Κατά την τελευταία τριετία (2021, 2022, 2023), οι δασικές πυρκαγιές στη χώρα μας έχουν κατακάψει σχεδόν 3 εκατομμύρια στρέμματα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Δασικών Πυρκαγιών Copernicus EMS.
Η πυρκαγιά στον Έβρο, με 180 χιλιάδες καμμένα στρέμματα έως στιγμής, είναι η πιο καταστροφική στην Ευρώπη κατά τα τελευταία χρόνια… Όπως φαίνεται από τα στοιχεία, το 2023 μάλλον θα αποτελέσει τη δεύτερη χειρότερη χρονιά καμμένης γης στη χώρα μας, με το 2007 -που άνοιξε τεράστια περιβαλλοντική πληγή με περισσότερα από 2,7 εκατομμύρια στρέμματα καμμένα- να κρατά την αρνητική πρωτιά.
Επισημαίνεται στο δελτίο του Copernicus η ανάγκη άμεσου, ολικού επανασχεδιασμού της στρατηγικής διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, στη βάση της αναγνώρισης της διεπιστημονικότητας του προβλήματος και της σύγχρονης επιστημονικής γνώσης, με αξιοποίηση υπηρεσιών και εργαλείων που ήδη διατίθενται. Όμως, πρέπει να επισημανθεί πως απέναντι στα τραγικά στοιχεία της καταστροφής, η αναγέννηση των δασών μας απαιτεί την αυτονόητη πρακτική απάντηση: ένα οργανωμένο σχέδιο αναδάσωσης.
Πέρα από τα λόγια, ας συμφωνήσουμε πως χρειάζεται μια απόλυτη συναντίληψη πρόληψης και προστασίας του φυσικού πλούτου από το κράτος και τα θεσμικά κέντρα για ένα τέτοιο σχέδιο. Η ατομική ευθύνη των πολιτών είναι μια παράλληλη υπόθεση, που δεν βοηθά να χρησιμοποιείται ως άλλοθι σε κάθε καταστροφή.
Χρειάζεται διακυβερνητικά και συντονισμένα στην πράξη ανάληψη της ευθύνης για τη διαχείριση του κινδύνου, την πρόληψη των πυρκαγιών και την προστασία των δασών: από τα υπουργεία Περιβάλλοντος (η πρώτη δουλειά του: 7 από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης της ατζέντας 2030 του ΟΗΕ, που συνδέονται με το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, είναι στην περιοχή ευθύνης του), Εθνικής Άμυνας (είναι περιττό να εξηγήσω γιατί) και Πολιτισμού (είναι κορυφαίο θέμα η ανάδειξη και προστασία του περιβαλλοντικού αποθέματος, που μαζί με το πολιτιστικό απόθεμα συνιστούν το δίπολο του εθνικού μας πλούτου).
Συνευθύνη στην υλοποίηση του σχεδίου θα πρέπει να έχουν και άλλα υπουργεία, όπως της Προστασίας του Πολίτη, της Παιδείας (με εισαγωγή της περιβαλλοντικής αγωγής και του εθελοντισμού στην πρόληψη στα σχολεία), της Δικαιοσύνης κ.λπ., μέχρι τον τελευταίο κρίκο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τους δημοσίου τομέα. Οι συναρμοδιότητες, να υπηρετούν το ίδιο σχέδιο με σαφείς περιοχές ευθύνης. Από κοντά και η ιδιωτική πρωτοβουλία, βέβαια. Η ολιστική μελέτη για την ανασυγκρότηση της Βόρειας Εύβοιας, με συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, όπου η αναγέννηση του δάσους βρίσκεται στον πυρήνα αλλά συνδέεται με τη ζωή της τοπικής κοινωνίας και τις δραστηριότητές της καθώς και με την οικονομία, είναι ένα πειστικό και ολοκληρωμένο μοντέλο. Υπάρχει, μπορεί να εφαρμοστεί παντού – και στον Έβρο, στη Ρόδο.
Διαφορετικά, θα σπρώχνουμε τον βράχο ξανά και ξανά προς την κορυφή του βουνού όπως ο Σίσυφος ή θα ρίχνουμε νερό στο τρύπιο πιθάρι μέχρι που να μη μείνει ξύλο και πράσινο φύλλο – “εις τον τετρημένον πίθον αντλείν”, όπως οι Δαναΐδες στα Τάρταρα.
Οργανώσεις με μεγάλη συνεισφορά στις πρακτικές προστασίας του περιβάλλοντος και ανάπλασης των δασών, όπως ο ΟΦΥΠΕΚΑ (Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής), η Greenpeace, η WWF Hellas, επισημαίνουν πως χρειάζονται περισσότερα από 100 χρόνια για να αναπτυχθεί με φύτευση -και με πολλές κλιματικές δυσκολίες- ένα ελατοδάσος όπως αυτό στον δρυμό της Πάρνηθας, ενώ για φυσική αναγέννηση του πευκοδάσους και θερμόφιλης βλάστησης -όπως αυτή που καίγεται εύκολα τώρα- χρειάζονται κάποιες δεκάδες χρόνια, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα συμβεί στο μεταξύ ούτε μια πυρκαγιά… (σχετικό άρθρο: https://www.kathimerini.gr/society/562583494/parnitha-i-titania-prospatheia-tis-anadasosis/).
Επισημαίνεται η ανάγκη για διεπιστημονική διαχείριση της αναδάσωσης, σε βάση σύγχρονης γνώσης. Ας ξεκινήσουμε από τη συνειδητοποίηση και ανάληψη ευθύνης, ωστόσο, από την οργάνωση της πρόληψης και από την ανάπτυξη του εθελοντισμού. Δηλαδή, από τα θεμελιώδη και απλά ώστε να προχωρήσουμε στα τεχνικά και σύνθετα.
Έχει δοθεί τον Ιούλιο και επικαιροποιημένη δέσμη κατευθυντηρίων γραμμών της ΕΕ προς την κατεύθυνση αυτή (https://www.ipcc.ch/) με γενικότερη αναφορά στις διαμορφούμενες συνθήκες της Κλιματικής Αλλαγής και την οργάνωση αντιμετώπισης των επιπτώσεων, όπου η πρόληψη εστιάζει και στον αυξανόμενο κίνδυνο των πυρκαγιών από καύσωνες, πέρα από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τις πλημμύρες, τις ξηρασίες. Οι κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν έναν πλήρη κατάλογο των βασικών χαρακτηριστικών της πολιτικής για την κλιματική προσαρμογή. Με σκοπό τη βελτίωση των στρατηγικών και των σχεδίων προσαρμογής των κρατών μελών, προτείνονται νέες θεματικές και τομείς πολιτικής που πρέπει να λαμβάνονται υπ´όψιν κατά τη χάραξη πολιτικών, για καλύτερα αποτελέσματα.
Αν το θέλουμε, μπορούμε να έχουμε στο μέλλον δάση και πράσινη ζωή! Είναι ντροπή, επιτέλους, η είδηση επισκέψεων των δημοσίων προσώπων στα καμμένα και δηλώσεων-εξαγγελιών, όπως ντροπή είναι να μην παροπλίζονται ιθύνοντες και αναποτελεσματικά στελέχη, μετά από διαπιστωμένα, επαναλαμβανόμενα λάθη και σοβαρές παραλείψεις στην οργάνωση της πρόληψης αλλά και στη διαχείριση των πυρκαγιών, όταν επέρχεται ο κίνδυνος.
.gif?rand=7855)
