Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζουμε τους έξι τύπους Προσωπικότητας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε κατηγορίας. Βεβαίως, κανείς δεν ανήκει αποκλειστικά και μόνο σε μια κατηγορία, ωστόσο κάποια χαρακτηριστικά είναι κυρίαρχα σε κάθε κατηγορία. Είστε Προστατευτικός, Ύπουλος, Φοβιτσιάρης, Μάρτυρας, Εργασιομανής ή Αρσενικός; Η προσωπικότητα γεννιέται μαζί μας, επηρεάζεται όμως από εξωτερικούς παράγοντες. Αν έχετε παιδιά, μπορείτε να διαπιστώσετε ότι η προσωπικότητα είναι φανερή από πολύ μικρή ηλικία. Ένα μωρό κοιμάται όλη τη νύχτα, ενώ άλλο κλαίει συνέχεια. Ένα παιδί είναι ζωηρό και περίεργο με κλίση προς τη μάθηση, ενώ άλλο ήρεμο και ήσυχο, κι αναπτύσσεται μάλλον με αργότερο ρυθμό. Στα χρόνια που ακολουθούν πολλά εξαρτιούνται από το περιβάλλον του ζωηρού ή του ήρεμου παιδιού. Αν η ζωηράδα εκληφθεί ως θετική ιδιότητα, τότε είναι πιθανό το παιδί να μάθει τελικά να διοχετεύει την ενέργεια αυτή με επωφελή τρόπο. Αν η ζωηράδα θεωρηθεί επιθυμητή (κάτι συνηθισμένο για τα αγόρια, όχι όμως και για τα κορίτσια) και δοθεί στο παιδί απόλυτη ελευθερία να την εκδηλώνει σε κάθε περίσταση, το παιδί ίσως ξεφύγει από τον έλεγχο, γιατί δεν θα έχει γνωρίσει περιορισμούς.
Αν, από την άλλη μεριά, γονείς και δάσκαλοι χαρακτηρίσουν το ζωηρό παιδί υπερκινητικό και ενοχλητικό, είναι πιθανό το παιδί να αντιμετωπίσει ένα σωρό προβλήματα για την «αρνητική» συμπεριφορά του. Ενδεχόμενη τιμωρία ίσως αναγκάσει το παιδί να καταπιέσει τη συμπεριφορά του ή να την εκδηλώσει υπερβολικά, προκαλώντας έτσι μεγαλύτερη τιμωρία η οποία με τη σειρά της θα το κάνει να συμπεριφερθεί με εκρηκτικότερο τρόπο, μέχρι τελικά να διεκδικήσει τον τίτλο του μισητού μπόμπιρα που πάντα του απέδιδαν οι γονείς του. Αυτή είναι η κατεξοχήν αυτοεπαληθευόμενη προφητεία. Με διάφορους τρόπους επίσης χαρακτηρίζεται και η δειλία. Είναι δυνατό να εκληφθεί είτε ως «καλοί τρόποι», επομένως αρμόζουσα και επιθυμητή, ή να κατηγορηθεί και να τιμωρηθεί ως «οπισθοδρομική» και «ανόητη» συμπεριφορά. Το πώς θα αντιμετωπιστεί και θα αναπτυχθεί το παιδί εξαρτάται, λοιπόν, από τον αρχικό χαρακτηρισμό. Το παιδί με την ετικέτα των «καλών τρόπων» ίσως εξελιχθεί σε άτομο με αναστολές, ανίκανο να εξωτερικεύει τα συναισθήματά του, είτε αυτά είναι καλά είτε είναι κακά. Το «οπισθοδρομικό» παιδί πιθανό να αναπτύξει σύμπλεγμα κατωτερότητας και να μην επιτύχει ποτέ τίποτα. Δεν είναι εύκολη δουλειά, συμφωνείτε; Πιθανό, μάλιστα, να συγχωρήσετε τώρα τους γονείς σας για ό,τι σας έκαναν, επειδή κι εσείς σίγουρα θα κάνετε λάθη όταν γίνετε γονείς. Επειδή οι επιδράσεις