενες καταθέσεις (καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ).
