Αναδημοσιεύουμε από την ιστοσελίδα της εφημερίδας Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ / https://www.kathimerini.gr/society/563845174/to-diazoma-kai-i-pnoi-zois-sta-mnimeia-toy-politismoy-kai-stis-topikes-koinonies/, ένα άρθρο που αναδεικνύει στην πράξη τις αξίες του Πολιτισμού για τις τοπικές κοινωνίες και την οικονομία τους.
Γράφει ο Γιάννης Ρούντος*
«Είναι αρκετά χρόνια που βιώνω από κοντά την εμπειρία των “Μνημείων της Φύσης και του Πολιτισμού” και τη θαυματουργό επίδραση της Κίνησης Πολιτών “Διάζωμα”, που ιδρύθηκε το 2008 προκειμένου αυτά τα μνημεία να πάρουν πνοή και να γίνουν μέρος της σύγχρονης ζωής.
Αυτό είναι το “Διάζωμα”: μια εστία δημιουργίας διαρκώς ανατροφοδοτούμενη από τον ζήλο των μελών του και τη δύναμη των συνεργειών, υπό την αξιοθαύμαστη ενορχήστρωση ενός αφοσιωμένου εμπνευστή σχέσεων, ιδεών και πράξεων, του Σταύρου Μπένου. Ο πρόεδρος του Οργανισμού περιβάλλεται στον πυρήνα από σημαντικές προσωπικότητες της αρχαιολογίας, της πνευματικής και καλλιτεχνικής ζωής, των επιστημών και της επιχειρηματικότητας, έχοντας απεκδυθεί ο ίδιος προ πολλού την ιδιότητα του πολιτικού και λειτουργώντας ως υπεύθυνος πολίτης, που ωστόσο έχει διδαχθεί πολλά από τη θητεία του στον δημόσιο βίο. Το “Διάζωμα”, που δεν χρηματοδοτείται από κρατικούς πόρους παρά μόνον από τις εισφορές και χορηγίες των φυσικών και εταιρικών μελών του, κατά τον πρόεδρό του “δεν κάνει διαχείριση χρημάτων, κάνει διαχείριση αξιών”.
Είναι το επίτευγμα μιας κοινότητας ανθρώπων συμμετόχων στο θαύμα, χάρη στην αγάπη, τη διόραση και το ενδιαφέρον και κυρίως, την οργανωμένη προσπάθεια για την ανάδειξη του πλούτου της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας από την αρχαιότητα, που γίνεται όλο και περισσότερο ευεργετικά ορατό στην καθημερινότητα των τοπικών κοινωνιών.
Η διαπίστωση αυτή ανανεώθηκε κατά την πρόσφατη (19-21 Σεπτεμβρίου), 18η Γενική Συνέλευση των μελών του σωματείου και τη μέθεξη, βήμα βήμα, στη Διαδρομή “Οιδίπους”. Μια από τις Πολιτιστικές-Περιβαλλοντικές Διαδρομές που έχει χαράξει το “Διάζωμα” στο εδαφικό σώμα της χώρας μας με τα Ολιστικά Προγράμματα Πολιτιστικού Τουρισμού, όπου συμπεριλαμβάνονται και τα Πολιτιστικά-Περιβαλλοντικά Πάρκα.
Πρόκειται για Προγράμματα που, όπως επισημάνθηκε από τη διευθύντρια του Οργανισμού, αρχαιολόγο Μαρία Σοφικίτου κατά τις εργασίες της Συνέλευσης των μελών, αναπτύσσουν μια νέα μορφή διαχείρισης των μνημείων στη βάση της φιλοσοφίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αξιοποίηση του ευρωπαϊκού πνευματικού κεφαλαίου και της σχετικής πολιτικής της εδαφικής συνοχής, μέσω των δρόμων της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής, με επιχειρησιακό βραχίονα από το 2014 τις Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (Ο.Χ.Ε.). Με την εδαφική συνοχή προσδοκάται η μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των διαφόρων περιοχών της Ευρώπης και η άρση των αδικιών που προκαλεί το έδαφος. Η Ελλάδα, λόγω των ορεινών όγκων και του πλήθους των νησιών, αποτελεί ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα εδαφικής ασυνέχειας.
Με στόχο την προώθηση της τριπλής Αειφορίας -περιβαλλοντικής, κοινωνικής, οικονομικής- επιζητείται στο “Διάζωμα” η σύζευξη των μνημείων με όλους τους πόρους της περιοχής τους και η δημιουργία ενός επώνυμου, ολιστικού “πολιτιστικού προϊόντος” με τη συνάντηση των μνημείων, της τοπικής παραγωγικής δυνατότητας στον πρωτογενή τομέα (αγροδιατροφή) και του τουρισμού.