των γονιών, των δασκάλων και των συμμαθητών είναι ιδιαίτερα ισχυρές στην παιδική ηλικία και στην εφηβεία, είναι φυσικό ότι η στάση του κοινωνικού περιβάλλοντος θα επηρεάσει ουσιαστικά τη ζωή του νεαρού ατόμου. Αφού το εξάχρονο π αιδί δεν μπορεί να μαζέψει τις βαλίτσες του και να πει «αρκετά με αντιμετωπίσατε σαν ηλίθιο!» και να φύγει από το σπίτι, θα αναγκαστεί να ακούει συνέχεια τα παράπονα των γονιών του για την ανεπάρκειά του μέχρι να μπορέσει να φύγει, κάτι που πιθανό να μη συμβεί για άλλα δέκα χρόνια ή και περισσότερα. Μέχρι τότε όμως θα έχει για τα καλά ριζώσει μέσα του η ιδέα ότι είναι άχρηστο. Είναι σαν να σκιαγραφούμε μια ακραία εικόνα, επειδή οι περισσότεροι από εμάς αντιμετώπισαν ένα λογικό συνδυασμό επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας στην παιδική μας ηλικία. Ωστόσο, δεν φαίνεται να μπορούμε να βγούμε από το κουκούλι μας χωρίς κάποιο αγώνα. Ορισμένα περιστατικά ή παρατηρήσεις ίσως μας επηρέασαν σοβαρότερα απ’ ό,τι πιστέψαμε τότε και ίσως συνεχίζουν να μας επηρεάζουν ακόμα. Όλοι ζούμε τους αγώνες μας, και το ίδιο έκαναν και οι γονείς μας οι οποίοι έπρεπε να αντιμετωπίσουν τους δικούς τους γονείς με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι το παρελθόν μας καθορίζει τη συμπεριφορά μας για πάντα. Αν δεν σας άρεσε ο τρόπος που σας αντιμετώπιζαν οι γονείς σας μπορείτε πάντα να διαλέξετε φίλους που θα σας αντιμετωπίζουν διαφορετικά όταν μεγαλώσετε. Αν αντιδρούσατε με οργή κάθε φορά που κάποιος σας έσπρωχνε στο δρόμο τα τελευταία είκοσι χρόνια, τότε θα χρειαστείτε χρόνο και προσπάθεια για να απαλλαγείτε από το συναίσθημα της οργής. Όμως μπορείτε να το επιτύχετε, και το τίμημα για να γλιτώσετε από κάποιο έλκος είναι μικρό. Στις περιγραφές μας θα βρείτε επίσης ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, που περιγράφονται με ακραίο τρόπο, κάτι σαν γελοιογραφία. Στην πραγματικότητα σπάνια θα συναντήσετε τέτοια άτομα, εκείνο όμως που μπορείτε να βρείτε είναι άτομα τα οποία εμφανίζουν την τάση προς το ένα ή το άλλο είδος προσωπικότητας σε μεγαλύτερη ή μικρότερη έκταση. Τα σκιαγραφήματα αυτά θα σας βοηθήσουν να κοιτάξετε τον εαυτό σας και να εντοπίσετε τα αδύνατα σημεία σας, κάτι που ίσως απαιτήσει από σας μια δόση Θετικής Σκέψης. Πάρτε, λοιπόν, τα σκιαγραφήματα και χρησιμοποιήστε τα σαν πλοηγό. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να ριχτείτε στις γραμμές του τρένου επειδή βρήκατε πολλά αρνητικά στοιχεία. Αν τα βρείτε, σημαίνει πως είστε τίμιοι με τον εαυτό σας και ότι, με τον καιρό, θα γίνετε το πιο καλό άτομο, αυτό που είστε στην πραγματικότητα.
