Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι το 2012 θα αποδειχτεί καθοριστικό έτος για την Ευρώπη. Από τη στιγμή που οι κανόνες της ΕΕ γράφτηκαν εκ νέου με τρόπο που να διευκολύνουν τη δημοσιονομική ενοποίηση, οι αγορές θα εξετάσουν τη δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας και των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την καθιέρωση ενός αξιόπιστου χρηματοδοτικού μηχανισμού για την Ευρωζώνη. Εάν οι συνδυασμένες δράσεις επιτύχουν την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών, το 2012 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως σημείο καμπής για το μέλλον της Νομισματικής Ένωσης. Πάντως, δεδομένης της αβεβαιότητας που περιβάλει τους νέους κανόνες του παιχνιδιού, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προετοιμάζουν και εναλλακτικά σενάρια.
Οι προοπτικές ανάπτυξης στις χώρες του Νότου αναμένεται να περιοριστούν εξαιτίας της δημοσιονομικής λιτότητας, της απομόχλευσης στον ιδιωτικό τομέα και της έντονης δομικής ανεργίας. Η Πορτογαλία και η Ελλάδα φαίνεται ότι θα παραμείνουν σε ύφεση μέχρι τα μέσα του 2012 και τις αρχές του 2013. Στην Ιταλία και την Ισπανία η δημοσιονομική προσαρμογή και οι εντεινόμενες πιέσεις στις τράπεζες, θα λειτουργήσουν ως αντιστάθμισμα της -ήδη περιορισμένης- οικονομικής δραστηριότητας.
Το πρόβλημα είναι ότι η λιτότητα θα πρέπει να συνδυάζεται με ένα αξιόπιστο μακροπρόθεσμο πλάνο ανάπτυξης. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, διέρχεται ήδη τον τέταρτο χρόνο βαθειάς ύφεσης και ακόμα και σε περίπτωση που το πρόγραμμα τις ΕΕ και του ΔΝΤ επιτύχει, το χρέος της θα ξεπερνά το 100% του ΑΕΠ το 2020 και θα χρειαστεί οικονομική και τεχνική υποστήριξη στην εφαρμογή των δομικών μεταρρυθμίσεων. Χωρίς θετικές μακροπρόθεσμες προοπτικές, θα είναι δύσκολο για οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση στην Ελλάδα να βασιστεί στην υποστήριξη των ανθρώπων της. Το ίδιο ισχύει για την Ισπανία, όπου το ποσοστό ανεργίας έχει ξεπεράσει το 20% και οι μισοί νέοι της χώρας βρίσκονται εκτός εργασίας.
Ο Πρόεδρος της Deloitte Ελλάδος Νίκος Σοφιανός, σχολιάζει και συμπληρώνει: «Παρόλα τα προβλήματα της χώρας και την άνευ προηγουμένου δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει, η Ελλάδα διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό με αξιόλογες γνώσεις και δεξιότητες ικανό να βγάλει τη χώρα από το αδιέξοδο – με την προϋπόθεση βέβαια ότι η πολιτική ηγεσία θα προχωρήσει με τόλμη στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Σε αυτή την προσπάθεια το πλούσιο ελληνικό κεφάλαιο διανόησης με το αστείρευτο ταλέντο δηλώνει παρών. Ας αξιοποιηθεί κατάλληλα».
• ΗΠΑ: Η οικονομία των ΗΠΑ βρίσκεται σήμερα στην κόψη του ξυραφιού. Η πορεία προς την ανάκαμψη παραμένει δύσβατη, καθώς οι καταναλωτές βρίσκονται σε άσχημη οικονομική κατάσταση, επικρατεί ύφεση στο εξωτερικό που θέτει τις εγχώριες τράπεζες σε κίνδυνο και τα μέτρα λιτότητας επηρεάζουν την ανάπτυξη. Αν και η επίδοση της οικονομίας των ΗΠΑ βελτιώθηκε κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2011, η ταχύτητα αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ παραμένει κάτω από 2% από έτος σε έτος. Η αύξηση της απασχόλησης φτάνει, κατά μέσο όρο, περίπου τις 125.000 θέσεις εργασίας το μήνα, αριθμός μικρότερος από το μισό από αυτό που απαιτείται ώστε να στηριχθεί η ανάκαμψη.
