Η πρωτοφανής σε έκταση σεζόν πυρκαγιών του 2023 στον Καναδά οδήγησε σε ραγδαία αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης – τόσο εντός χώρας όσο και στις ΗΠΑ –, ακυρώνοντας σημαντικά πρόσφατα βήματα βελτίωσης της ποιότητας του αέρα. Παγκοσμίως, η ατμοσφαιρική ρύπανση το 2023 ήταν σχεδόν πενταπλάσια των επιπέδων που προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Η μόλυνση με σωματίδια (particulate pollution) αποτελεί τη μεγαλύτερη εξωτερική απειλή για το μέσο προσδόκιμο ζωής, συγκρίσιμη με το κάπνισμα. Αν τα επίπεδα συμμορφώνονταν με τις κατευθυντήριες οδηγίες, θα μπορούσε να προστεθεί περίπου 1.9 χρόνια ζωής ανά άτομο.
Οι πυρκαγιές κατέκαψαν 42 εκατομμύρια στρέμματα δασικής έκτασης, συμβάλλοντας σε επιπέδα ρύπανσης που δεν έχουν παρατηρηθεί από το 1998 στον Καναδά και από το 2011 στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τους ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου, οι οποίοι πραγματοποίησαν την ανάλυση μέσω του δείκτη Air Quality Life Index (AQLI).
Πάνω από το 50% των Καναδών αναπνέουν αέρα που υπερβαίνει τα εθνικά πρότυπα καθαρού αέρα — ποσοστό πολύ αυξημένο σε σύγκριση με κάτω του 5% τα πέντε προηγούμενα χρόνια. Το 2025 κατατάσσεται ως η δεύτερη χειρότερη χρονιά σε πυρκαγιές μετά το 2023. Επιπλέον, οι πυρκαγιές επιδεινώνουν την ποιότητα του αέρα και στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Παγκοσμίως, η ρύπανση λόγω λεπτών σωματιδίων—που προέρχονται από μέσα μεταφοράς, σταθμούς παραγωγής ενέργειας και τη βιομηχανία—αυξήθηκε ελαφρώς το 2023. Οι ερευνητές αναφέρουν αυξανόμενα στοιχεία πως τα ορυκτά καύσιμα αναιρούν την προσπάθεια βελτίωσης του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος, είτε μέσω της πρόκλησης πυρκαγιών, είτε ως άμεση πηγή ρύπανσης όταν καίγονται.
Η ρύπανση του αέρα μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για άτομα με αναπνευστικά προβλήματα όπως άσθμα και να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών παθήσεων όπως καρκίνου του πνεύμονα ή καρδιοπάθειας.
«Τώρα ζούμε με συγκεντρώσεις ρύπων που είναι ο επικίνδυνος φάντασμα των ορυκτών καυσίμων που κάηκαν από την Βιομηχανική Επανάσταση», δήλωσε ο Μάικλ Γκρινστόουν, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και συνδημιουργός του AQLI.«Ακόμη και χώρες που αφιέρωσαν δεκαετίες στο να καθαρίσουν τον αέρα τους, δεν μπορούν να ξεφύγουν από αυτά τα φαντάσματα και τις βραχύτερες — και πιο ανθυγιεινές — ζωές που φέρνουν».
Η περιοχή της Νότιας Ασίας (Ινδία, Πακιστάν κ.ά.) παραμένει η πλέον ρυπασμένη στον κόσμο, όπου η μόλυνση μειώνει το προσδόκιμο ζωής κατά μέσο όρο κατά 3 χρόνια, φτάνοντας έως και 8 χρόνια στις πλέον ρυπασμένες ζώνες. Στη Λατινική Αμερική, ο κίνδυνος από τη σωματιδιακή ρύπανση είναι μεγαλύτερος από αυτόν της αυτοκτονίας ή της βίας. Σε περιοχές της Αφρικής, όπως το Καμερούν και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει μεγαλύτερη επίδραση στο προσδόκιμο ζωής από γνωστούς δολοφόνους όπως HIV/AIDS, ελονοσία ή ακατάλληλο πόσιμο νερό.
Πηγή: Bloomberg