Ο ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΣ
Ο Προστατευτικός τύπος έχει διαμορφώσει ξεκάθαρη εικόνα του κόσμου στο μυαλό του. Σε ό,τι δει, ακούσει ή βιώσει κολλάει την ε τικέτα του απόλυτα καλού ή κακού, σωστού ή λανθασμένου. Οι Προστατευτικοί αποφασίζουν μια για πάντα ποια πράγματα ανήκουν σε ποιες κατηγορίες, κι αυτό είναι. Σε ό,τι αφορά στη ζωή, δεν ασχολούνται με το γκρίζο που βρίσκεται ανάμεσα στο μαύρο και στο άσπρο. Προικισμένος με δυνατή φωνή, ο Προστατευτικός προχωρεί στη διάδοση του «ευαγγελίου» του. Ανεξάρτητα από το αν θέλετε ή όχι να το ακούσετε, ο Προστατευτικός θα σας διαβεβαιώσει ότι η άποψή του ισχύει για όλα τα ζητήματα. Αν νοσηλευτήκατε ποτέ σε νοσοκομείο, θα θυμάστε ασφαλώς την αυταρχική νοσοκόμα που εισέβαλλε στο δωμάτιό σας στις πέντε το πρωί με το θερμόμετρο λέγοντας, «πάλι τεμπελιάζουμε; Ακόμα κοιμόμαστε; Άνοιξε το στόμα σου!». Κι αν αποτολμήσατε να ρωτήσετε τι χάπι σας έδωσε, σας απαντούσε με ύφος επικριτικό, «πρέπει να ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού, δε νομίζεις;». Με δυο λόγια, σας έβαζε στη θέση σας επειδή, σύμφωνα με το δικό της ευαγγέλιο, ο ασθενής δεν έχει δικαίωμα ν’ αμφισβητεί την εξουσία του γιατρού ή τη δική της, κάτι που είχατε αρκετό θράσος να κάνετε εσείς. Παρατηρήστε επίσης τη μόνιμη χρήση του πρώτου πληθυντικού προσώπου αντί για το δεύτερο – «να ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού», και όχι «να ακολουθείτε τις οδηγίες του γιατρού». Δεν είστε πια άτομο με δικά σας δικαιώματα. Η νοσοκόμα ξέρει καλύτερα και σας παίρνει κάτω από τα προστατευτικά φτερά της, ενσωματώνοντας το πρόσωπό σας στο δικό της. Η επίκριση είναι από τα δυνατά σημεία του Προστατευτικού τύπου και δεν είναι πάντοτε εποικοδομητική. Ακόμα κι αν έχει καλές ιδέες, οι άνθρωποι τείνουν να τις απορρίψουν απλώς και μόνο εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο τις εκθέτει.
ΤΑ ΚΑΛΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ
Συχνά οι προσωπικότητες αυτές δείχνουν ειλικρινή και αυθόρμητη διάθεση να βοηθήσουν τους άλλους.
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥΣ
Ο Προστατευτικός τείνει να είναι «άκαμπτος» στις εκδηλώσεις του. Συχνά, οι απόψεις του διαμορφώνονται στα πρώτα στάδια της ζωής του κι από τότε δεν έχουν υποστεί κανέναν έλεγχο με βάση την πραγματικότητα. Οι Προστατευτικοί μπορούν να γίνουν παλιομοδίτικοι και αποτελούν μέρος εκείνης της κατηγορίας ατόμων που νομίζουν ακόμα ότι το μικροτσίπ, η καρδιά του ηλεκτρονικού υπολογιστή, είναι ένα μικροτσίπ πατάτας, αυτής της τηγανητής, τραγανιστής λιχουδιάς που ξετρελαίνει μικρούς και μεγάλους! Οι τύποι αυτοί είναι τόσο σίγουροι για τις απόψεις τους, ώστε έχουν την τάση να διατυπώνουν αποφθέγματα αντί να κάνουν διάλογο με τους άλλους. Δεν αντιλαμβάνονται ότι πληγώνουν τα αισθήματα των άλλων («το κάνω για το καλό σου!») όταν τους επικρίνουν τόσο έντονα, ούτε ότι χάνουν τη δημοτικότητά τους αφού οι άλλοι τους αντιπαθούν ή τους φοβούνται.
Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ
Οι άκαμπτες θέσεις του προστατευτικού τύπου είναι σύμπτωμα) θεμελιώδους ανασφάλειας. Αν ο κόσμος προκαλεί τρόμο και σύγχυση, τότε μια άκαμπτη διανοητική διάρθρωση ίσως δώσει μια επίφαση ασφάλειας. Αυτή η ακαμψία, ωστόσο, έχει τα μειονεκτήματά της. Γέφυρες και ουρανοξύστες κατασκευάζονται έτσι ώστε να μπορούν να λικνίζονται ανεπαίσθητα στον ισχυρό άνεμο και αυτή ακριβώς η ευελιξία είναι που τους προφυλάσσει από το να καταρρεύσουν σε περίπτωση καταιγίδας. Το ίδιο αληθεύει και για τους ανθρώπους. Μόνο όσοι προσαρμόζονται στις νέες καταστάσεις τα πάνε καλύτερα. Οι Προστατευτικοί καταναλώνουν πολλή ενέργεια αντιδρώντας στην αλλαγή και κάποτε χάνουν τις ευκαιρίες που θα μπορούσαν να τους ωφελήσουν, απλά και μόνο επειδή δεν ταιριάζουν με τις αντιλήψεις τους και τις φοβούνται: «Δεν τους θέλω στο γραφείο μου τους νέους υπολογιστές, ευχαριστώ πολύ!».
Ο ΦΟΒΗΤΣΙΑΡΗΣ
Ο Φοβητσιάρης είναι μια κινούμενη απολογία. Ακόμα και στη σύγχρονη εποχή αντιπροσωπεύεται ιδιαίτερα από γυναίκες. Οι Φοβητσιάρηδες νομίζουν πως πρέπει συνέχεια να απολογούνται, ακόμα και για το πιο μικρό πράγμα. Οι Φοβητσιάρηδες φοβούνται διαρκώς ότι προκαλούν πρόβλημα στους άλλους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Θα περιμένουν μισή ώρα να τελειώσουν την κουβέντα τους δυο πωλητές για να τους προσέξουν. Νιώθουν μετέωροι για καθετί: μετέωροι για την οικογένεια, μετέωροι για τον προϊστάμενο, μετέωροι όταν τους ρωτούν τη γνώμη τους, επειδή νιώθουν ανίκανοι να καταλήξουν σε μια γνώμη ή να υποστηρίξουν την άποψή τους. Ακόμα κι αν αποφάσιζε να υποστηρίξει κάποια άποψη, ο Φοβητσιάρης πιθανό να ένιωθε πως αυτό τον μειώνει, τόσο σίγουρος είναι για την αχρηστία του – κι όπως έχουμε πια μάθει, αν νομίζετε πως είστε άχρηστοι, τελικά θα γίνετε άχρηστοι. Η προθυμία των Φοβητσιάρηδων να υποχρεώσουν τους άλλους δεν τους κάνει κατ’ ανάγκη δημοφιλείς, επειδή συχνά αυτή τους η προθυμία εκλαμβάνεται ως ανοησία. Οι ασταμάτητες απολογίες τους εκνευρίζουν μάλλον τους άλλους παρά τους προδιαθέτουν ευνοϊκά. Ίσως δεν υπάρχει η λέξη «όχι» στο λεξιλόγιο των Φοβητσιάρηδων επειδή ποτέ δεν ονειρεύτηκαν ότι μπορούν να την προφέρουν.
Δείτε τη συνέχεια του άρθρου που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Ασφαλιστικό Μάρκετινγκ”, τεύχος 8, Απρίλιος 2012. Γίνετε συνδρομητές στο www.asfalistikomarketing.gr, διαβάστε ολόκληρο το άρθρο και αποκτήστε πρόσβαση σε όλα τα άρθρα, όλων των τευχών. Περισσότερες πληροφορίες: 210 9578130-2
