Η πίεση για μια ανθρωποκεντρική συμπεριφορά των εταιρειών στα μεγάλα κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, υπό τις συνθήκες της οικονομικής-κοινωνικής και της κλιματικής-περιβαλλοντικής κρίσης σε όλον τον κόσμο, οδηγεί σε ένα μοντέλο επιχειρηματικής υπευθυνότητας σε βάση θεσμών και πλαισίων παρακολούθησης και αξιολόγησης.
Του Γιάννη Ρούντου*
Το greenwashing είναι ένα φαινόμενο πρακτικής εκτροπής, που πλέον επιβάλλεται να ανιχνεύεται και να αποδοκιμάζεται με ανάδειξη και απομόνωση των επιχειρήσεων που επιδίδονται σε αυτό.
Η ψευδο-οικολογική ταυτότητα βρίσκει έδαφος στην Ελλάδα, δεδομένης της υπανάπτυξης και ανωριμότητας στο κανονιστικό επίπεδο (της ταξινομίας, που στρέφει προς τις βιώσιμες επενδύσεις και τη διαχείριση κινδύνων) – με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για πιο υγιή ανταγωνισμό, αλλά και σε επίπεδο επιχειρηματικής ηθικής. Σε αυτά τα δύο επίπεδα ορίζεται αναπτυξιακά ο Επιχειρηματικός Πολιτισμός, με όφελος για την Κοινωνία και το Περιβάλλον.
Και στα δύο επίπεδα, για την Ελλάδα η προσέγγιση είναι ακόμη εμβρυική, με όλα τα περιθώρια που ενθαρρύνουν τις σχετικές επικοινωνιακές πολιτικές για greenwashing (αρκεί να δούμε μόνο τις αναφορές δημοσιότητας και προβολής πολλών εταιρειών σχετικά με υιοθέτηση των ESG κριτηρίων…).
Ένα σοβαρό ερώτημα που τίθεται, αφορά στον επεκτατικό ρόλο του επιθετικά ολοκληρωτικού marketing, το οποίο αναζητεί ευκαιρίες πάνω και σε ανάλογες «τάσεις» για να επιδράσει ταχύρρυθμα υπέρ προϊόντων ή brands. Ομοίως, και των PR τμημάτων των επιχειρήσεων ή των συνεργαζομένων agencies, στον βαθμό που συμμετέχουν στη διαμόρφωση των σχέσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Εκτιμώ ότι η προσπάθεια είναι εστιασμένη περισσότερο στο περυτίλιγμα – τη συσκευασία και λιγότερο στο περιεχόμενο (χωρίς χρόνο, συνέχεια και στρατηγική συνέπεια ουσιαστικής εμβάθυνσης).
Επίσης, ο λόγος για τη σχετική επιχειρηματική πολιτική, ειδικότερα για τα ESG, περνά μέσα στις εταιρείες και από τους τομείς της οικονομικής διαχείρισης και του risk management, όπου δεν έχει αναπτυχθεί σχετική εξειδίκευση.
Σε κάθε περίπτωση, γράδο είναι -παράλληλα με τα μετρούμενα μεγέθη απόδοσης αξίας σε όλες αυτές τις εκφάνσεις υπευθυνότητας, κοινωνικής και περιβαλλοντικής- η αντίληψη (βασισμένη στην παιδεία και γνώση – δυστυχώς, ελλειμματική) και η κριτική στάση των stakeholders με πρώτους τους πελάτες. Αυτό, απέναντι σε κάθε επιχειρηματική συμπεριφορά, πάνω από τις όποιες επικοινωνιακές εντυπώσεις.
Είναι βέβαιο πως ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος. Όσον αφορά στην κλιματική κρίση, ήδη αυτέ τις ημέρες 195 χώρες συζητούν για να περιοριστεί δραστικά η υπερθέρμανση του πλανήτη, εν όψει δημοσίευσης της νέας έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) στις αρχλες Απριλίου. Την ίδια στιγμή, ο Αντόνιο Γκουτέρες επισημαίνει ότι «ο κόσμος με τα μάτια κλειστά οδεύει προς την κλιματική καταστροφή».
* Γιάννης Ρούντος: Public Affairs & Relations,Communication Straregy, Business Ethics & Human Values, Social Responsibility & Sustainability Expert. Στέλεχος της INTERAMERICAN από το 1994 έως τον Ιανουάριο του 2022. Από το 2002 ανέλαβε επικεφαλής των Δημοσίων Σχέσεων και από το 2005 διεύρυνε τον τομέα, που εξέλιξε σε Διεύθυνση Εταιρικών Υποθέσεων, Επικοινωνίας και Υπευθυνότητας, συμβάλλοντας στη θεμελίωση της σύγχρονης Διακυβέρνησης και της στρατηγικής για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Ο σχεδιασμός και οι πρωτοβουλίες που ανέπτυξε για την Επιχειρηματική Υπευθυνότητα, ειδικότερα και παράλληλα με τη δημόσια εικόνα της εταιρείας και της ηγεσίας της, δημιούργησε ένα πρότυπο για την ασφαλιστική αγορά.