• Κίνα: Η οικονομία της Κίνας επιβραδύνεται και είναι πιθανό να παρουσιαστεί συγκριτικά μέτρια ανάπτυξη το 2012. Η κινέζικη οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο από το υψηλό επίπεδο του χρέους που χρηματοδότησε τις επενδύσεις των τριών τελευταίων χρόνων. Επιπλέον, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι πλησιάζουν. Συγκεκριμένα, τα προβλήματα στην αγορά ακινήτων ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα στις τοπικές κυβερνήσεις και, κατά συνέπεια, στις τράπεζες. Από την άλλη πλευρά, μια χαλαρότερη νομισματική πολιτική και περαιτέρω μέτρα θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση στην κινέζικη οικονομία.
• Ιαπωνία: Ο περιορισμός της βιομηχανικής δραστηριότητας και η μείωση των λιανικών πωλήσεων και των τιμών σηματοδοτούν την πιθανή επιβράδυνση της ιαπωνικής οικονομίας. Βέβαια, οι μαζικές δαπάνες για την ανοικοδόμηση της οικονομίας θα πρέπει να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη το 2012. Πάντως, το υψηλό δημόσιο χρέος, εξακολουθεί να αποτελεί έναν τομέα ζωτικής σημασίας για τη συγκεκριμένη χώρα.
• Ηνωμένο Βασίλειο: Η οικονομική κρίση στην ευρωζώνη μεταβιβάζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω τριών κύριων καναλιών. Πρώτον, η διάθεση των βρετανικών επιχειρήσεων να ρισκάρουν έχει μειωθεί, λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης και της αβεβαιότητας που έχει προκαλέσει η κρίση. Δεύτερον, η στασιμότητα της ανάπτυξης στην ευρωζώνη κατά το 2012 θα πλήξει τη ζήτηση στη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου. Τρίτον, η οικονομική πίεση έχει αποδειχθεί μεταδοτική. Οι οικονομικές αντιξοότητες στην Ευρωζώνη είναι πιθανό να ωθήσουν το Ηνωμένο Βασίλειο σε ήπια ύφεση, αλλά μια πιο επιθετική νομισματική πολιτική μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση ορισμένων από τις αρνητικές της επιπτώσεις.
• Ινδία: Η πολιτική της Κεντρικής Τράπεζας για την ανάπτυξη του εμπορίου και τη μείωση του πληθωρισμού φαίνεται να αποδίδει καρπούς. Ωστόσο, η οικονομία της Ινδίας επιβραδύνεται σημαντικά λόγω των εξωτερικών αντιξοοτήτων. Η Ρουπία υποχώρησε απότομα και η στροφή της κυβέρνησης προς την απελευθέρωση της βιομηχανίας λιανικών προϊόντων εντείνει την αβεβαιότητα.
• Ρωσία: Πολιτικές διαμαρτυρίες, διαρροή κεφαλαίων και μειωμένη εξωτερική ζήτηση οδηγούν σε αβεβαιότητα στη Ρωσία. Το αδύναμο νόμισμα της χώρας, η μικρότερη ευελιξία της νομισματικής πολιτικής και τα εμπόδια στις επενδύσεις συντελούν στη δημιουργία ενός δύσκολου επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
• Βραζιλία: Στη Βραζιλία αναμένεται μικρή ανάπτυξη κατά το επόμενο έτος. Μετά από δραματικές αλλαγές πολιτικής που σημειώθηκαν πέρυσι προκειμένου να αντιμετωπιστεί η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, η αύξηση των εξαγωγών περιορίστηκε, αλλά το χρέος κυμαίνεται σε αξιοπρεπή επίπεδα.
• Καναδάς: Με φόντο την αδύναμη οικονομία των ΗΠΑ, την κρίση χρέους στην ΕΕ και την αισθητή επιβράδυνση στις αναδυόμενες αγορές, ο Καναδάς μπορεί να δοκιμαστεί κατά το 2012. Η αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να επιβραδυνθεί. Επιπλέον, το 2012, η οικονομία του Καναδά αναμένεται να αναπτυχθεί σε μέτριο βαθμό (2%). Από την άλλη πλευρά, η παγκόσμια ζήτηση για πρώτες ύλες θα μπορούσε να ωφελήσει τον τομέα των εξαγωγών και να βοηθήσει την ανάπτυξη.
