Το φαινόμενο δεν είναι σημερινό, δεν οφείλεται στην κρίση και στην ύφεση, μέσα σε αυτό όμως το οικονομικό περιβάλλον αποκτά ιδιαίτερη αξία. Ας ξεκινήσουμε με λίγα απλά ερωτήματα, που βέβαια, όπως θα δούμε στη συνέχεια, καταλήγουν σε ένα. Έχουμε ελεύθερη οικονομία ή όχι; Δραστηριοποιούνται οι δυνάμεις της αγοράς ή όχι; Υπάρχει ελεύθερη επιχειρηματικότητα ή όχι; Υπάρχει ελευθερία οικονομικής διαπραγμάτευσης ή όχι; Υπάρχει ελευθερία επενδύσεων ή όχι; Υπάρχει ελευθερία επιλογής ή όχι;
Αν απαντήσει ο καθένας χωριστά, φυσικά θα συλλέξουμε πολλές και διαφορετικές απαντήσεις, αφού ο καθένας θα εκφράσει την προσωπική του άποψη, το προσωπικό του πιστεύω και μάλιστα οι περισσότεροι, δεν θα απαντήσουν στο τι υπάρχει, αλλά στο τι θα ήθελαν να υπάρχει. Στο πλαίσιο της αστικής δημοκρατίας που ζούμε, υποτίθεται ότι η εκάστοτε εκλεγμένη κυβέρνηση εκφράζει την πλειοψηφία των πολιτών και με τα έργα της και τις αποφάσεις της προσδιορίζει το πλαίσιο εντός του οποίου λειτουργεί η οικονομία, προς τη μία (την καπιταλιστική) ή την άλλη (τη σοσιαλιστική) κατεύθυνση.
Είναι γνωστό επίσης, ότι τις τελευταίες δεκαετίες στη λεγόμενη δυτική Ευρώπη, μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο και μέχρι πρόσφατα, οικοδομήθηκε ένα μικτό οικονομικό-κοινωνικό σύστημα όπου, ναι μεν κυριαρχούσε η ελεύθερη οικονομία, ως σύστημα και ως διαδικασίες, αλλά το κράτος λειτουργούσε ως κυματοθραύστης ακραίων καταστάσεων και ως εγγυητής κοινωνικών παροχών. Σήμερα, το ελληνικό κράτος αποσύρεται με μεγάλη επιμέλεια και με γοργούς ρυθμούς από το κοινωνικό του ρόλο και διακηρύσσει προς κάθε κατεύθυνση μετασχηματισμούς, μεταρρυθμίσεις και απελευθερώσεις, ώστε ελεύθερες πλέον οι δυνάμεις της αγοράς, ελληνικές ή όχι, να προχωρήσουν σε επενδύσεις και να αποκαταστήσουν την χαμένη παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Ως εδώ όλα καλά, ακόμα και αν, ως άτομα δεν συμφωνούμε.
Όμως, δεν είναι έτσι, το κράτος δεν αποσύρεται από τον κοινωνικό του ρόλο, αποσύρεται επιλεκτικά από όπου θέλει και ταυτόχρονα επεμβαίνει αποφασιστικά, όπου επίσης θέλει. Για παράδειγμα, επεμβαίνει το κράτος ορίζοντας ανώτατη τιμή πώλησης ενός εμπορεύματος ευρείας κατανάλωσης που βρίσκεται στο ράφι ενός σούπερ μάρκετ; Από όσο όλοι γνωρίζουμε, όχι και οι τιμές, παρά την ύφεση αναβαίνουν. Τότε, γιατί επεμβαίνει στο ύψος του μισθού που ο ιδιοκτήτης θα καταβάλει στον εργαζόμενο στο ίδιο σούπερ μάρκετ; Οικονομικές πράξεις δεν είναι και οι δύο; Μην ακούσω ότι με τον τρόπο αυτό προστατεύει τον εργαζόμενο από αυθαιρεσίες θέτοντας ελάχιστο επίπεδο μισθού, όταν την ίδια στιγμή, νομοθετεί ότι με νόμο θα ορίζεται ο μισθός αυτός! Που είναι η ελεύθερη οικονομία; Που είναι η ελεύθερη διαπραγμάτευση; Ως εργοδότης, το κράτος προσλάμβανε και τώρα απολύει. Να του αναγνωρίσω το δικαίωμα; Του το αναγνωρίζω. Στον ιδιωτικό τομέα γιατί επεμβαίνει; Ο μόνος του ρόλος θα έπρεπε να ήταν η επέμβαση για προστασία του απλού και αδύναμου πολίτη, εργαζόμενου, άνεργου, συνταξιούχου ή άπορου. Μόνο αυτό δεν κάνει.
