Η μοναδική στιγμή που βγαίνεις στη σύνταξη…

Του Χαράλαμπου Βλαχούτσικου*

Όταν έχουμε κάποιους ανθρώπους κοντά μας για πολύ καιρό, συνηθίζουμε να παίρνουμε ως δεδομένα όλα όσα μας προσφέρουν και δεν συνειδητοποιούμε τι χάνουμε μέχρι τη στιγμή που φεύγουν.

Θυμάμαι την καταστροφή που έφερε η συνταξιοδότηση του διευθυντή καταστήματος της οικογενειακής μας επιχείρησης στον Πειραιά. Είχε μεγάλη εξοικείωση με καθέναν από τους πελάτες μας σε ολόκληρη την Ελλάδα, ήξερε πολύ καλά τις προτιμήσεις και τις ιδιοτροπίες τους. Αν ήταν τα γενέθλια κάποιου πελάτη μας, έβλεπες το όνομά του πρώτο πρώτο στη λίστα με τα πράγματα που είχε να κάνει μέσα στην ημέρα.

Μπορούσε και συνδύαζε τον σεβασμό και την οικειότητα όταν επικοινωνούσε με πελάτες και ήξερε πως να χρησιμοποιήσει την αίσθηση του χιούμορ. Συχνά έχω την εντύπωση ότι οι πελάτες μας ψώνιζαν από το μαγαζί μας περισσότερο λόγω της ευχαρίστησης που έπαιρναν από την επικοινωνία με τον διευθυντή του καταστήματος και λιγότερο για την ποιότητα και τις τιμές των προϊόντων μας. Ήταν ωραίο να συνεργάζομαι με τον Γεράσιμο Αντζουλάτο.

Καταλάβαμε ότι ο αντικαταστάτης του, αν και ήταν ένας από τους επιτυχημένους και έμπιστους πωλητές μας, δεν θα μπορούσε να καλύψει το κενό που δημιούργησε η απουσία του – ο πωλητής απλά δεν μπορούσε να αποκτήσει τόσο καλούς δεσμούς με τους πελάτες. Έτσι ο πατέρας μου κι εγώ συζητήσαμε πως θα μπορούσαμε να αναβιώσουμε την συναισθηματική προσέγγιση του Γεράσιμου για τη δουλειά.

Η λύση στην οποία καταλήξαμε ήταν να κάνουμε την συνταξιοδότησή του σταδιακή: ο Γεράσιμος θα ξεκινούσε με μία ημέρα απουσίας την εβδομάδα, μετά δύο, μετά τρεις κ.ο.κ. Του άρεσε αυτή η λύση, γιατί κι εκείνος έτρεμε να μην έρθει στη δουλειά όσο τρέμαμε κι εμείς να μην τον έχουμε μαζί μας. Δώσαμε στον Γεράσιμο τον τίτλο του εκπαιδευτή έτσι ώστε να έχει έναν επίσημο μεταβατικό ρόλο και να είναι προσηλωμένος στην εκπαίδευση. Σταδιακά, με το χρόνο, κατάφερε να περάσει την κουλτούρα του στον διάδοχό του.

Η εμπειρία με τον Γεράσιμο έκανε τον πατέρα μου κι εμένα να καταλάβουμε τη σημασία της διατήρησης των ικανοτήτων όσων συνταξιοδοτούνται. Η εταιρεία έπρεπε να διασφαλίσει ότι η αποχώρηση έμπιστων και πεπειραμένων ατόμων δεν θα αφαιρούσε τις πολύτιμες ικανότητες και την τεχνογνωσία τους. Για να αποφύγουμε κάτι τέτοιο, έπρεπε να βάλουμε συνταξιούχους σαν τον Γεράσιμο να ασχοληθούν με την εκπαίδευση των διαδόχων τους και να παρακολουθούν τις επιδόσεις τους. Έτσι δημιουργήσαμε ένα «εργαλείο συνταξιοδότησης» για τους υπαλλήλους που θα έβγαιναν σε σύνταξη, στα πρότυπα της συμφωνίας που είχαμε κάνει με τον Γεράσιμο.

Βέβαια, η «σταδιακή συνταξιοδότηση» μέσω της εκπαίδευσης των αντικαταστατών δεν λειτούργησε με όλους, έτσι ήμασταν ευέλικτοι, προσαρμόζοντας το εργαλείο στις ανάγκες του καθενός. Ορισμένοι, για παράδειγμα, ήθελαν ένα καθαρό διάλειμμα όταν βγήκαν στη σύνταξη. Έτσι, το τμήμα διαχείρισης προσωπικού εξηγούσε τη διαδικασία σταδιακής συνταξιοδότησης σε κάθε υπάλληλο που πλησίαζε στο τέλος της καριέρας του και, όπου χρειαζόταν, εξατομίκευε τη συμφωνία με γνώμονα τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του καθενός. Θυμάμαι να ρωτάω έναν υπάλληλο να γράψει με λεπτομέρειες πως έκανε τη δουλειά του. Σε όλες τις περιπτώσεις, ωστόσο, οι συνταξιούχοι πληρώνονταν για την έξτρα εργασία τους.

Ξεκινήσαμε τη διαδικασία έναν χρόνο πριν από την συνταξιοδότηση κάθε εργαζομένου. Εμπλέξαμε τα άτομα που έβγαιναν στη σύνταξη στην επιλογή των διαδόχων τους και συζητήσαμε μαζί τους τις δεξιότητες που έπρεπε να μεταφέρουν και τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο μπορούσε να γίνει αυτό.

Κατά τη διάρκεια των εκπαιδευτικών περιόδων, ζητούσαμε τακτική αξιολόγηση για την πρόοδο των διαδόχων και κάναμε στους συνταξιούχους υποδείξεις για επιπλέον εκπαίδευση και ανάπτυξη.

Όταν τελικά έφτανε η ημέρα της συνταξιοδότησης του υπαλλήλου, κάναμε μία εκδήλωση προς τιμή του, στην οποία του απονείμαμε μία εταιρική διάκριση και μία βεβαίωση αναγνώρισης της συνεισφοράς του. Παροτρύναμε, επίσης, τον εργαζόμενο να πάρει μέρος σε συναθροίσεις του προσωπικού αφού βγει στη σύνταξη. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να νιώσει ότι, άσχετα με το γεγονός ότι η καριέρα του έφτασε στο τέλος της, παραμένει ένα αναπόσπαστο κομμάτι της εταιρείας.

*Πρώην επιχειρηματίας και σύμβουλος, ο Χαράλαμπος Βλαχούτσικος είναι επίκουρος καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Ασφαλιστικό Marketing Ιανουαρίου 2016.