.gif?rand=2682)
Ξεφύλλισα, όπως πάντα με ξεχωριστό ενδιαφέρον, το τελευταίο τεύχος του εξαιρετικού περιοδικού του δρόμου “σχεδία” που έχει φέρει στην Ελλάδα ο Χρήστος Αλεφάντης με την ομάδα των συνεργατών του, ως βραχίονα της αξιέπαινης δραστηριότητάς των για την αντιμετώπιση της φτώχειας και την κοινωνική ένταξη των περιθωριοποιημένων ανθρώπων, συναφώς με τους παγκόσμιους Στόχους 1, 2 και 3 (αντιμετώπιση φτώχειας, πείνας και υποστήριξη υγείας) της Ατζέντας του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (UN Sustainable Development Goals).
Tου Γιάννη Ρούντου*
Τα περιοδικά δρόμου είναι ένας διεθνής θεσμός πραγματικής κοινωνικής ώσμωσης για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων. Υπενθυμίζω, σχετικά, και τον Στόχο 10 για λιγότερες ανισότητες, καθώς και τα πολυζητούμενα κριτήρια ESG (Environmental – Social – Governance) που ο Στόχοι αυτοί αγγίζουν, τόσο στο [S]-Social όσο και στο [G]-Governance.
Στο τεύχος, έμεινα στο άρθρο για την Κοινωνία – “Λαϊκισμός και Κολωνάκι”, που αναδεικνύει την επιλεκτική εργαλειοποίηση του κοινωνικού σώματος για τη μόχλευση του [G], όταν η Διακυβέρνηση -και κάθε διακυβερνητική φιλοδοξία- επιζητεί με ιδιοτέλεια τη χειραγώγηση των πολιτών.
Αισθάνθηκα, οφείλω να πω, την απόσταση κάθε επιπόλαιας αναφοράς στην έννοια “λαός” από τα πραγματικά χαρακτηριστικά που αφορούν σε αυτήν την έννοια, στην εποχή μας, με εύλογα τα ερωτήματα:
Ποιά είναι η σχέση της έννοιας “λαός” με τη “μαζικότητα” της έκφρασης (από την παθητικότητα και αδιαφορία μέχρι την αγανάκτηση – “λαϊκές μάζες” ο προσφιλής στα πολιτικά πρόσωπα χαρακτηρισμός αναφοράς, με μια εκπτωτική περιφρόνηση στις μοναδικές προσωπικότητες της κοινωνίας των πολιτών);
Ποιός είναι ο βαθμός της “λαϊκής” συνοχής σε μια κοινωνική σύνθεση πολλαπλών και ετερόκλητων μειονοτήτων, σε μια πληθυσμιακή κουρελού παγκοσμιοποιημένων και “ατυχών” ή “μοιραίων” συμπτώσεων συνύπαρξης, ιδιαίτερα στις χαοτικές και αποπροσωποποιημένες κοσμοπόλεις; Υπάρχει αυτή η συνοχή – τα στοιχεία συνεκτικότητας που θα μπορούσαν να δίνουν ομοιογενή σάρκα πεποιθήσεων, βιωμάτων, αναγκών, προσδοκιών και συμπεριφοράς στην έννοια “λαός”, ώστε αυτή η έννοια να είναι ισχυρή;
Πόσο σχετική μπορεί να γίνεται η έννοια της φτώχειας ή να ορίζεται με διαφορετικές παραμέτρους, όταν η ένδεια -ως πραγματικότητα υλική και ψυχοσυναισθηματική- μπορεί να αμβλύνεται μέσα στην ομοιογένεια, χωρίς το αγκάθι του συγκριτικού μεγέθους ακριβώς δίπλα σου (αυτό, δηλαδή, που παλαιότερες γενιές ζήσαμε στα παιδικά μας χρόνια, όταν δεν ζήλευε καμμιά οικογένεια τις άλλες της γειτονιάς, γιατί όλες ήμασταν στην ίδια κατάσταση μιας ήρεμης απαντοχής μέσα σε τεράστιες ελλείψεις); Ή, αντιθέτως, όταν η έννοια της φτώχειας οξύνεται μέσα σε μια ανελέητη, διαρκή σύγκριση και παράθεση σκληρών και τραυματικών αντιθέσεων, αποστάσεων και ανισοτήτων που εξουθενώνουν;
Τί μπορεί να σημαίνει η έννοια “λαός” σήμερα για τον κοινωνικό, τον πνευματικό, τον αστικό, τον περιβαλλοντικό, τον οικονομικό και διακυβερνητικό πολιτισμό μας; Ή μήπως ως πολιτισμός νοείται κάτι άλλο έξω από την κοινωνική ζωή που ορίζουν αυτοί οι τομείς;
Ερωτήματα, που τα συμπυκνώνω στις δύο εκκωφαντικά “ήσυχες” φωτογραφίες του κειμένου: αυτή του εξωφύλλου της “σχεδίας”, η οποία αντανακλά το ονειρικά ευκταίο και αυτή της απελπισίας που είχα περπατώντας πριν λίγες ημέρες στον πιο κεντρικό δρόμο της Αθήνας, την οδό Πανεπιστημίου του αστικού πολιτισμού μας; (υπενθυμίζω εδώ και τον Στόχο για Βιώσιμες Πόλεις και Κοινότητες – SDG11).
Σε ύπτια θέση σχεδίας και στις δύο φωτογραφίες ο άνθρωπος, είτε ονειρεύεται μέσα στο σκηνικό ανοιξιάτικης ευφορίας και ευημερίας (για κάποια φωτοτράπεζα έστω) είτε σιωπά με το άδειο βλέμμα στο πουθενά, ξαπλωμένος στο πεζοδρόμιο.
Το κοινωνικό θέμα περί “λαού”, “λαϊκής συνοχής”, “λαϊκότητας” και “λαϊκισμού” είναι ατελεύτητο (πρόσω ηρέμα εύχομαι στους ανθρώπους του κοινωνικού μη κερδοσκοπικού οργανισμού φιλαλληλίας της “σχεδίας”, προς την αναζήτηση κάποιας ασφαλέστερης στεριάς).
————————
(*) Ο Γιάννης Ρούντος διετέλεσε στέλεχος επί 40ετία στην επιχειρηματική κοινότητα σε θέσεις διευθυντικής ευθύνης, με αξιοσημείωτο δημιουργικό έργο στην Επικοινωνία και διοικητικό έργο στους τομείς για τις Εταιρικές Υποθέσεις & Σχέσεις, τη Δημόσια Εικόνα και την Εταιρική Ευθύνη & Βιώσιμη Ανάπτυξη (1994-2021 Interamerican). Μετά την ολοκλήρωση της επαγγελματικής διαδρομής του, δραστηριοποιείται σε θέματα για τον Πολιτισμό και τη Βιωσιμότητα ως σύμβουλος και πρεσβευτής καλών ιδεών και πράξεων.
