Τα τελευταία χρόνια ο χώρος της έντυπης ενημέρωσης έχει υποστεί ένα μεγάλο πλήγμα ως προς τη δυναμική του και τον αριθμό των οπαδών του.
του Νίκου Μωράκη
Οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι που μεσουρανούσαν τη δεκαετία του ‘90 (π.χ. Λυμπέρης, ΔΟΛ, Πήγασος, IMAKO) έχασαν απότομα τη θέση τους στην αγορά η οποία αντικαταστάθηκε από ενημερωτικές ιστοσελίδες. Άλλες έγκυρες, άλλες όχι, άλλες σε μορφή Portal, άλλες σε μορφή Blog, οι ενημερωτικές ιστοσελίδες μέσα σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα κάλυψαν ολόκληρο το φάσμα της ενημέρωσης εκθρονίζοντας «βαρείς τίτλους» του έντυπου τύπου. Ο λόγος; Η ταχύτητα με την οποία «ταξιδεύει» η είδηση στο διαδίκτυο όπως επίσης και η εύκολη, δωρεάν πρόσβαση που υπάρχει προς αυτές.
Είναι δωρεάν, γρήγορες και προσβάσιμες.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Τα παλαιότερα χρόνια το να τυπώσεις μια εφημερίδα ή ένα περιοδικό απαιτούσε κεφάλαια. Απαιτούσε δίκτυο και υποδομές. Ήταν μια σοβαρή επένδυση που μόνο αν ήσουν γνώστης του χώρου ή του αντικειμένου ρίσκαρες να κάνεις.
Σήμερα η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Η «γοητεία» αν θέλετε του διαδικτύου είναι ότι δημιούργησε μια καινούργια «αγορά» στην οποία το «παιχνίδι» παίζεται επί ίσοις όροις.
Δηλαδή;
Σήμερα ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής των μεγάλων εκδοτικών οίκων δεν είναι το εξίσου μεγάλο «μαγαζί» απέναντι αλλά τα εκατοντάδες μικρά και μεγάλα ειδησεογραφικά sites που δεν έχουν ανάγκη από υποδομές προκειμένου να δημιουργήσουν την είδηση. Ένα laptop, κάποιες σχετικές γνώσεις προγραμματισμού και όρεξη για γράψιμο αρκούν για να σηκώσει ένα ιδιώτης την άποψή του στον αέρα. Αν μάλιστα ο αρθρογράφος είναι και γνώστης της αγοράς και έχει και καλή πένα τότε ο ανταγωνισμός ανεβαίνει.
Ποιο είναι το πρόβλημα όμως;
Σε ένα περιβάλλον απόλυτου ανταγωνισμού – όπως είναι αυτό του διαδικτύου – ο τελικός αποδέκτης, δηλαδή ο αναγνώστης, γίνεται ο τελικός κριτής. Εκείνος αποφασίζει ποιο ενημερωτικό site αξίζει να παρακολουθήσει, ποιο είναι περισσότερο επίκαιρο, εξειδικευμένο ακόμα και αξιόπιστο.
Και εκεί είναι η παγίδα…
Ο αναγνώστης πρέπει να προσέχει από πού ενημερώνεται και να είναι καχύποπτος για αυτό που διαβάζει. Χρειάζεται η συναίνεση του αναγνώστη. Δεν έχει την πολυτέλεια να πιστέψει αυτό που διαβάζει με την ίδια ευκολία που το πίστευε τα παλιότερα χρόνια μέσω του έγκυρου έντυπου τύπου. Ειδικά δε αν η είδηση ή η άποψη είναι ανυπόγραφη.
Στον έντυπο τύπο επικρατούσε και επικρατεί η έκφραση scripta manent (τα γραπτά μένουν) ενώ στο διαδίκτυο όχι. Μια έκφραση που έχουν υιοθετήσει και τα μεγάλα ειδησεογραφικά site καθώς η βαρύτητα του ονόματός τους δεν τους επιτρέπει να κάνουν λάθη ως προς την ακεραιότητα των όσων γράφουν.
Το κόστος ευκαιρίας της δωρεάν ενημέρωσης είναι ενδεχομένως η κακής ποιότητας είδηση ή ακόμα χειρότερα η λανθασμένη πληροφόρηση.
Και είναι φυσικό γιατί μπορεί να έχει γίνει η δημοσιογραφία ενημερωτικών ιστοσελίδων εύκολη υπόθεση όμως πίσω από τις οθόνες πρέπει να υπάρχουν υποδομές. Πρέπει να υπάρχει η Ομάδα που θα κάνει την έρευνα, θα διαλέγει την επικαιρότητα και θα μεταφέρει την είδηση με επαγγελματισμό και ακεραιότητα.
Μήπως σας έρχεται στο μυαλό ποιες ομάδες δημοσιογράφων κάνουν χρόνια αυτή την δουλειά; Ποιες ομάδες ανθρώπων έχουν τις υποδομές, τις γνωριμίες και εν τέλει τη σωστή πληροφόρηση για να ελίσσονται και να δημοσιογραφούν;
Οι ομάδες αυτές είναι τα κλαδικά έντυπα.
Τα κλαδικά έντυπα που είτε είναι περιφερειακά ή τοπικά είτε είναι επαγγελματικά είτε είναι ειδικών ενδιαφερόντων (χόμπι) έχουν χρόνια τώρα αναπτύξει την ιδεολογία της στοχευμένης ενημέρωσης. Της ενημέρωσης που δεν πλατειάζει με ειδησεογραφία έξω από τα όρια της τοπικής κοινωνίας, του επαγγελματικού κλάδου ή του ειδικού ενδιαφέροντος. Μια ιδεολογία που με τον ερχομό της Online ενημέρωσης ισχυροποιήθηκε καθώς το «χάος της πληροφόρησης» που δημιουργήθηκε έφερε στην επιφάνεια την ανάγκη του ανθρώπου για στοχευμένη ενημέρωση.
Ο κόσμος σήμερα λόγω της υπερπληροφόρησης θέλει η ενημέρωσή του να είναι συγκεκριμένη. Να είναι εξειδικευμένη και να μιλάει τη γλώσσα τους όπως επίσης να καταλαβαίνει τους προβληματισμούς του ανά κλάδο, ανά περιοχή, ανά ενδιαφέρον.
Διαβάστε την έρευνα που διεξήγαγε η focusbari για λογαριασμό της ΕΔΙΠΤ σχετικά με τη δυναμική των κλαδικών εντύπων.
