Αν έπρεπε να εστιάσουμε σε ένα τομέα για το 2014, με την ελπίδα να τεθούν οι βάσεις για να ξεφύγουμε επιτέλους από το στοιχειωμένο 2% του ΑΕΠ, τότε αυτός θα έπρεπε να ήταν ο τομέας της Επιμόρφωσης. Μιας Επιμόρφωσης με σχεδιασμό, συνέχεια, συνέπεια, μακριά από μικροεταιρικά συμφέροντα, αλλά και με μετρήσιμα αποτελέσματα. Όχι μιας ευκαιριακής ή αποσπασματικής Επιμόρφωσης, που θα λειτουργούσε ως άλλοθι και δικαιολογία, ως υποχρέωση και τυπική διαδικασία. Μιας Επιμόρφωσης, όχι με Ένα αλλά με Τέσσερα Έψιλον, ενός κράματος Ενημέρωσης, Εκπαίδευσης, Επιμόρφωσης, Επαγγελματισμού.
Μιας Επιμόρφωσης προς ποιους και γιατί; Η απάντηση, σκληρή και απόλυτη: προς όλους, γιατί όλοι έχουμε την άμεση ανάγκη της. Θεωρούμε ότι οι εργαζόμενοι στις ασφαλιστικές εταιρείες είναι επαρκώς ενημερωμένοι και εκπαιδευμένοι; Θεωρούμε ότι τα μεσαία ή και ανώτερα στελέχη της αγοράς διακρίνονται για τις γενικότερες γνώσεις τους επί της ασφαλιστικής επιστήμης, πέραν του συγκεκριμένου αντικειμένου της καθημερινής τους ασχολίας; Θεωρούμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των διαμεσολαβούντων προσώπων κατέχουν τις γνώσεις, τις πρακτικές και τις μεθοδολογίες του επαγγέλματός τους; Και τέλος, θεωρούμε ότι ο καταναλωτής σε αυτή τη χώρα γνωρίζει τι σημαίνει ασφάλιση, ότι είναι ενημερωμένος και εκπαιδευμένος στην αντιμετώπιση των αιφνίδιων και δυσάρεστων καταστάσεων;
Ας μην γελιόμαστε, υπάρχει σημαντικό έλλειμμα γνώσης και αντίληψης στην ζωτική αλυσίδα Πελάτης-Διαμεσολαβητής-Εταιρεία, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά (αν όχι το σύνολο) της ασφαλιστικής αγοράς. Και πάνω σε αυτό το έλλειμμα στηρίζονται οι κάθε μορφής παρείσακτοι ή καιροσκόποι, του κάθε επιμέρους χώρου. Γιατί συμφέρον των υγιώς λειτουργούντων είναι η συνεχής ανύψωση της επαγγελματικής και γνωστικής υπόστασης όλων των εμπλεκομένων και συμφέρον των υπολοίπων η στασιμότητα, το τέλμα, η τυπική διαδικασία.
Ποιοί θα εκπαιδεύσουν ποιούς; Δόξα τω Θεώ, υπάρχει πληθώρα δυνατοτήτων. Το ΕΙΑΣ εκπροσωπεί θεσμικά και ουσιαστικά τα δύο τρίτα της… αλυσίδας, Εταιρείες και Διαμεσολαβητές. Το ΕΕΑ (και φυσικά όλα τα Επιμελητήρια της χώρας) εκπροσωπούν Διαμεσολαβητές και Επαγγελματίες-Καταναλωτές. Παράλληλα, δοκιμασμένοι στο χρόνο ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί φορείς και αξιόλογοι μεμονωμένοι εισηγητές συμπληρώνουν το παζλ. Το θέμα δεν είναι μόνο οι φορείς που θα αναλάβουν το μακροχρόνιο αυτό ποιοτικό εγχείρημα, αλλά το αντικείμενο του εγχειρήματος, οι αποδέκτες του και ο επιδιωκόμενος σκοπός.
