.gif?rand=5033)
Η τεράστια αύξηση της παχυσαρκίας ειδικά στις μικρές ηλικίες, αλλά και στους ενήλικους αποτελεί μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας και καταδεικνύει την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί η μάστιγα από νωρίς, γιατί αν τα κιλά παραμείνουν, τότε επιταχύνεται η έλευση των χρόνιων εκφυλιστικών νοσημάτων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, οι καρδιοπάθειες και αρκετοί καρκίνοι.
της Αλεξίας Σβώλου
Περισσότερα από 1 δισεκατομμύρια άτομα είναι παχύσαρκα διεθνώς, σύμφωνα με νέα ανησυχητική μελέτη, που δημοσίευσε το έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «The Lancet». Παγκοσμίως η παχυσαρκία εξελίσσεται στη νέα πανδημία, με τα ποσοστά των παχύσαρκων ατόμων να έχουν διπλασιαστεί από το 1990 και να έχουν 4πλασιαστεί μεταξύ των παιδιών, των εφήβων και των νέων (5 έως 19 ετών). Τα άκρως ανησυχητικά ευρήματα δείχνουν επίσης ότι το 43% των ενηλίκων ήταν υπέρβαροι το 2022, ενώ παχύσαρκοι ήταν ένας στους επτά.
Η έρευνα του «Lancet» φωτίζει και την άλλη πλευρά του νομίσματος, τον υποσιτισμό, που παρότι τα ποσοστά του έχουν μειωθεί, εξακολουθεί να αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας στην Νοτιοανατολική Ασία και στην Υποσαχάρια Αφρική. Τα κράτη που συνδυάζουν δύο εντελώς αντιφατικά ευρήματα στον πληθυσμό τους, δηλαδή τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας αλλά και ελλιπούς σωματικού βάρους, λόγω υποσιτισμού είναι πρωτίστως τα νησιά της Καραϊβικής.
Οι δύο όψεις του νομίσματος
Η κακή διατροφή περιλαμβάνει τον υποσιτισμό, το ελλιπές σωματικό βάρος, την υπερβαρότητα και την παχυσαρκία. Ο υποσιτισμός είναι υπεύθυνος για το 50% των θανάτων στα παιδιά ηλικίας έως 5 ετών διεθνώς και η κακή διατροφή σε κάθε της πτυχή μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση των λεγόμενων νοσημάτων φθοράς όπως είναι ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η υπέρταση καθώς και ορισμένοι καρκίνοι όπως του παχέος εντέρου του προστάτη, του μαστού, των ωοθηκών και του ενδομητρίου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμμετείχε στην ανάλυση των στοιχείων της έρευνας του «Lancet» και τα δεδομένα έχουν περιληφθεί στο Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Υγείας. Σύμφωνα με αυτά, σχεδόν 1 στους 7-8 ανθρώπους σήμερα ζουν με παχυσαρκία και οι ιατρικές συνέπειες της παχυσαρκίας θα κοστίζουν πάνω από 4,3 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2035. Παράλληλα, η παιδική παχυσαρκία αναμένεται να αυξηθεί κατά 100% από το 2020 έως το 2035, επηρεάζοντας 400 εκατομμύρια ανήλικους. Το ποσοστό αυτό είναι τρομακτικό, καθώς αντιστοιχεί σε 1 στα 5 παιδιά. Συνολικά στον γενικό πληθυσμό εκτιμάται ότι ένας στους 4 ανθρώπους θα είναι παχύσαρκος το 2035
Τα νέα δεδομένα υπογραμμίζουν την ανάγκη της πρόληψης και της έγκαιρης αντιμετώπισης της παχυσαρκίας από την παιδική και την εφηβική ηλικία επισημαίνει ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus. Ο έλεγχος της μάστιγας της παχυσαρκίας με την προαγωγή της σωστής διατροφής και της άσκησης περιλαμβάνει υποχρεωτικά και την συμβολή του ιδιωτικού φορέα, καθώς τα προϊόντα της βιομηχανίας τροφίμων έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη Δημόσια Υγεία και στην διατήρηση του επιθυμητού σωματικού βάρους.
