H ασφάλιση οχημάτων είναι υποχρεωτική γιατί εξασφαλίζει την προστασία όλων των εμπλεκομένων σε ένα τροχαίο ατύχημα, ακόμη και όταν ο υπαίτιος δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να αποζημιώσει.
του Νίκου Μωράκη ( το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Insurancevol.2 LiFO, powered by ergo)
Πιο αναλυτικά, είναι υποχρεωτική για τους εξής λόγους:
1. Προστασία τρίτων
Αν προκαλέσεις ένα ατύχημα και δεν έχεις ασφάλιση, το θύμα κινδυνεύει να μην αποζημιωθεί ποτέ, ειδικά αν δεν μπορείς να καλύψεις τις ζημιές. Η υποχρεωτική ασφάλιση κατοχυρώνει τα δικαιώματα των θυμάτων.
2. Δημόσια ασφάλεια και κοινωνική ευθύνη
Η κυκλοφορία χωρίς ασφάλεια συνιστά δημόσιο κίνδυνο. Η υποχρεωτική ασφάλιση επιβάλλεται ως μέτρο προστασίας του κοινωνικού συνόλου, όπως συμβαίνει και με άλλες υποχρεωτικές καλύψεις (π.χ. επαγγελματική ευθύνη σε γιατρούς ή μηχανικούς).
3. Μείωση οικονομικής επιβάρυνσης στο κράτος
Σε περιπτώσεις σοβαρών ατυχημάτων με ανασφάλιστα οχήματα, η αποζημίωση μπορεί να βαρύνει το Επικουρικό Κεφάλαιο ή ακόμα και το σύστημα Υγείας. Η υποχρεωτική ασφάλιση μειώνει αυτό το βάρος για τον κρατικό προϋπολογισμό και, κατ’ επέκταση, για όλους τους πολίτες.
4. Εναρμόνιση με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο
Η Ελλάδα, όπως όλες οι χώρες-μέλη της Ε.Ε., είναι υποχρεωμένη να εφαρμόζει οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ορίζουν την ασφάλιση αστικής ευθύνης έναντι τρίτων ως υποχρεωτική για όλα τα οχήματα.
5. Νομική υποχρέωση με κυρώσεις
Η παράβαση της υποχρεωτικής ασφάλισης τιμωρείται με:
— Αφαίρεση πινακίδων και άδειας κυκλοφορίας
— Πρόστιμο έως 1.000 ευρώ
— Ποινή φυλάκισης (σε σοβαρές περιπτώσεις)
Με λίγα λόγια, η υποχρεωτική ασφάλιση δεν προστατεύει μόνο εσένα, προστατεύει όλους. Είναι ένας θεσμός κοινωνικής αλληλεγγύης και δικαιοσύνης στην πράξη.
Είμαι επικίνδυνος- Κυκλοφορώ ανασφάλιστος
Στην Ελλάδα, το φαινόμενο των ανασφάλιστων οχημάτων παραμένει ανησυχητικά διαδεδομένο, με περίπου 500.000 οχήματα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, να κυκλοφορούν χωρίς την υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη. Αυτή η κατάσταση εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την οδική ασφάλεια και επιβαρύνει οικονομικά τους συνεπείς οδηγούς.
Η οδήγηση χωρίς ασφάλιση αποτελεί σοβαρή παράβαση, καθώς, σε περίπτωση ατυχήματος, ο υπαίτιος οδηγός δεν διαθέτει την οικονομική δυνατότητα να καλύψει τις ζημιές που προκαλεί. Αυτό σημαίνει ότι τα θύματα τέτοιων ατυχημάτων ενδέχεται να μην αποζημιωθούν άμεσα ή καθόλου, ειδικά αν ο υπαίτιος είναι αδύναμος οικονομικά ή άφαντος.
Κυβερνητικά μέτρα και πρωτοβουλίες
Η κυβέρνηση, μέσω της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), έχει ενεργοποιήσει ένα νέο σύστημα ηλεκτρονικών ελέγχων που διασταυρώνει δεδομένα από διάφορες βάσεις, όπως αυτές του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Κέντρου Πληροφοριών του Επικουρικού Κεφαλαίου.
Οι έλεγχοι αυτοί πραγματοποιούνται σε εξάμηνη βάση και στοχεύουν στον εντοπισμό ανασφάλιστων οχημάτων, οχημάτων με απλήρωτα τέλη κυκλοφορίας ή χωρίς ΚΤΕΟ.
Σε περίπτωση εντοπισμού ανασφάλιστου οχήματος, επιβάλλονται πρόστιμα:
— 250 ευρώ για δίκυκλα
— 500 ευρώ για επιβατικά και άλλα οχήματα
— 1.000 ευρώ για λεωφορεία και φορτηγά δημόσιας χρήσης
Εάν ο ιδιοκτήτης του οχήματος ασφαλίσει το όχημα εντός 10 εργάσιμων ημερών από την κοινοποίηση του προστίμου, τα σχετικά πρόστιμα διαγράφονται. Σε αντίθετη περίπτωση, προβλέπεται αφαίρεση της άδειας κυκλοφορίας και των πινακίδων του οχήματος.