Θα σταθούμε ιδιαίτερα στον ρόλο που τα κατά τόπους Επιμελητήρια μπορούν να διαδραματίσουν στην προσέγγιση των επαγγελματικών τάξεων που εκπροσωπούν και στην μετάδοση προς αυτούς της αξίας της ασφάλισης, ως απαραίτητης προϋπόθεσης άσκησης οποιουδήποτε επαγγέλματος, οποιασδήποτε επιχειρηματικότητας, αλλά και ως οικογενειακού αγαθού. Κατά την άποψή μας, το κύριο πρόβλημα που πρέπει να γίνει απολύτως κατανοητό από όλους είναι ότι η ασφαλιστική μας αγορά πάσχει από έλλειψη ζήτησης! Οι καταναλωτές, ιδιώτες και επιχειρηματίες, δεν δημιουργούν ζήτηση γιατί δεν πιστεύουν στον θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης. Ασφαλίζονται όπου υποχρεούνται και για τα υπόλοιπα, το… αποφεύγουν. Οι λόγοι είναι πολλοί, τους γνωρίζουμε όλοι, αλλά σήμερα, αρχή του νέου έτους, σημασία έχει να στοχεύσουμε στην ανατροπή της βαθειά ριζωμένης αυτής αντίληψης και όχι στην ομφαλοσκόπηση των αιτιών. Είναι λάθος να περιμένει η αγορά την πλήρη κατάρρευση του κοινωνικού κράτους, ώστε να πέσει ως ώριμο φρούτο στην αγκαλιά της ο πολίτης αυτής της χώρας. Το σημαντικό θα ήταν να πεισθεί ο πολίτης για το αγαθό της ασφάλισης και συνειδητά να επιλέξει για τον ίδιο, την οικογένειά του και την επιχείρησή του τα ασφαλιστικά προγράμματα.
Δυστυχώς, από την Πολιτεία δεν έχει τίποτα να περιμένει η ασφαλιστική αγορά. Όχι τώρα λόγω συνθηκών και οικονομικών προβλημάτων, την είδαμε και την ζήσαμε την Πολιτεία και στα… καλά της! Από την Εποπτική Αρχή επίσης δεν αναμένουμε πρωτοβουλίες ως προς το πραγματικό πρόβλημα της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, την χαμηλή ασφαλιστική συνείδηση και την απαξίωση του θεσμού στα μάτια της κοινωνίας. Η Εποπτική Αρχή θα συνεχίσει να θέτει πλαίσια, να επιβάλει διαδικασίες (άλλοτε σωστές και εφαρμόσιμες και άλλοτε παράλογες και ανεφάρμοστες) και θα συνεχίσει να πιστοποιεί διαμεσολαβητές, ώστε να ασκήσουν το επάγγελμά τους. Αλήθεια, πότε θα αρχίσει και η υποχρεωτική επανεκπαίδευση των χιλιάδων παλαιών διαμεσολαβητών κάθε κατηγορίας, η οποία έχει θεσμοθετηθεί εδώ και πέντε χρόνια, αλλά δεν έχει υλοποιηθεί; Τι είναι πιο σημαντικό άραγε, να προωθούν οι διαμεσολαβητές τα ενημερωτικά έντυπα των ασφαλιστικών εταιρειών προς τους καταναλωτές, να λαμβάνουν υπογραφή ότι τους τα παραδώσανε και να τηρούν τα σχετικά αρχεία (όσα δηλαδή προβλέπει η πράξη 31) ή να επανεκπαιδευτούν οι χιλιάδες διαμεσολαβητές που ενώ ουδέποτε έχουν δώσει εξετάσεις ασκούν μέχρι σήμερα νομίμως το επάγγελμά τους;
Το διαχρονικό πρόβλημα της αγοράς μας είναι η έλλειψη παιδείας περί του αγαθού της ασφάλισης. Ίσως να είναι πιο σημαντικό να κερδηθεί μια ώρα διδασκαλίας στο δημοτικό και το γυμνάσιο για το θέμα αυτό, παρά να παρακολουθούμε στα ΜΜΕ τις εκπτωτικές διαφημίσεις των ασφαλιστικών προγραμμάτων. Σε μια εποχή που, είτε ειλικρινώς είτε με περισσή υποκρισία, όλοι μιλάνε για το «εμείς» που πρέπει να αντικαταστήσει το «εγώ», σε μια εποχή που όλοι μιλάνε για συλλογικότητα και υγιείς συνεταιριστικές κινήσεις, σε μια εποχή που αναπτύσσεται η λεγόμενη «κοινωνική επιχειρηματικότητα», ας μεταδώσει κάποιος στην κοινωνία το εξής απλό μήνυμα:
Η ασφαλιστική αγορά στο σύνολό της, ως θεσμός, είναι ο απόλυτος συνεταιρισμός ανθρώπων, χωρίς φυλετικούς, οικονομικούς, επαγγελματικούς και κοινωνικούς διαχωρισμούς, με τρόπο ώστε οι πολλοί (τα εκατομμύρια των ασφαλισμένων) να βοηθάνε τους λίγους (τους ζημιωθέντες) στους οποίους συνέβη ένα δυσάρεστο και απρόοπτο γεγονός. Τόσο απλά. Αν υπήρξαν στρεβλώσεις στο παρελθόν ή αν υφίστανται και σήμερα, δεν φταίει ο θεσμός, αλλά οι διαχειριστές του.