Χρόνια νόσος και όχι αισθητικό πρόβλημα
Η παχυσαρκία είναι μια σύνθετη χρόνια ασθένεια. Τα αίτια της είναι κατανοητά όπως και η ανάγκη να αντιμετωπιστεί. Μέχρι σήμερα 31 κράτη λαμβάνουν μέτρα για να αναχαιτίσουν τη νέα αυτή πανδημία που υπονομεύει το μέλλον της νέας γενιάς. Όσο πολύπλοκη είναι η παχυσαρκία, τόσο πολυδιάστατο είναι το πλάνο πρώιμης παρέμβασης για την ανάσχεσή της. Το πλάνο περιλαμβάνει 8 άξονες ξεκινώντας από την έναρξη της ζωής –κυριολεκτικά-με τη προαγωγή του θηλασμού. Τα παιδιά που θηλάζουν έχουν περισσότερες πιθανότητες να διατηρήσουν φυσιολογικό σωματικό βάρος σε σχέση με εκείνα που πίνουν ξένο γάλα.
Στην παιδική ηλικία είναι σημαντικό να υπάρχει συστηματικός έλεγχος αναφορικά με το μάρκετινγκ τροφίμων και χυμών, αναψυκτικών, που απευθύνονται σε παιδιά. Τα ανθυγιεινά τρόφιμα δεν πρέπει να παρουσιάζονται ως ελκυστικές επιλογές στο κοινό των ανηλίκων. Έλεγχοι και κανονισμοί πρέπει να υπάρχουν και για το περιεχόμενο της σχολικής καντίνας, ώστε να μην διατίθενται εκεί τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπη, ζάχαρη κι αλάτι. Τα τρόφιμα πρέπει να έχουν ξεκάθαρες ετικέτες, η υγιεινή διατροφή πρέπει να προάγεται με κάθε τρόπο, να υπάρχουν συγκεκριμένες και επαρκείς ώρες γυμναστικής στα σχολεία, να ελέγχονται τα διατιθέμενα τρόφιμα κοντά σε σχολικές μονάδες και να συμπεριληφθεί η πρόληψη της παχυσαρκίας στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.
Ζήτημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
Όπως επισημαίνει ο Dr Francesco Branca, διευθυντής του Τομέα Διατροφής και Ασφάλειας Τροφίμων του ΠΟΥ, οι χώρες σε παγκόσμιο επίπεδο πρέπει να συμπεριλάβουν στα Εθνικά Συστήματα Υγείας την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, με προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, ισότιμα προσβάσιμα και δωρεάν για όλους. Στις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις των κρατών είναι η έλλειψη στην παραγωγή γεωργικών προϊόντων λόγω της κλιματικής αλλαγής. Το κίνημα «no farmers no food» που εξαπλώνεται δυναμικά στην Ευρώπη, ως αντίδραση των αγροτών στην ακριβή ενέργεια, τις ακριβές πρώτες ύλες και τους δυσβάσταχτους κανόνες που εμπεριέχει η Κοινή Γεωργική Πολιτική για την «πράσινη» μετάβαση στην γεωργία δημιουργεί πολλές ανησυχίες για την επάρκεια των αγροτικών προϊόντων στο μέλλον. Πρόκειται για τρόφιμα όπως τα κηπευτικά που αποτελούν την βάση της διατροφικής πυραμίδας, στην μεσογειακή διατροφή. Χωρίς επάρκεια φρούτων, λαχανικών, σιτηρών και δημητριακών, η υγιεινή διατροφή δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη. Ο Άλμπερτ Άινσταν είχε προβλέψει ότι ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα γινόταν για το πόσιμο, καθαρό νερό. Η κλιματική κρίση επηρεάζει την επάρκεια και την καθαρότητα του υδροφόρου ορίζοντα αλλά ταυτόχρονα επιδρά και στην γεωργία, με την επάρκεια των τροφίμων να μην είναι πια δεδομένη και την επισιτιστική ανασφάλεια να εξαπλώνει ολοένα και περισσότερο το επικίνδυνο δίχτυ της πλήττοντας πρωτίστως παιδιά.
