Απόσπασμα από το βιβλίο του Gustav Le Bon «Η ψυχολογία των Μαζών». Οι ιδέες του Le Bon είχαν τεράστια απήχηση παγκοσμίως τόσο στο επιστημονικό όσο και στο ευρύ κοινό. Παρότι έζησε και έγραψε στα μέσα του 19ου αιώνα οι παρατηρήσεις του για τη συμπεριφορά του πλήθους παραμένουν απόλυτα σχετικές και στις μέρες μας, αποδεικνύοντας την αιωνιότητα της ανθρώπινης φύσης.
Μέσα στις ανθρώπινες μάζες ο καθοδηγητής παίζει σημαντικό ρόλο. Η βούλησή του είναι ο πυρήνας, γύρω από τον οποίο διαμορφώνονται και συνταυτίζονται οι απόψεις. Η μάζα είναι μια αγέλη, που δεν θα μπορούσε να κάνει δίχως αφεντικό. Ο καθοδηγητής συνήθως είναι καθοδηγούμενος, υπνωτισμένος θα έλεγε κανείς, από μια ιδέα της οποίας γίνεται ο απόστολος. Αυτή τον κυριεύει, σε σημείο που όλα εξαφανίζονται εκτός από αυτήν, και που κάθε αντίθετη άποψη του φαίνεται πλάνη και προκατάληψη. Έτσι για παράδειγμα, υπνωτίστηκε και ο Ροβεσπιέρος από τις χιμαιρικές του ιδέες και χρησιμοποίησε τις μεθόδους της Ιερής εξέτασης για να τις διαδώσει.
Οι καθοδηγητές δεν είναι, τις περισσότερες φορές, άνθρωποι της σκέψης αλλά της δράσης. Είναι ελάχιστα οξυδερκείς και δεν θα μπορούσαν να είναι περισσότερο, καθώς η οξυδέρκεια οδηγεί γενικά στην αμφιβολία, στον σκεπτικισμό και στην αδράνεια. Πολύ συχνά οι καθοδηγητές είναι επιτήδειοι ψευδορήτορες, που δεν επιδιώκουν παρά τα προσωπικά τους συμφέροντα, και προσπαθούν να πείσουν κολακεύοντας χαμηλά ένστικτα. Η επιρροή που ασκούν, έτσι, μένει πάντα εφήμερη. Οι μεγάλοι πεπεισμένοι που ξεσηκώνουν την ψυχή των μαζών, οι άνθρωποι κάθε εθνικής ή κοινωνικής Επανάστασης, δεν άσκησαν γοητεία παρά αφού πρώτα οι ίδιοι υποδουλώθηκαν σε μια πεποίθηση. Τότε μπόρεσαν να δημιουργήσουν μέσα στις ψυχές αυτή την τρομερή δύναμη που ονομάζεται πίστη, που κάνει τον άνθρωπο απόλυτο σκλάβο του ονείρου του.
Πίστη είτε θρησκευτική, πολιτική ή κοινωνική. Πίστη σε ένα έργο, σε ένα πρόσωπο, σε μια ιδέα, αυτός είναι κυρίως ο ρόλος των μεγάλων καθοδηγητών. Απ’ όλες τις δυνάμεις που διαθέτει η ανθρωπότητα, η πίστη υπήρξε πάντα μία από τις πιο σημαντικές, και δικαιολογημένα το Ευαγγέλιο της αποδίδει τη δύναμη να σηκώνει τα βουνά. Όταν προικίζεις τον άνθρωπο με μια πίστη, σημαίνει ότι δεκαπλασιάζεις τη δύναμή του. Τα μεγάλα γεγονότα της ιστορίας πραγματώθηκαν συχνά από αφανείς πιστούς, που δεν είχαν με το μέρος τους παρά μόνο την πίστη τους. Δεν είναι με μορφωμένους και φιλοσόφους, ούτε κυρίως με σκεπτικιστές, που ιδρύθηκαν οι θρησκείες που κυβέρνησαν τον κόσμο, και οι απέραντες αυτοκρατορίες, οι εκτεταμένες από το ένα ημισφαίριο στο άλλο.
Οι θρησκείες και οι αυτοκρατορίες, δημιουργήθηκαν από μεγάλους καθοδηγητές. Μέσα σε κάθε κοινωνική σφαίρα, από την πιο υψηλή μέχρι την πιο χαμηλή, από τη στιγμή που ο άνθρωπος δεν είναι πια απομονωμένος, υποκύπτει σύντομα στο νόμο ενός καθοδηγητή. Τα περισσότερα από τα άτομα, μέσα στα λαϊκά στρώματα κυρίως, καθώς δεν έχουν, εκτός από την ειδικότητά τους, καμιά ιδέα σαφή και δικαιολογημένη, είναι ανίκανα να κατευθύνουν τον εαυτό τους. Ο καθοδηγητής τους χρησιμεύει για οδηγός. Δεν είναι η ανάγκη της ελευθερίας, αλλά αυτή της υποτέλειας που εξουσιάζει πάντα την ψυχή των μαζών. Η δίψα τους για υποταγή τους κάνει να υποτάσσονται από ένστικτο σε αυτόν που ανακηρύσσεται αφεντικό τους. Το βιβλίο που θα διηγιόταν τη ζωή των μεγάλων καθοδηγητών θα περιείχε λίγα ονόματα· όμως αυτά τα ονόματα υπήρξαν επικεφαλής των πιο σημαντικών γεγονότων του πολιτισμού και της ιστορίας.
Διαβάστε όλο το άρθρο εδώ.
.gif?rand=618)