Φυσικά και δεν είναι όλα ρόδινα, φυσικά και η εφαρμογή του θεσμού βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια που αποζητούν το κέρδος, φυσικά και υπάρχουν προϋποθέσεις ασφάλισης και αποζημίωσης. Από που πρέπει όμως να ξεκινήσουμε; Από τις τεράστιες δυνατότητες αυτού του ιδιότυπου κοινωνικού «συνεταιρισμού» ή από τις εξαιρέσεις του και τις αποκλίσεις του;
Το 2014 ξεκινά με μια ευτυχή συγκυρία. Επικεφαλής της ΕΑΕΕ είναι ο κ. Σαρρηγεωργίου, άψογος τεχνοκράτης αλλά και υποστηρικτής των εναλλακτικών μορφών «εκπαίδευσης» που εφαρμόζει και στις εταιρείες που διοικεί. Επικεφαλής της ΕΑΔΕ ο κ. Ραφαηλίδης, ασφαλιστής τρίτης γενιάς και απόλυτος γνώστης του θεσμού της ασφάλισης, αλλά και των καθημερινών προβλημάτων δυσπιστίας που αντιμετωπίζουν οι διαμεσολαβητές. Επικεφαλής του ΕΕΑ ο κ. Χατζηθεοδοσίου, επιτυχημένος διαμεσολαβητής ο ίδιος, αλλά και θιασώτης της συμπληρωματικής εκπαίδευσης των διαμεσολαβητών σε ευρύτερα αντικείμενα γνώσης, πρόγραμμα που ήδη υλοποίησε τον περασμένο χρόνο στο Επιμελητήριο. Και τέλος, επικεφαλής στο ΕΙΑΣ είναι ο καθηγητής πανεπιστημίου κ. Νεκτάριος, άνθρωπος της ασφαλιστικής μας αγοράς και όχι απλός θεωρητικός ακαδημαϊκός, που γνωρίζει τον θεσμό όσοι λίγοι. Παράλληλα, στη θέση του Γενικού Διευθυντή του ΕΙΑΣ βρίσκεται ο κ. Παπακωνσταντίνου, ένθερμος «εκπαιδευτής» με όλη τη σημασία της έννοιας και με μακροχρόνια επιτυχή θητεία σε πολλούς επιστημονικούς και διοικητικούς τομείς της αγοράς μας.
Αν αυτή η «ομάδα» δεν είναι η πλέον κατάλληλη να θεμελιώσει ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα ανατροπής της λαθεμένης εικόνας που έχει η ασφαλιστική αγορά στη κοινωνία, ένα πρόγραμμα ΠΡΟΣ ΚΑΘΕ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ, με τα ΤΕΣΣΕΡΑ ΕΨΙΛΟΝ που θεωρούμε αναγκαία (Ενημέρωση, Εκπαίδευση, Επιμόρφωση, Επαγγελματισμό), τότε ποια είναι; Αν θέλουμε η επόμενη γενιά των Ασφαλιστών (Εταιρειών) και των «Ασφαλιστών» (Διαμεσολαβητών) να λειτουργούν σε μια άλλη Αγορά (Καταναλωτών), τότε το εναρκτήριο λάκτισμα πρέπει να δοθεί το συντομότερο δυνατόν. Εμείς τουλάχιστον, θα είμαστε συμπαραστάτες και συμμέτοχοι!