Την ίδια ώρα που το κράτος αποκηρύσσει τις κοινωνικές παροχές στον τομέα της υγείας, την ίδια ώρα που επιβαρύνει τον πολίτη με αύξηση της συμμετοχής του και με θέσπιση εισιτηρίου στα δημόσια νοσοκομεία, την ίδια ώρα συνεχίζει να επιβάλλει την υποχρεωτική ασφάλιση του κάθε εργαζόμενου στον κοινωνικό φορέα, του οποίου καθημερινά μειώνει τις παροχές! Αντίστοιχα, την ίδια στιγμή που μειώνει τις συντάξεις, τα εφάπαξ και εξαγγέλλει ότι η μόνη εγγυημένη σύνταξη θα είναι η ελάχιστη εθνική σύνταξη, ασφαλισμένων και μη, την ίδια ώρα οι συνταξιοδοτικές εισφορές παραμένουν υποχρεωτικές και στα ίδια επίπεδα. Επικαλείται το κράτος αναλογιστικές μελέτες για την βιωσιμότητα ή όχι κάποιου ταμείου, αλλά την ίδια στιγμή δεν κάνει αναλογιστική μελέτη για το ποια σύνταξη θα έπρεπε να εγγυηθεί σε έναν εργαζόμενο, σύμφωνα με τις εισφορές που ο ίδιος και ο εργοδότης του καταβάλει. Για να μην υπάρξει κάποια παρανόηση, είμαι υπέρ της υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης, όταν όμως παρέχει ανταποδοτική κοινωνική προστασία. Όταν δεν παρέχει, τότε δεν έχει λόγο ύπαρξης, είναι απάτη.
Σε ένα κράτος που το μόνο που κάνει είναι να επεμβαίνει επικουρώντας ή δημιουργώντας συνεχή άνοδο των τιμών, είτε μέσω έμμεσης φορολογίας, είτε μέσω άμεσων αυξήσεων, είναι τουλάχιστον υποκριτικό να εμφανίζεται ως ρυθμιστής και ως εγγυητής της ελεύθερης αγοράς. Δεν ρυθμίζει, απορρυθμίζει, δεν συντονίζει, αποσυντονίζει. Και είναι βαρετό πλέον να ακούμε ότι «δανειστήκαμε υπέρογκα» και ότι «ζούσαμε πιο πλούσια από ότι έπρεπε». Ποιοι; Εμείς ή οι άλλοι; Ή εμείς είμαστε οι άλλοι; Εμείς παραγγέλναμε τα εξοπλιστικά; Εμείς παίρνανε τις μίζες; Εμείς υπερτιμολογούσαμε τα φάρμακα; Εμείς δεκαπλασιάζαμε το κόστος των δημόσιων έργων; Ναι, είναι φυσικό σε ένα τέτοιο κράτος, πολλοί να έφαγαν από το μέλι, αλλά αυτό δεν παρέχει κανένα άλλοθι, στους ανίκανους επαγγελματίες πολιτικούς και το περιβάλλον τους, να δείχνουν τον απλό πολίτη, ως υπεύθυνο της πορείας αυτής της χώρας και να επαίρονται γιατί επιτέλους «θα βάλουν τάξη». Αλήθεια, δεν φροντίζουν πρώτα-πρώτα να θερμάνουν καμιά πραγματική τάξη στα παγωμένα σχολεία της βόρειας Ελλάδας; Ξέχασα όμως, τα δικά τους παιδιά δεν πάνε σε αυτά τα σχολεία.
