.gif?rand=161)
Αν υπήρχε μια λέξη η οποία θα ένωνε όλη τη κοινωνία, ως απαίτηση και ως λειτουργία, ίσως αυτή να ήταν η λέξη ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ. Ποιος μπορεί να επιχειρηματολογήσει κατά της διαφάνειας και ποιος μπορεί να την αρνηθεί; Πολλές άλλες λέξεις και έννοιες, όπως ισονομία, αξιοκρατία, έλεγχος, δικαιοσύνη, κ.λπ. θα λάμβαναν σάρκα και οστά αυτόματα, αν όλα λειτουργούσαν με διαφάνεια. Όχι τυπική και υποκριτική, αλλά ουσιαστική και απόλυτη.
Μπορεί να ισχυριστούν κάποιοι ότι η διαφάνεια έχει ήδη θεσμοθετηθεί (βλ. πρόγραμμα Διαύγεια) ή ότι έχει εκ των πραγμάτων καθιερωθεί, αφού τα μέσα μαζικής δικτύωσης και το διαδίκτυο συνολικά, φέρνουν στο φως της δημοσιότητας τα πάντα και αποκαλύπτουν τα πάντα. Διαφωνώ. Διαφάνεια δεν είναι ούτε η τυπική τήρηση διαδικασιών λόγω υποχρέωσης, ούτε η εκ των υστέρων αποκάλυψη σκανδάλων ή επίμαχων ενεργειών. Διαφάνεια είναι η εκ των προτέρων ύπαρξη ορατών διαδικασιών ώστε να αποτρέπονται τα σκάνδαλα ή να καθίστανται αμέσως αντιληπτές παρεκκλίσεις κάθε μορφής. Φυσικά, αναφερόμαστε σε γεγονότα και πράξεις που σχετίζονται αφενός με την άσκηση της εξουσίας και τη διαχείριση δημόσιου χρήματος και αφετέρου με την ενημέρωση και την προστασία των συμφερόντων των πολιτών και των καταναλωτών και όχι στη ιδιωτική ζωή οποιουδήποτε.
Στην ασφαλιστική μας αγορά βρισκόμαστε στα δύο άκρα! Από τη μια, η Τράπεζα της Ελλάδος με τις Πράξεις 30 και 31 απαιτεί τέτοια διαφάνεια και τέτοιες διαδικασίες για τους Διαμεσολαβητές (αλλά σε πολλές περιπτώσεις και για τις Εταιρείες) που ειλικρινά δεν είναι κατανοητή. Και όχι μόνο αυτό, αλλά υποχρεώνει σε δημιουργία αρχείων που εκ των πραγμάτων δεν είναι εφικτό να τηρούνται. Κρυβόμαστε δηλαδή πίσω από το δάχτυλό μας όταν π.χ. υποχρεώνεται ο Διαμεσολαβητής να: «παραδίδει στον Πελάτη το σχετικό υλικό (σ.σ. ενημερωτικό υλικό που του παρέχουν οι εταιρείες) και λαμβάνει σχετική γραπτή απόδειξη από τον Πελάτη, αντίγραφο της οποίας αποστέλλει ηλεκτρονικά προς την Εταιρεία»! (πράξη 31, άρθρο 5, παρ. 7).
Να σας δώσω παράδειγμα του… άλλου άκρου, της πλήρους αδιαφάνειας δηλαδή, για την οποία η Τράπεζα της Ελλάδος δεν προβλέπει οτιδήποτε; Δεν δημοσιεύονται παραγωγικά στοιχεία της κάθε ασφαλιστικής εταιρείας! Πουθενά! Καμία υποχρέωση, καμία πρόβλεψη, καμία ευαισθησία για την ενημέρωση του καταναλωτή! Υποχρεώνουμε τον διαμεσολαβητή να δίνει τα ενημερωτικά-διαφημιστικά έντυπα μιας ασφαλιστικής εταιρείας στον υποψήφιο πελάτη, αλλά αν ο πελάτης ζητήσει πληροφορίες για την παραγωγή της εταιρείας σε έναν κλάδο και για το μερίδιο αγοράς που κατέχει, δεν μπορούμε να τον πληροφορήσουμε γιατί τα στοιχεία αυτά δεν δημοσιεύονται! Μπορούμε όμως να αναφέρουμε οποιοδήποτε ποσοστό ή ότι είναι μεγάλη εταιρεία ή οτιδήποτε σχετικό, χωρίς να μπορεί να το διασταυρώσει ο Πελάτης!
Γνωρίζω ότι παλαιότερα, πριν αναλάβει την εποπτεία η ΤτΕ τα παραγωγικά στοιχεία δημοσιευότανε (αν θυμάμαι καλά ανά τρίμηνο) στον ιστότοπο της ΕΠΕΙΑ, από τα οποία μπορούσε κάθε ενδιαφερόμενος μελετητής ή καταναλωτής να πληροφορηθεί το «μέγεθος» της κάθε εταιρείας και τα μερίδια αγοράς ανά κλάδο και στο σύνολο. Για άγνωστους λόγους (αν και οι πληροφορίες λένε για απόφαση από την ΔΕΙΑ να μην αναρτώνται τα στοιχεία που στέλνουν οι εταιρείες κατά τη διάρκεια του έτους, πριν αυτά ελεγχθούν και οριστικοποιηθούν από τους ορκωτούς λογιστές) η πληροφόρηση αυτή σταμάτησε. Είναι λογικό;
Η ίδια η αγορά επανειλημμένως έχει τοποθετηθεί περί της νέας αγοράς που διαμορφώνεται, περί των διαφανών διαδικασιών και περί της προστασίας των συμφερόντων των καταναλωτών. Μήπως θα έπρεπε να επανέλθει άμεσα το καθεστώς της δημοσιοποίησης των στοιχείων αυτών από την Εποπτική Αρχή, ακόμα και με ρητή επιφύλαξη περί της ακρίβειάς τους, μέχρι τον έλεγχο από τους ορκωτούς λογιστές; Οι εταιρείες που στέλνουν τα στοιχεία, δεν έχουν ευθύνη; Φυσικά και έχουν. Γιατί λοιπόν να μην δημοσιεύονται; Επιπλέον, αν δεν δημοσιοποιούνται στοιχεία για τις εταιρείες που εποπτεύει η ΔΕΙΑ, πως μπορούμε να αναζητούμε τρόπους και μεθόδους για την δημοσιοποίηση στοιχείων π.χ. των εταιρειών ΕΠΥ;
Η ΤτΕ θα πρέπει να δημοσιεύσει άμεσα τα επίσημα στοιχεία της τριετίας 2010-2012, τα οποία σε κάθε περίπτωση έχουν ελεγχθεί και οριστικοποιηθεί. Θα είναι μια καλή αρχή, ώστε εντός του 2014 να δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία του 2013 κ.ο.κ. Θα είναι ένα βήμα διαφάνειας ώστε, έστω και με καθυστέρηση αρκετών μηνών, να πληροφορείται κάθε χρόνο ο καταναλωτής τα στοιχεία.
