* της Αναστασίας Ψωμιάδη
Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αποτελεί ένα βήμα πέρα και πάνω από τη συμμόρφωση σε νομικές υποχρεώσεις: Είναι μια συνειδητή αυτοδέσμευση για διαρκή αυτοβελτίωση και συνεισφορά και για συνεχώς καλύτερες κοινωνικές επιδόσεις. Δεν είναι θέμα μόνο ηθικής ή ακόμη και Κοινωνικής Υπευθυνότητας, αλλά, πολύ περισσότερο Καλής Επιχειρηματικής Πρακτικής που δημιουργεί Αξία. Αποτελεί ταυτόχρονα επιτακτική ανάγκη και κέρδος το να κατανοούμε καλύτερα εκείνους, οι οποίοι έχουν ιδιαίτερη σημασία για μας και για τους οποίους εμείς έχουμε ιδιαίτερη σημασία, τους εργαζομένους, τους συμμέτοχους, τις τοπικές κοινότητες και την ευρύτερη κοινωνία, και αντίστοιχα εκείνοι να μας κατανοούν καλύτερα.
Μέσα από την ΕΚΕ οι επιχειρήσεις, αλλά και η κοινωνία στο σύνολο μπορεί να εξελίσσεται και να προοδεύει, ενώ ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται ότι ο ρόλος τους δεν είναι απλά και μόνο η βραχυπρόθεσμη μεγιστοποίηση του κέρδους, αλλά η δράση τους μέσα σε ένα υγιές περιβάλλον, προκειμένου να κερδίσουν την εμπιστοσύνη και τη στήριξη του κοινωνικού συνόλου, των μετόχων, των εργαζομένων και των συνεργατών τους. Η ανάγκη για διαφάνεια των δραστηριοτήτων ΕΚΕ στην Ελλάδα, ειδικά σε μια χρονική στιγμή όπου οι καταναλωτές κυριεύονται από απαισιοδοξία και έλλειψη εμπιστοσύνης, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε επιχείρηση που θεωρεί τον εαυτό της κοινωνικά υπεύθυνη. Η συστηματική δημοσίευση εταιρικής υπευθυνότητας συμβάλει ενεργά στην ψυχολογία του καταναλωτή, δημιουργώντας υγιή πρότυπα επιχειρηματικότητας, και προσφέροντας μια αίσθηση ασφάλειας στον καταναλωτή. Συνεπώς, σε καιρό κρίσης και οικονομικής ύφεσης, η ΕΚΕ μπορεί να αποφέρει σε μια επιχείρηση πολλαπλά οφέλη και οικονομικά αποτελέσματα. Στην Ελλάδα, μόνο το 1/3 των εταιρειών Ν100 προχώρησε το 2011 στη δημοσίευση απολογισμών εταιρικής υπευθυνότητας, επίδοση που δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ικανοποιητική. Βέβαια, διαπιστώνουμε την πρόθεση των ελληνικών εταιρειών να ακολουθήσουν υφιστάμενα διεθνή πρότυπα, ελλείψει εθνικών, για τη συνεπή παρουσίαση των στοιχείων τους, πρακτική που επιτρέπει στα ενδιαφερόμενα μέρη την εύκολη σύγκρισή τους με τα στοιχεία που δημοσιοποιούν οι ανταγωνιστές του κλάδου τους.
Σε διεθνές επίπεδο είναι πλέον εμφανής η απαίτηση για τη βελτίωση της ποιότητας των δημοσιευμένων στοιχείων εταιρικής υπευθυνότητας, καθώς και για τον έλεγχό τους από τρίτους φορείς. Η αξιολόγηση των δράσεων ΕΚΕ για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, η οποία στηρίζεται σε εργαλεία κοινωνικής ψυχολογίας, όπως οι κοινωνικές αναπαραστάσεις, αποτελεί μία ολοκληρωμένη πρόταση για τον εμπλουτισμό και την ποιοτική ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων που ενυπάρχουν σε κάθε απολογισμό. Χάρη σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα αξιολόγησης των δράσεων ΕΚΕ που έχει αναπτυχθεί μπορεί να εκτιμηθεί τόσο η σημασία της παρέμβασης που πραγματοποιείται προς την κοινωνική ομάδα – στόχο, όσο και η επίδρασή της στον οργανισμό που την αποφασίζει. Επιπρόσθετα, σημειώνουμε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόσφατα παρουσίασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ένα νέο ορισμό της ΕΚΕ για την ευθύνη που έχουν οι επιχειρήσεις για τον αντίκτυπο των δράσεων τους στην κοινωνία. Σύμφωνα με τη νέα στρατηγική, η μέτρηση των κινδύνων από τη δραστηριότητα των επιχειρήσεων είναι μία από τις κύριες κατευθύνσεις, που επιβάλλεται οι εταιρείες να υιοθετήσουν. Η νέα στρατηγική της ΕΕ περιλαμβάνει τόσο ενέργειες που θα αναλάβει η ίδια όσο και προτροπές προς τις επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα οι στόχοι είναι, μεταξύ άλλων, η διάδοση των πρακτικών ΕΚΕ, η ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις εταιρείες, η βελτίωση των πληροφοριών που παρέχονται μέσα από τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς απολογισμούς και η έμφαση στη σημασία των εθνικών στρατηγικών ΕΚΕ, δημιουργώντας από κοινού με τις χώρες-μέλη έναν αναθεωρημένο μηχανισμό εθνικών στρατηγικών ΕΚΕ.