Ειδικότερα, η Περιβαλλοντική-Πολιτιστική Διαδρομή “Οιδίπους” που απλώνεται σε πέντε περιφερειακές ενότητες, ορίζεται από 7 πόλους (Χαλκίδα, Σκύρος, Θήβα, Ορχομενός, Δελφοί, Θερμοπύλες, Καρπενήσι), 84 τοποθεσίες πολιτιστικού ενδιαφέροντος και 50 τοπικές πιστοποιημένες επιχειρήσεις. Το “Διάζωμα” για την ωρίμανση της διαδρομής, των έργων και των δράσεων που περιλαμβάνονται σε αυτή τη Διαδρομή, έχει αναθέσει σειρά μελετών και έργων με τη γενναιόδωρη υποστήριξη χορηγών και δωρητών.
Το φετινό οδοιπορικό επαναλήφθηκε, με την ευκαιρία της Γενικής Συνέλευσης των μελών του σωματείου, 10 χρόνια μετά την πρώτη εμπειρία (2015) της διαδρομής στη Στερεά Ελλάδα. Χρόνος ικανός για να γίνει αντιληπτή συγκριτικά η πρόοδος που έχει συντελεστεί, περισσότερο σε έργα στο αρχαίο θέατρο της Ερέτριας και στο Πάρκο του Ορχομενού – κυρίως στο θέατρο, όπου φιλοξενήθηκε και μια εξαιρετική μουσική παράσταση στο πλαίσιο του προγράμματος “Ακούμε τους νέους”, αλλά ακόμη και η γνωριμία με το εν πολλοίς άγνωστο αρχαίο θέατρο της Χαιρώνειας και το τοπικό μουσείο στην περιοχή του μνημείου του Λέοντος.
Μάλιστα στον Ορχομενό, το τρίπτυχο των μνημείων: του Ελληνιστικού Θεάτρου, του Μυκηναϊκού Ταφικού Μνημείου (“Θησαυρός του Μινύα”) και του βυζαντινού ναού της Παναγίας της Σκριπούς, αποτελεί έναν μοναδικό πόλο έλξης επισκεπτών με σειρά έργων σε εξέλιξη από το 2010, όταν και ξεκίνησε ο διάλογος για το Αρχαιολογικό-Περιβαλλοντικό Πάρκο και ενώ το ενιαίο έργο έχει ενταχθεί από το 2016 με χρηματοδότηση 2 εκατ. ευρώ περίπου στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Στερεάς Ελλάδος (Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020).
Το “Διάζωμα” ως ένας μοναδικό σημείο αναφοράς, αναγνώρισης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς μας, συνεχίζει να δίνει προοπτική στη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας με όχημα τον Πολιτισμό. Από την ίδρυσή του έως σήμερα, στο σύνολο 60 θεάτρων στα οποία πραγματοποιούνται έργα, έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες σε 13 εξ αυτών και έχουν παραδοθεί σε χρήση: Αιγείρας, Απτέρας (Κρήτη), Δημητριάδος (Λάρισα), Ρωμαϊκό Ωδείο Δίου, Καρθαίας (Κέα), Μαρώνειας (Έβρος), Μεσσήνης, Μήλου, Μίεζας (Ημαθία), Αμβρακίας, Στράτου – Οινιαδών – Πλευρώνας (Αιτωλοακαρνανία).
Παράλληλα, σχεδιάζονται και υλοποιούνται από το σωματείο τα Ολιστικά Προγράμματα Πολιτιστικού Τουρισμού(Πολιτιστικές Διαδρομές και Πάρκα, Πρόγραμμα “Πόλις”, Πρόγραμμα “Λεωφόροι Πολιτισμού”), μελετώνται και τίθενται υπό διαχείριση οι απειλές και συνέπειες της κλιματικής κρίσης στα μνημεία, προκαλείται μόχλευση με τη Θερμοκοιτίδα D Hub που φέρνει τα Ολιστικά Προγράμματα μέσα στους διοικητικούς θεσμούς της χώρας και ακόμη, εξελίσσεται το Πρόγραμμα “Πέτρος Θέμελης” στη μνήμη του σπουδαίου αρχαιολόγου, που υπήρξε για το “Διάζωμα” στυλοβάτης».
(φωτογραφίες: Γιάννης Ρούντος)
* Γιάννης Ρούντος: Σύμβουλος-πρεσβευτής ιδεών και πρωτοβουλιών για τον Πολιτισμό και τη Βιωσιμότητα, πρώην στέλεχος στην επιχειρηματική κοινότητα (Interamerican 1994-2021) με σημαντικό διοικητικό έργο στους τομείς για τις Εταιρικές Υποθέσεις, την Επικοινωνία & Δημόσια Εικόνα, την Εταιρική Ευθύνη & Βιώσιμη Ανάπτυξη. Μέλος στο “Διάζωμα” και εταίρος-μέλος της ΑΜΚΕ “Ασκληπιάδης”.
