Στο έργο του «The Varieties of Religious Experience» ο William James περιγράφει δύο βασικούς τύπους προσωπικότητας, όσους «γεννήθηκαν μια φορά» (once-born) και όσους «ξαναγεννήθηκαν» (twice-born). Οι άνθρωποι της πρώτης περίπτωσης είναι εκείνοι για τους οποίους οι προσαρμογές στις διάφορες περιστάσεις της ζωής ήταν ομαλές και των οποίων η ζωή κύλησε λίγο πολύ ήρεμα από τη στιγμή που γεννήθηκαν. Από την άλλη πλευρά, για όσους «ξαναγεννήθηκαν» τα πράγματα δεν ήταν εύκολα. Η ζωή τους σημαδεύτηκε από μια συνεχή πάλη για να αποκτήσουν κάποια συναίσθηση ομαλότητας.
Αντίθετα με τους πρώτους, δεν μπορούν να θεωρήσουν τίποτα σαν δεδομένο. Σύμφωνα με τον James οι προσωπικότητες αυτές έχουν εξίσου διαφορετικές κοσμοθεωρίες. Για τον πρώτο τύπο, η συναίσθηση του εγώ, ως οδηγός συμπεριφοράς και στάσης, προκύπτει από ένα αίσθημα άνεσης και εναρμόνισης με το περιβάλλον του. Για κάποιον που «ξαναγεννήθηκε», η συναίσθηση του εγώ προέρχεται από ένα αίσθημα βαθιάς ιδιαιτερότητας. Η αίσθηση αυτή, είτε ότι κάποιος ανήκει κάπου είτε ότι αποτελεί κάτι ξεχωριστό έχει άμεση συνέπεια στη σταδιοδρομία του. Οι μάνατζερ βλέπουν τους εαυτούς τους σαν συνεχιστές και ρυθμιστές μιας υπάρχουσας τάξης πραγμάτων με την οποία ταυτίζονται προσωπικά και από την οποία επωφελούνται. Η συνέχιση και η ενίσχυση των υφισταμένων θεσμών ενισχύει το συναίσθημα αυτοεκτίμησης ενός μάνατζερ: παίζει ένα ρόλο που εναρμονίζεται με τα ιδανικά του καθήκοντος και της υπευθυνότητας. Αυτό το είδος εναρμόνισης είχε υπόψη του ο William James – αυτή τη συναίσθηση ομαλής κίνησης προς και από τον εξωτερικό κόσμο – όταν έδινε τον ορισμό της προσωπικότητας που «γεννήθηκε μια φορά». Αν κάποιος αισθάνεται τον εαυτό του ότι αποτελεί μέρος των θεσμών, συμβάλλοντας για την καλή λειτουργία τους, τότε αυτός εκπληρώνει κάποιο σκοπό στη ζωή του και αισθάνεται ικανοποιημένος γιατί ανταποκρίνεται στα ιδανικά που πιστεύει. Η ικανοποίηση αυτή υπερισχύει των υλικών κερδών και εκπληρώνει την πιο θεμελιώδη επιθυμία για προσωπική ολοκλήρωση, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της ταύτισης με τους υφιστάμενους θεσμούς. Οι ηγέτες από την άλλη, είναι συνήθως προσωπικότητες που έχουν «ξαναγεννηθεί», άνθρωποι που αισθάνονται ότι ξεχωρίζουν από το περιβάλλον τους, περιλαμβανομένων και των άλλων ανθρώπων. Μπορεί να εργάζονται σε επιχειρήσεις, αλλά ποτέ δεν ανήκουν σ’ αυτές. Η συναίσθηση του εαυτού τους δεν εξαρτάται από το αν ανήκουν κάπου, αν παίζουν κάποιο ρόλο ή από άλλους κοινωνικούς δείκτες ταυτότητας. Αντίθετα, ο αντικειμενικός στόχος παραμένει ο ίδιος: η βαθιά αλλαγή των ανθρώπινων, οικονομικών και πολιτικών σχέσεων.
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο “Ασφαλιστικό Μάρκετινγκ”, τεύχος 12, Σεπτέμβριος 2012, που κυκλοφορεί. Γίνετε συνδρομητής στο www.asfalistikomarketing.gr και αποκτήστε πρόσβαση σε όλα τα άρθρα όλων των τευχών. Πληροφορίες: 210 9578130-132.