Ο ρόλος του Επικουρικού Κεφαλαίου
Το Επικουρικό Κεφάλαιο Ασφάλισης είναι ένας θεσμοθετημένος φορέας που λειτουργεί με σκοπό να προστατεύει τα θύματα τροχαίων ατυχημάτων όταν η ασφαλιστική κάλυψη του υπαίτιου οδηγού δεν υπάρχει ή δεν είναι διαθέσιμη. To Επικουρικό Κεφάλαιο αναλαμβάνει την αποζημίωση του ασφαλισμένου σε περιπτώσεις όπως:
— Ανασφάλιστο όχημα: Ο υπαίτιος οδηγός δεν έχει ενεργή ασφάλιση.
— Άγνωστο όχημα (τρακάρισμα και εγκατάλειψη): Ο υπαίτιος διαφεύγει και δεν ταυτοποιείται.
— Ασφαλιστική εταιρεία σε πτώχευση ή ανάκληση άδειας: Το όχημα ήταν ασφαλισμένο, αλλά η εταιρεία έχει κλείσει.
Καλύπτει αποζημιώσεις που αφορούν σωματικές βλάβες, θανάτους και σε κάποιες περιπτώσεις υλικές ζημιές με συγκεκριμένα όρια και υπό προϋποθέσεις.
Βέβαια, ενώ η ύπαρξή του είναι ουσιαστική και αναγκαία, καλύτερα να μην μπλέξεις με αποζημίωση από το Επικουρικό Κεφάλαιο, καθώς, προκειμένου να πάρεις τα χρήματά σου, θα πρέπει να υποβάλεις σχετική αίτηση, σε πολλές περιπτώσεις θα χρειαστείς δικαστική διεκδίκηση και σε αρκετές θα κάνεις υπομονή μερικά χρόνια.
Το Επικουρικό Κεφάλαιο χρηματοδοτείται από υποχρεωτικές εισφορές όλων των ασφαλιστικών εταιρειών και εισφορές μέσω των ασφαλιστήριων συμβολαίων αυτοκινήτου, δηλαδή, έμμεσα το πληρώνουμε όλοι οι συνεπείς ασφαλισμένοι.
Γιατί είναι σημαντικό;
Γιατί εξασφαλίζει την αποζημίωση στα θύματα, ακόμα και όταν η ασφαλιστική ευθύνη είναι «ορφανή». Χωρίς το Επικουρικό, πολλοί άνθρωποι που χτυπήθηκαν από ανασφάλιστο ή άγνωστο όχημα δεν θα αποζημιώνονταν ποτέ.
Πάνω από 100.000 οδηγοί πιάστηκαν χωρίς ασφάλιση την τελευταία πενταετία
Περισσότεροι από 100.000 οδηγοί κυκλοφορούσαν στους ελληνικούς δρόμους με ανασφάλιστα οχήματα την τελευταία πενταετία, σύμφωνα με τα στοιχεία των Αρχών (2023). Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στο ίδιο διάστημα μεταφράζονται σε πρόστιμα ύψους 21.641.058 ευρώ, τα οποία εισπράχθηκαν υπέρ του Επικουρικού Κεφαλαίου.
Τα δεδομένα από τις ετήσιες εκθέσεις της ΕΛ.ΑΣ. αποκαλύπτουν ότι το 50% των ανασφάλιστων οχημάτων είναι Ι.Χ. επιβατικά, ενώ περίπου το 40% αφορά δίκυκλα, δηλαδή μοτοσικλέτες και μοτοποδήλατα. Η εικόνα της παραβατικότητας δεν σταματά όμως εκεί: 8.949 ιδιωτικά φορτηγά, 994 οχήματα δημόσιας χρήσης και 111 λεωφορεία εντοπίστηκαν χωρίς ασφαλιστική κάλυψη μέσα στην πενταετία 2018-2022, ανάμεσά τους και 10 σχολικά λεωφορεία, γεγονός που προκαλεί εύλογο προβληματισμό.
Η εικόνα για κάθε έτος ξεχωριστά σκιαγραφεί την έκταση του φαινομένου:
— 2018: 11.841 Ι.Χ. χωρίς ασφάλιση
— 2019: 10.969 Ι.Χ.
— 2020: 9.648 Ι.Χ.
— 2021: 7.684 Ι.Χ.
— 2022: 9.038 Ι.Χ.
Στον δικυκλιστικό στόλο, το 2022 καταγράφηκαν 6.654 ανασφάλιστες μοτοσικλέτες και 1.840 μοτοποδήλατα, εντείνοντας τις ανησυχίες για την κυκλοφοριακή ασφάλεια, ιδιαίτερα σε αστικά κέντρα με αυξημένη χρήση δίκυκλων.
Τα παραπάνω στοιχεία αναδεικνύουν τη διαχρονική διάσταση ενός προβλήματος που, παρά τους ελέγχους και τις κυρώσεις, παραμένει σε ανησυχητικά επίπεδα. Η ανασφάλιστη κυκλοφορία δεν αποτελεί απλώς διοικητική παράβαση αλλά κίνδυνο για την ασφάλεια όλων, και η ανάγκη για αυστηροποίηση των ελέγχων αλλά και ενίσχυση της ασφαλιστικής συνείδησης είναι πλέον επιτακτική.