Η εκπόνηση των απολογισμών Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης είναι το εργαλείο επικοινωνίας με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Ο ετήσιος απολογισμός ουσιαστικά αποτελεί τη λογοδοσία της εταιρείας στην κοινωνία αναφορικά με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει, τα αποτελέσματα των προσπαθειών της, το πλάνο για το μέλλον, τη συνέπεια στη διαδικασία για αυξημένη εταιρική υπευθυνότητα. Αν και οι όροι που περιγράφουν την ενέργεια απολογισμού ΕΚΕ ποικίλουν (Έκθεση Αιεφορίας, Κοινωνικός Απολογισμός, Έκθεση Εταιρικής Υπευθυνότητας κ.ά.) οι λόγοι που καθιστούν τη σύνταξη Κοινωνικών Απολογισμών αναγκαία είναι συγκεκριμένοι: Η ενίσχυση της διαφάνειας αναφορικά με τη λειτουργία της εταιρείας και η ενημέρωση των εμπλεκομένων μερών (stakeholders) – το ευρύ κοινό, οι μέτοχοι, οι εργαζόμενοι, οι πελάτες, οι προμηθευτές. Επειδή η ΕΚΕ είναι ιδέα ελκυστική, και με την έλλειψη εθνικών προτύπων για τη συνεπή παρουσίαση των στοιχείων των δράσεων ΕΚΕ, μπορεί εύκολα να λειτουργήσει ως εργαλείο επίδοξων εκμεταλλευτών. Ένας Απολογισμός, ως έκφραση όχι τόσο προθέσεων όσο δεσμεύσεων και έργων, αποτελεί στοιχείο ευγένειας στην προσέγγιση και ειλικρίνειας στη διαχείριση της ιδέας και εκθέτει επαρκώς την «απολογούμενη» επιχείρηση επί της αρχής της εντιμότητας. Το θέμα των Κοινωνικών Απολογισμών, ως μια από τις σημαντικότερες παραμέτρους της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, συνδέεται άμεσα με την επικοινωνία της, την αποτελεσματικότητα και το εύρος της και σχετίζεται κυρίως με την υπό εξέλιξη φύση της ίδιας της διαδικασίας σύνταξής τους. Το κλειδί για τη μεγιστοποίηση της αξίας και φερεγγυότητας των Κοινωνικών Απολογισμών είναι η απομάκρυνση από τη λογική της ακριβοπληρωμένης έντυπης παρουσίασης και η προσέγγισή του ως επιχειρηματικό εργαλείο που επικοινωνεί στοιχεία που έχουν συνεισφέρει ενεργά, αντικατοπτρίζοντας τις ανάγκες και προσδοκίες του αποδέκτη-αναγνώστη του.
Ο απολογισμός Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης είναι ουσιαστικά η πρακτική μέτρησης, γνωστοποίησης και επεξήγησης της εταιρικής απόδοσης στην κατεύθυνση της διασφάλισης της βιώσιμης ανάπτυξης. Παράλληλα, αποτελεί τον καθρέφτη της εταιρείας στο επιχειρηματικό και κοινωνικό περιβάλλον και είναι σημαντικό να αντικατοπτρίζει με ακρίβεια, πληρότητα και σαφήνεια όλα εκείνα τα στοιχεία που αφορούν στα εμπλεκόμενα μέρη. Εν κατακλείδι, ο ίδιος ο απολογισμός προσδίδει προστιθέμενη αξία μεσο-μακροπρόθεσμα στην εταιρική φήμη.
* Η Δρ. Αναστασία Ψωμιάδη είναι Διευθύνουσα Σύμβουλος, APSON EKE. To παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 7, Μάρτιος 2012, του περιοδικού “Ασφαλιστικό Μάρκετινγκ”.
